سیگنال ژاپنی در بازارها

گروه بورس‌|هادی سلگی|

کارشناسان اقتصادی معتقدند که ورود نخست وزیر ژاپن به ایران با دو پیامد مهم برای بازار سرمایه همراه خواهد بود؛ ابتدا سیگنالی مثبت از احتمال روشن شدن وضعیت تبادلات مالی و از مسیر آن دریچه‌ای برای تولید و فروش به روی  شرکت‌های کامودیتی محور صادراتی باز خواهد شد. موضوع دوم به آرامش نسبی از کاهش ریسک‌های سیاسی برمی گردد.  گفته می‌شود نیروی مثبت این اتفاق به مرور تا قبل از چهارشنبه (روز وررود نخست وزیر ژاپن) روی بازار تخلیه خواهد شد، لذا با یک جهش در آن روز مواجه نخواهیم بود و تاثیر مثبت آن به اصطلاح پیش‌خور می شود.  

به گزارش «تعادل» نخست‌وزیر پادشاهی ژاپن چهارشنبه هفته جاری (۲۲ خرداد) در رأس یک هیات عالی‌رتبه و در جریان سفری دو روزه به تهران سفر می‌کند. آبه شینزو نخست‌وزیر پادشاهی ژاپن قرار است در سفر خود به تهران با مقامات عالی نظام دیدار و گفت‌وگو کند. مذاکرات مشترک هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور و برگزاری کنفرانس خبری مشترک با حسن روحانی از دیگر برنامه‌های سفر آبه شینزو به تهران است. طی چهار دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، سفر آبه به ایران نخستین سفر یک نخست وزیر ژاپنی به تهران است؛ پیش از او «تاکئو فوکودا» در سال ۱۹۷۸ (۱۳۵۶ شمسی) به ایران سفر کرده بود. حسن روحانی و آبه شینزو در راستای پیگیری مناسبات دو جانبه از سال ۱۳۹۲ هر سال در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو داشته اند. سفر آبه مورد توجه جامعه بین المللی قرار گرفته است. این یک رویداد شاید نسبتاً بی سابقه است،‌زیرا ژاپن دارای روابط مستحکم اقتصادی و سیاسی با ایران و امریکا است و یک مذاکره کننده بالقوه مطلوب محسوب می شود. بر همین اساس است که گمانه‌زنی‌های برخی رسانه های ژاپنی مانند  ژاپن تایمز و ژاپن تودی از استقبال و حمایت  آمریکا از سفر آبه و  باز کردن راهی برای ارتباط میان آمریکا و ایران حکایت می‌کنند.

با این حال اواخر هفته گذشته خبر رسید که امریکا برای تحریم یکی از شرکت‌های پتروشیمی ایران اقدام کرده است. سیاست چماق و هویج اخیر امریکا در قبال ایران فارغ از میزان کارایی عینی آن، در سطح روانی تکانه‌هایی کوتاه مدت به بار می‌آورد که در بازار خود را به شکل نوساناتی موقت و روزانه نشان می‌داد. حالا پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است آیا ورود نخست وزیر ژاپن به ایران موجبات خروج ریسک‌های سیاسی از بازار را فراهم خواهد کرد؟ در این صورت شاخص بازار به چه شکل پیش خواهد رفت؟

    دریچه‌ای برای تسهیل صادرات

علیرضا تاجبر، مدیرعامل کارگزاری تامین سرمایه نوین  در این زمینه به «تعادل» گفت: بازار سرمایه پیش از این خبر هم پتانسیل رشد را در خود داشت، چون از بسیاری بازارهای موازی عقب بود.

در سال گذشته بسیاری از این بازارها روند رشد بالایی طی کردند،‌ اما بازار سرمایه بیشتر از 70 تا 80 درصد رشد نکرد. بنابراین ظرفیت رشد در بازار فارغ از این اخبار در بازار سرمایه وجود دارد، اما با این حال باید به نکته ای اشاره کرد که باعث ابهام در بازار ما شده بود. این بحث مربوط به صادرات شرکت‌های کامودیتی‌محور و صادرکننده و دریافت وجه حاصل از فروش می‌شد و از همین رو حضور وزیر خارجه ژاپن در ایران یک دریچه در زمینه تسهیل صادرات و کمرنگ شدن بخشی  از تحریم‌ها باز می کند، بر همین اساس است که اقبال  بازار به سمت شرکت‌های صادرات‌محور و شرکت‌هایی که پیش‌تر ابهامی در صادرات داشتند، بیشتر شد.

وی در ادامه گوشزد کرد که نباید انتظار بسیار زیادی از این اتفاق سیاسی داشته باشیم و فکر کنیم تمام مشکلات با حضور این مقام سیاسی در ایران به صورت یک شبه حل و تمام تحریم‌ها رفع خواهد شد.

تاجبر افزود:  بعید است که فعالان بازار هم چنین انتظار بزرگی از این واقعه داشته باشند. اما با این حال می توان انتظار داشت که یکسری گشایش‌های تدریجی صورت بگیرد. وی همچنین گفت: از سوی دیگر اگر گشایشی در این مذاکرات صورت گیرد، با کاهش نرخ دلار مواجه خواهیم بود که این امر تا حدی انتظار فعالان بازار را کم می‌کند.     

