ترامپ در دام سیاست متناقض خود در قبال ایران
جان کسیدی| نیویورکر|
در آگوست ۲۰۱۳ پس از آنکه اوباما، رییسجمهوری وقت ایالات متحده، حمله موشکی علیه اهدافی در سوریه را لغو کرد، به همراه جو بایدن، معاون خود در باغ رز کاخ سفید حاضر شد تا توضیح دهد که تصمیمش به لغو حمله موشکی برای اخذ مجوز از کنگره بوده است (مجوز هرگز صادر نشد و حملهای هم صورت نگرفت.) اما باغ رز ترامپ ظاهراً توئیتر است. پس از لغو حمله موشکی به ایران، همه چشمهای نگران به توئیتر دوخته شده بود تا شاید توضیحی از سوی رییسجمهوری امریکا درباره این تصمیم در آنجا به اشتراک گذاشته شود.
طبق گزارشی که در «تایمز» منتشر شد، ترامپ دستور حمله را در واکنش به حمله ایران به یک هواپیمای بدون سرنشین امریکا صادر و بعدتر نظر خود را در حالی عوض کرده بود که هواپیماها برای اجرای عملیات به پرواز درآمده بودند. (اگرچه ترامپ بعدتر در مصاحبه با چاک تاد گفت وقتی نظر خود را تغییر داده هنوز دستور حمله تایید نشده و هواپیماها به پرواز درنیامده بودند.) در نهایت، انتظارها به پایان رسید و ترامپ در تلاش برای توضیح آنچه رخ داده، ۴ توئیت منتشر کرد.
در توئیت اول بار دیگر بر تصمیم خود برای پایان دادن به توافق هستهای حاصله میان ایران، ایالات متحده و ۵ کشور دیگر در سال ۲۰۱۵، تاکید کرد. او همانند گذشته برجام را «توافقی وحشتناک» خواند و به اشتباه ادعا کرد که توافق برای ایران «یک مسیر آزاد» به سمت تسلیحات هستهای فراهم میآورد. در توئیت بعدی به هدف گرفته شدن هواپیمای جاسوسی «آر کی و-۴ای گلوبال هاوک» توسط ایران اشاره و ادعا کرد که هواپیما بر فراز آبهای بینالمللی پرواز میکرده است: «ما آماده بودیم تا حمله شب گذشته را با هدفگیری ۳ سایت مختلف تلافی کنیم. وقتی پرسیدم چند نفر کشته خواهند شد، پاسخ یک ژنرال این بود که ۱۵۰ نفر کشته خواهند شد. ۱۰ دقیقه پیش از حمله آن را متوقف کردم… تلفات این حملات با سقوط یک هواپیمای بدون سرنشین همخوانی نداشت. من عجلهای ندارم. ارتش ما تجدید قوا کرده و برای انجام عملیات آماده است و بهترین ارتش در جهان به شمار میرود. تحریمها آسیب رسان بودهاند و تحریمهای جدیدی هم دیشب به آنها اضافه شدند. ایران هرگز نمیتواند به تسلیحات هستهای دست یابد، نه علیه ایالات متحده امریکا، و نه علیه جهان!»
تقریباً همانند اقدامات ترامپ، واکنشها به او هم مدام دستخوش تغییر هستند. انتقادها بیشتر از سوی جمهوریخواهان مطرح شدند و در عین حال، او از سوی افرادی غیرمنتظره همانند جان برنان، مدیر پیشین سیا که بارها رییسجمهوری را مستبدی فاسد خوانده بود، مورد تمجید قرار گرفت. برنان به «ام اس ان بیسی» گفت: «از تصمیم ترامپ به خودداری از آنچه میتوانست حملهای ناامیدکننده باشد و به چرخهای از درگیریهای خطرناک بینجامد، تمجید نمیکنم. اما او را به خاطر اینکه نقش بزرگسال گروه را بازی کرد مستحق اعتبار میدانم چراکه چنین دستوری در ابتدای امر به خاطر افراد جنگ طلبی همچون جان بولتون و مایک پومپئو صادر شده بود که برای پیش رفتن به سمت درگیریای تلاش میکنند که به نفع هیچکس به ویژه ایالات متحده نیست.»
به گزارش دیپلماسی ایرانی، طبق گزارش تایمز، بولتون، پومپئو و جینا هسپل، مدیر کنونی سیا همگی با حمله به ایران موافق بودند، اما مقامات پنتاگون هشدار دادند که چنین حملهای میتواند یک سری درگیریهای پی در پی را به دنبال داشته باشد و نیروهای امریکایی در منطقه را به خطر بیندازد. به هر حال، پنتاگون اخیراً با هدف تامین امنیت پایگاهها و تاسیسات ایالات متحده در برابر حملات احتمالی ایران و گروههای تحت حمایت آن در منطقه، هزاران نیروی دیگر را نیز به خاورمیانه اعزام کرد.
با این حال، روز جمعه شماری از جمهوریخواهان تصمیم ترامپ به لغو حمله تلافی جویانه به ایران را مورد انتقاد قرار دادند و حتی برخی از آنها این تصمیم را با عقبنشینی اوباما در سال ۲۰۱۳ مقایسه کردند. آدام کینزینجر، نماینده جمهوریخواه، در توئیتی نوشت: «امریکا با بحران اعتماد به نفس مواجه است. تصمیم اوباما به لغو حمله به سوریه عواقبی داشته که امروز هنوز حس میشود. نمیتوانیم بگذاریم تحریکها از سوی ایران بیپاسخ بمانند.»
کوین مک کارتی، رهبر اقلیتهای مجلس نمایندگان و یک دست نشانده وفادار ترامپ، درصدد دفاع از تصمیم رییسجمهوری برآمد و گفت: «او یک برنامه مدتدار دارد.» اما مشکل ترامپ دقیقاً نداشتن یک چنین برنامه ایست. دولت او در بیش از دو سال گذشته مدام فشارها را علیه ایران تشدید کردهاند. از نظر بسیاری از ناظران در خاورمیانه و دیگر جاها، هدف حقیقی او تغییر نظام در ایران است، اما خود ترامپ اخیراً داشتن چنین هدفی را رد کرده است.
بن رادز، یکی از مقامات دولت اوباما، به «اماسانبیسی» گفت: «اکنون آنچه شاهدش هستیم این است که در میانه اظهارات خشونت آمیز و لفاظیهای تند و تیز او علیه ایران و دونالد ترامپی که میگوید به دنبال جنگی دیگر در خاورمیانه نیست، به دام افتاده ایم… آنها (مقامات دولت ترامپ) در تناقض کامل استراتژیک به سر میبرند. آنها میگویند که جنگ نمیخواهند، اما هر عملی که انجام میدهند، جنگ را محتملتر میکند.» ترامپ از دستور به حمله به ایران عقبنشینی کرد، اما مشکل اینجاست که سیاستی که او را درگیر این فاجعه کرده همچنان در حال اجراست.