ساماندهی نرخ‌های سود صندوق‌ها
گروه بورس|
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، از نظر نظام نرخ‌ها ساماندهی و تخلفات بانک‌ها در خصوص صدور یونیت صندوق‌ها، برطرف شد. دو سال پیش بود که سازمان بورس مصوبه ممنوعیت بانک‌ها در صدور واحدهای سرمایه‌گذاری را ابلاغ کرد. مسوولان دلایل این اقدام را افزایش تعداد شعب بانک‌های صادرکننده واحدهای سرمایه‌گذاری و همچنین تعداد و مبلغ صندوق‌های سرمایه‌گذاری که موجب کاهش نظارت مستقیم سازمان بورس بر عملکرد مدیران ثبت صندوق‌ها شده بود، عنوان می‌کردند. البته باید به این نکته اشاره کنیم که هنوز برخی از بانک‌ها برای دور زدن نرخ‌های سود مصوب اقدام به صدور یونیت می‌کنند.
به گزارش «تعادل» صندوق‌های سرمایه‌گذاری طبق قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید (مصوب سال 1388) با هدف تقویت سمت تقاضای بازار سرمایه به عنوان ابزار مالی جدید و فراهم آوردن موجبات ورود با واسطه سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز در فعالیت‌های کم ریسک بازار سهام به منظور تعمیق بازار سرمایه معرفی شدند.
اما با وجود اهداف مثبتی که برای ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده بود برخی بر این باورند که در عمل این صندوق‌ها از هدف اصلی خود که همانا تعمیق بازار سرمایه است، دور شدند. این در حالی است که برخی از مجوزهای قانونی که توسط نهادهای متولی بازار سرمایه صادر شد، باعث شد بانک‌ها و موسسات اعتباری فارغ از مقررات و الزامات بانک مرکزی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان دستاویزی برای جذب نقدینگی از طریق دور زدن مصوبات شورای پول و اعتبار در زمینه نرخ سود بانکی استفاده کرده و موجبات رشد بی‌رویه ارزش دارایی‌های آنها را فراهم آورند.
از سوی دیگر تا پیش از این یکی از راه‌های خرید یونیت یا همان واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مراجعه به شعب بانک‌ها و موسسات مالی بود که این موضوع در سال 96 با مصوبه سازمان بورس ممنوع شد. شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار روز گذشته در گفت‌وگو با تارنمای سازمان بورس در خصوص اقدامات انجام شده در معاونت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس بیان کرد: در حوزه نظارت بر نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک از نظر نظام نرخ‌ها ساماندهی شد و تخلفات بانک‌ها در خصوص صدور یونیت صندوق‌ها نیز طی بخشنامه‌ای مشترک با بانک مرکزی و ابلاغ به کلیه بانک‌های کشور برطرف شد.
بر اساس این بخشنامه صدور یونیت‌های سرمایه‌گذاری در یک پلتفرم خاص و بستر اینترنت انجام خواهد شد. با این وجود تنها با یک رجوع ساده به برخی شعب بانکی مشخص می‌شود که هنوز مدیران آنها برای جلوگیری از خروج از نقدینگی مبادرت به فروش یونیت صندوق‌های خود با نرخ‌های سود بالاتر از مصوب بانک مرکزی می‌کنند. هرچند که تعداد این بانک‌ها نسبت به سال 95 بسیار کمتر شده، اما نمی‌توان گفت همه بانک‌ها مصوبه مذکور را به‌طور کامل رعایت کرده‌اند.
اجرای حاکمیت شرکتی در سال 98
محمدی همچنین در ادامه به بررسی اقدامات انجام شده در معاونت‌های این سازمان در سال گذشته و اثرات آن در سال جدید گفت: در حوزه بازار یکی از مهم‌ترین اقدامات انجام شده بحث حاکمیت شرکتی بود که اصول آن در سال گذشته تدوین و ابلاغ شد و در سال ۹۸ اجرایی می‌شود.
این دستورالعمل در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران، پیشگیری از وقوع تخلفات و نیز ساماندهی و توسعه بازار شفاف و منصفانه اوراق بهادار تنظیم و در تاریخ 12/8/97 برای اجرا به شرکت‌ها ابلاغ شده است.وی به رئوس کلی ابلاغیه دستورالعمل حاکمیت شرکتی اشاره کرد و گفت: رئوس کلی دستورالعمل حاکمیت شرکتی مشتمل بر اصول حاکمیت شرکتی، هیات‌مدیره و مدیرعامل، مجامع عمومی صاحبان سهام، نحوه انتخاب اعضای هیات‌مدیره و عضو مستقل هیات‌مدیره، پاسخگویی و افشای اطلاعات است. تمرکز اصلی دستورالعمل بر افزایش اثربخشی و کارآمدی هیات‌مدیره، نحوه سازماندهی، پذیرش مسوولیت و ایفای وظایف آنها است. در ضمن روابط اساسی بین هیات‌مدیره، حضور عضو مستقل هیات‌مدیره، کمیته‌های هیات‌مدیره، مدیریت اجرایی، سهامداران و سایر ذی نفعان در ساختار حاکمیت شرکت ترسیم شده است.
