بازار متشکل ارزی راه‌حل اصلاح مولفه‌های اقتصادی

محمد پارسا|

رییس هیات‌مدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته|

مهم‌ترین لازمه رونق اقتصادی و رشد صادرات در هر کشور پیش‌بینی‌پذیر بودن اقتصاد و مولفه‌های اقتصادی است. از این رو یکی از مهم‌ترین مولفه‌های اقتصادی، نرخ ارز در هر کشوری است. متاسفانه به دلیل قیمت‌گذاری‌های دستوری که آفت اقتصاد شده، اقتصاد ما از کمترین پیش‌بینی‌پذیری برخوردار است. چراکه با استفاده از سیاست قیمت‌گذاری دستوری تنها می‌توان برای مدت محدودی قیمت‌ها را مهار کرد و بعد از مدتی با رها شدن فنر قیمت‌ها شاهد رشد افسارگسیخته و غیرقابل پیش‌بینی قیمت‌ها خواهیم بود. بنابراین ایجاد یک بازار متشکل ارزی که با اصول اقتصاد و بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا ایجاد می‌شود می‌تواند بهترین راه‌حل در جهت اصلاح مولفه‌های اقتصادی و پیش‌بینی پذیر کردن اقتصاد باشد. ایجاد این بازار متشکل که کاملا بر اساس عرضه و تقاضا و قیمت‌گذاری آزاد است، سبب می‌شود، فقط خریداران واقعی در بازار مشارکت کرده و کمترین انگیزه سوداگرانه به وجود آید. با قیمت‌گذاری واقعی عرضه‌کنندگان و دارندگان ارز نیز ترقیب می‌شوند که دارایی‌های ارزی خود را به راحتی در بازار عرضه کنند. با ایجاد این سازوکار دیگر تمام بگیر و ببندهای ارزی متوقف و از هدررفت وقت و زمان برای دزد و پلیس بازی ارزی نیز جلوگیری می‌شود. مدل کلی بازار به نحوی طراحی شده است که در فاز اول، معاملات نقدی ارز (اسکناس) راه‌اندازی و سایر روش‌های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می‌یابد. بازار کارگزارمحور بوده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکلی خود انتظام انجام شده و بر اساس دستور العمل‌های مصوب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد. ضمناً سیستم سفارشات و معاملات مبتنی بر سفارش خواهد بود. دستاورد دیگری که راه‌اندازی بازار متشکل معاملات ارزی می‌تواند داشته باشد، زمینه‌سازی برای کاهش تعداد نرخ‌هایی است که اینک برای ارز وجود دارد. به عبارت دیگر، با ایجاد این بازار، قیمتی در معاملات توافقی کشف می‌شود که عمیق‌تر و بااعتبارتر از نرخ‌های صرافی، سنا، بانکی، غیررسمی و… است و احتمالا جایگزین همه آنها خواهد شد. همچنین صادرکننده‌ها در این بازار می‌توانند ارز خود را به راحتی بفروشند و طبیعتا واردکننده نیز مشکلی برای تامین ارز خود نخواهد داشت و می‌توانند ارز موردنیاز خود را از طریق این بازار تامین کنند. با ایجاد این بازار متشکل به مهم‌ترین هدف اقتصادی که همان پیش‌بینی‌پذیر بودن است، نیز دست پیدا می‌کنیم. مشارکت‌کنندگان بازار ارزی می‌توانند با استفاده از داده‌های به دست آمده از این بازار نسبت به پیش‌بینی نرخ ارز دست پیدا کنند و بتوانند نسبت به برنامه‌ریزی بلندمدت برای انجام سرمایه‌گذاری‌های خود بپردازند. نکته‌ای که باید مدنظر قرار گیرد این است که دولت باید از وسوسه مداخله بی‌جا در این بازار دست کشیده و اجازه دهد اصول اقتصادی بر این بازار حکمفرما باشد تا به اهداف و برنامه‌های مدنظر این بازار دست یافته شود. با رعایت این موارد می‌توان امیدوار بود که اقتصاد در ریل صحیح قرار گرفته و رشد متوازن و پایدار اقتصادی و صادراتی حاصل شود.