آیا پروفایل ارزی کارساز است

بهاءالدین حسینی‌هاشمی|

کارشناس بانکی|

اخیراً مدیر اداره نظارت ارز بانک مرکزی اعلام کرده است که برای هر فرد اعم از حقیقی و حقوقی یک پروفایل ارزی برای هر فعالیتی که به ارز ارتباط دارد در حال ایجاد است. در این زمینه باید گفت که پیش‌از این نیز میزان ارز دریافتی هر فرد در بانک مرکزی ثبت می‌شد، اما اگر قرار باشد این پروفایل ارزی به عنوان شناسنامه ارزی مورداستفاده قرار گیرد، ممکن است بر ساماندهی بازار ارز تا حدودی تأثیر داشته باشد هرچند نمی‌توان در مورد سرنوشت این طرح بدون در نظر گرفتن ابعاد مختلف آن سخن گفت. این مقام مسوول بانکی در سخنان خود همچنین اشاره کرده است که هر فعالیت مرتبط با ارز ازجمله درمان و سلامت در این پروفایل ثبت می‌شود. نمی‌توانم اظهارنظری در مورد میزان مفید بودن این طرح داشته باشم، اگر قرار است از این پروفایل به عنوان اطلاعات آماری استفاده شود و این اطلاعات در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد، تصمیم خوبی است. مگر اینکه بخواهند کنترلی روی آن اعمال کنند یا به‌اصطلاح سهمیه‌بندی صورت گیرد. به‌هرحال، اگر قرار باشد با ایجاد این پروفایل ارزی، نرخ‌بندی یا تخفیف‌هایی را برای کسانی که مصارف ارزی در امور مختلف مثل درمان، مسافرت یا هر دلیلی دارند، لحاظ کنند، من فکر نمی‌کنم بر بازار ارز تأثیر خاصی داشته باشد، مگر اینکه محدودیت‌ها یا ضوابطی در زمینه تخصیص ارز برقرار شود. برای مثال اعلام کنند که هر فرد تا چه میزان می‌تواند ارز مسافرتی داشته باشد. در غیر این صورت، به نظر می‌رسد این موضوع تأثیر زیادی بر کنترل بازار ارز نخواهد داشت. من بارها بر این نکته تأکید داشته‌ام که مهم‌ترین کاری که باید در دستور بانک مرکزی قرار بگیرد، تک‌نرخی شدن ارز است. چراکه در این صورت 80 درصد سوءاستفاده‌ها و دلالی‌های ارزی حذف می‌شود و بعد نوبت به سایر مشکلات مربوط به تک‌نرخی شدن ارز می‌رسد که باید توسط بانک مرکزی سروسامان داده شود.

بر این باورم که سیاست‌های اخیر بانک مرکزی، سیاست‌های خوبی است و در حال حاضر این نهاد به عنوان بزرگ‌ترین بازیگر بازار ارز در حال مداخله در بازار است و می‌دانیم که بیشترین عرضه در دست دولت قرار دارد که درنتیجه سیاست‌های آن نیز بر بازار تأثیرگذار خواهد بود؛ اما برنامه‌ای در زمینه مکانیسم‌های بازار که مهم‌ترین آن تک‌نرخی شدن ارز است، دیده نمی‌شود. البته، الان احساس می‌شود که سیاست‌های بانک مرکزی به سمت تک‌نرخی شدن ارز و حذف ارزهای سوبسیدی سوق یافته است. معتقدم که باید این یارانه‌ها به مصرف‌کنندگان نهایی و به جامعه هدف اختصاص داده شود، به‌جای اینکه دولت آنها را به تجار یا دلالان بدهد تا کالای ارزان وارد کنند. چون تجربه ثابت کرده است که این عده نه‌تنها کالای ارزان نمی‌آورند، اصلاً در قبال این یارانه‌ها کالایی به کشور وارد نمی‌کنند. اگر سیاست بانک مرکزی منجر به تک‌نرخی شدن ارز شود، قابل‌تمجید است، در غیر این صورت سایر برنامه‌ها در حکم مسکن خواهد بود و موقتی است.