این کارشناس بازار اظهار کرد: با همه اینها تاثیر اصلی این موضوع در قوت‌بخشی سیگنال‌های مثبت بازار خواهد بود؛ گزارش‌های اخیر گمرک نشان داد که یکسری پتانسیل در بازار وجود دارد بدین معنا که شرکت‌ها در فروش آنچنان مشکلی نداشتند و از این منظر حضور نخست وزیر ژاپن و به تبع آن رفع برخی تنش‌ها می‌تواند عاملی تکمیلی یا تسریع‌کننده در بازار  محسوب شود. اهمیت این تاکید برای آن است که نشان دهم این اتفاق نباید به عنوان عاملی جهش‌دهنده و بسیار تاثیرگذار درنظر گرفته شود.

    زمان‌بندی تخلیه تاثیرات مثبت

او درباره زمان‌بندی تخلیه تاثیرات مثبت این خبر در بازار هم گفت:  بازار همیشه از پیش به استقبال اخبار مثبت می‌رود و همانطور که مشاهده شد این خبر با گزارش گمرک همراه شد و شاخص را بیشتر از یک و نیم درصد بالا برد. بنابراین انتظار جهش را در بازار ندارم و باید گفت بازار با یک شیب منطقی  نه چندان تند به سمت بالا به حرکت خود تا پایان سال ادامه خواهد داد. گزارش‌های یک و سه ماهه، اتفاق سیاسی چهارشنبه و فصل مجامع این روند مثبت و شیب باثبات را تداوم خواهد بخشید.

دیگر کارشناس بازار سرمایه این نوع زبان‌بندی تخلیه نیروی مثبت برآمده از اخبار مثبت در بازار را با  اصطلاح «پیش‌خور» توصیف می‌کند.

حسن قاسمی، مدیرعامل کارگزاری آینده‌نگر خوارزمی در گفت‌وگو با «تعادل» ابتدا اظهار کرد: باتوجه به بسیاری از مسائل سیاسی و به تبع آن مشکلات اقتصادی ورود نخست‌وزیر ژاپن به ایران حتما تاثیرات مثبت خواهد داشت. وی  افزود: این موضوع تا همین الان هم به صورت عینی تاثیر خود را روی شاخص بازار گذاشته است.

این کارشناس بازار سرمایه زاویه دیگری به این بحث داد و با اشاره به تحریم پتروشیمی ایران در اواخر هفته گذشته گفت:  بحث تحریم‌های اقتصادی قبلا هم وجود داشته است،‌ اما اخیرا این تحریم‌ها تاثیر ثانویه هم پیدا کرد و معامله‌های بعدی را درگیر کرد.  اما مساله این است که نخست وزیر ژاپن با توجه به روابط کشورش با امریکا، به نظر می‌آید اهمیت و وزن آن بسیار بالاتر از تحریم شرکت‌های پتروشیمی کشور خواهد داشت. ضمن اینکه طی این چند سال همانگونه که وزیر نفت عنوان کرد امریکا و ایران هردو در امر تحریم و دور زدن آن بسیار خبره شده اند.

وی گفت: به نظر می رسد تحریم پتروشیمی‌ها تا حدی روی کمیت فروش آنها تاثیرگذار خواهد بود، اما  با این حال عملا فروش خود را ادامه می‌دهند، هرچند که در این زمینه متحمل هزینه بالاتری خواهند شد. به همین دلیل بازار به این موضوع خوشبین بود و بازار روز شنبه ابتدا با کاهش شاخص شروع شد ولی به تدریج در طول روز با رشد شاخص قیمت بسیاری از شرکت‌ها مواجه و در نهایت در پایان روز نماگر اصلی به سمت مثبت سیر کرد. این روند خود نشانه ای مثبت از بازار است و نشان می‌دهد که بازار توان رشد در آینده را دارد.

این کارشناس بازار ادامه داد: نوسانات روزانه بازار الزاما تحت تاثیر عوامل بنیادین نیست و تجربیات نشان می‌دهد که این موضوع بیشتر از آن تحت تاثیر اخبار روزانه سیاسی است. بر همین اساس عوامل بنیادین در دوره های میان و بلندمدت بازیگری می‌کنند و در مقابل اخبار سیاسی نوسانات روزانه را شکل می‌دهند و در بلندمدت بر بازار تاثیری بر جای نمی‌گذارند.

وی همچنین گفت: نتایج واقعی  این سفر باید از نظر سیاسی مورد تحلیل قرار گیرد، اما به طور کل از نظر من اگر قرار باشد میانجیگری و مذاکره هم انجام شود در یک پروسه یک یا چند ساله به نتیجه خواهد رسید و طی این روزها تاثیر مهمی نخواهد داشت. به همین دلیل نباید به این اتفاق نگاه کوتاه مدت داشت، اما یک آرامش نسبی ایجاد خواهد شد و بازار دیگر بیشتر تحت تاثیر فاکتورهای اقتصادی قرار خواهد گرفت، منتها باید این را هم در نظر گرفت در بسیاری از مواقع  این فاکتورهای اقتصادی خود تحت تاثیر عوامل سیاسی‌ای مانند تحریم بوده است.

قاسمی اضافه کرد: این خبر به مرور تا قبل از اینکه به چهارشنبه برسد روی بازار تاثیر خود را خواهد گذاشت، بنابراین احتمالا با یک جهش در روز حضور نخست وزیر ژاپن مواجه نخواهیم بود و تاثیر مثبت آن به اصطلاح پیش‌خور خواهد شد.