مدیر امور ناشران بورس تهران به بیان الزامات ناشران درخصوص دستورالعمل حاکمیتی شرکتی پرداخت و اظهار داشت: اولین الزام ناشر در این خصوص، تدوین نظام حاکمیت شرکتی مناسب در راستای افزایش کارایی و اثربخشی هیات‌مدیره و مدیریت ارشد و ایجاد و استقرار نظام نظارت کارآمد است. حاکمیت شرکتی به معنی نظارت قوی بر مدیریت اجرایی شرکت‌ها است؛ یعنی حصول اطمینان از اینکه کسب و کار بطور کامل با سلامت و با توجه به منافع تمامی ذی نفعان کار می‌کند. بنابراین، حاکمیت شرکتی آمیخته‌ای از مقررات، آیین نامه‌های خودانتظام و بهترین رویه‌ها، ساختار، فرهنگ و شایستگی هیات‌مدیره است.
وی وظایف هیات‌مدیره شرکت‌ها در اجرای حاکمیت شرکتی را بر شمرد و گفت: تدوین اهداف و استراتژی‌های کلان شرکتی؛ تشکیل کمیته‌های هیات‌مدیره و فعال‌تر شدن هیات‌مدیره در فرآیند سیاست‌گذاری و نظارت بر امور اجرایی و نیز انجام مسوولیت پاسخگویی در قبال سهامداران و توجه به منافع سایر ذی نفعان از جمله وظایف هیات‌مدیره در اجرای این دستورالعمل است.
وی ادامه داد: همچنین بحث پیاده‌سازی IFRS با همکاری سازمان بازرسی انجام شد و هم‌اکنون برخی از شرکت‌ها این قابلیت را دارند که به صورت IFRS گزارش‌های خود را ارسال کنند .
کاهش نرخ اوراق سخاب
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه با اشاره به اقدامات حوزه معاونت بازار بیان داشت: کاهش نرخ اوراق سخاب یکی از اقدامات حوزه معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس در سال ۹۷ بود. اوراق سخاب که نرخ‌های تنزیل بالایی داشت با توجه به برنامه‌های منسجمی که در این معاونت صورت گرفت ساماندهی شد.
این مقام عالی سازمان بورس بیان داشت: این نرخ‌ها از ارقام بالای ۳۰ درصد به ۱۷ درصد کاهش پیدا کرد که در واقع به تامین مالی ارزان قیمت بخش خصوصی کمک خواهد کرد. وی ادامه داد: در حوزه تامین مالی جمعی (CROWD FUNDFING) که برای تولید فیلم و کتاب‌های مرجع گونه و توسعه نرم افزارها و کسب و کار کوچک طراحی شده است یک نوع تامین مالی از بستر اینترنت است که دستورالعمل آن با کمک وزارتخانه‌های رفاه، ارتباطات و اقتصاد تنظیم و در شورای عالی بورس تصویب و ابلاغ شد و نظم و نظام مشخصی پیدا کرد.
محمدی در ادامه در خصوص ارتقای مباحث فرهنگ‌سازی در بازار سرمایه گفت: در بحث فرهنگ‌سازی نیز هر ساله نمایشگاه بورس، بانک و بیمه با موفقیت برگزار می‌شود. اما اتفاق جدیدی که در این میان بسیار حایز اهمیت است این است که محدودیت سنی مخاطبان این نمایشگاه دیگر وجود ندارد به این معنی که هر ساله دانشجویان و تحلیلگران و فعالان بخش مالی مهمان نمایشگاه بودند اما از سال گذشته، دانش‌آموزان دبستانی نیز برای آشنایی با مفاهیم بازار سرمایه به نمایشگاه بین‌المللی بورس بانک و بیمه دعوت می‌شوند تا از نزدیک در جریان این مفاهیم قرار بگیرند. امسال نیز استقبال خوبی از این نمایشگاه انجام گرفت و گروه‌های سنی مختلف، با روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه آشنا شدند. وی در ادامه در خصوص ارتقای مباحث فرهنگ‌سازی گفت: جشنواره بورس و رسانه که ارتباط بسیار خوبی را بین حوزه روابط عمومی و اطلاع‌رسانی و رسانه‌ها ایجاد کرده است یکی از اتفاقات بسیار مهمی است که توانسته موجب تعامل بیشتر در این زمینه باشد. این جشنواره در واقع یک رویداد یونیک است که بورس و رسانه را در کنار هم قرارداده تا اثرات فرهنگی حوزه رسانه را ارزیابی کنند.
دبیر شورای عالی بورس در خصوص یکی دیگر از اقدامات مهم فرهنگ‌سازی بیان داشت: لیگ ستارگان بورس و مسابقه معاملات الگوریتمی نیز از دیگر برنامه‌ها در راستای فرهنگ‌سازی در حوزه بازار سرمایه است.
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان در خصوص مباحث فرهنگ‌سازی خاطرنشان ساخت: برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده تا افراد را در روستاهای دور افتاده با مباحث بازار سرمایه آشنا کنیم تا افراد از سنین پایین با این مفاهیم غریبه نباشند . از طرف دیگر، بحث MBA بازار سرمایه و دیپلم بورس نیز به خوبی در حال پیشرفت در جامعه دانشگاهی و حوزه آموزش و پرورش است.
محمدی تهیه سریال و فیلم‌های مرتبط با حوزه بازار سرمایه را از دیگر اولویت‌های فرهنگ‌سازی در سال 98 برشمرد و ارتباط مفید با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را در معرفی نهادهای مالی معتبر، یکی از برنامه‌های سال جدید عنوان داشت.
