آغاز مهاجرت کبری

بیست و چهارم تیر 1285، روحانیون و مردم تهران در اعتراض به عملی نشدن خواسته‌هایشان مبنی بر تاسیس عدالتخانه و اجرای قوانین اسلام در جریان نهضت مشروطه، تصمیم به هجرت گرفته و در حرم حضرت معصومه(س) در شهر قم متحصن شدند. از این رویداد در تاریخ به عنوان مهاجرت کبری نام می‌برند.  در این روز حضرات آیات سید‌محمد طباطبایی و سید‌عبداللّه بهبهانی در رأس یک گروه هزار نفری به سوی قم حرکت کردند و مهاجرت کبری را شروع کردند. همچنین شیخ فضل‌الله نوری، سه روز بعد با فراهم آوردن جمعیت بسیار زیاد، از تهران به قم هجرت کرد. این مهاجرت، موجی از یک قیام در سراسر کشور ایجاد کرد و علمای بزرگ زمان از قبیل آقانجفی اصفهانی و آخوند ملاقربانعلی زنجانی از روحانیون مشهور و متنفذ اصفهان و زنجان، به این تحصن پیوسته و روحانیون سایر شهرها با تلگراف‌های متعدد، در انجام خواسته متحصنین قم پافشاری کردند. همچنین جمعیت زیادی نیز برای حفظ جان خود در سفارت انگلستان در تهران متحصن شدند. سرانجام بر اثر فشار متحصنین، مظفرالدین شاه تمامی خواسته‌های آنان را پذیرفت و در 14 مرداد 1285شمسی، طی فرمانی، ضمن عزل عین‌الدوله، صدر اعظم مستبد خود، دستور برگزاری انتخابات و تشکیل مجلس شورا را صادر کرد. در نهایت علما و مردم متحصن در قم، 10 روز بعد از امضای فرمان مشروطه با احترام به تهران بازگشتند.