ایجاد تعادل در بازار بنزین با عرضه سوخت کم‌سولفور برای کشتی‌ها

گروه انرژی| فرداد احمدی|

هم‌پای موضوع کاهش گازهای گلخانه‌ای مورد توجه نهادهای بین‌المللی قرار گرفته است. مهم‌ترین اقدامی که جهان در این زمینه انجام داده، توجه به کاستن از آلایندگی سوخت کشتی‌ها بوده و سازمان بین‌المللی دریانوردی (آیمو) از دهه 1980 تلاش‌های بلندمدتی را با ملزم کردن حمل و نقل دریایی کشورها به کاهش گازهای غیرگلخانه‌ای سوخت کشتی‌هایشان که مهم‌ترینشان سولفور است، انجام داده است. بنا بر مقررات بین‌المللی، از ابتدای سال 2020 کشتی‌های دارای سوخت با سولفور بالاتر از 0.5 درصد حق پهلوگیری در هیچ‌بندی در دنیا را نخواهند داشت و یکی از چالش‌های پالایشگاه‌ها و کشتی‌ها در این سال‌ها، نبود توان تولید سوخت با سولفور کم کافی برای تردد کشتی‌های دنیا است. بنا به گزارش رویترز، اکنون چند پالایشگاه در تایوان و کره جنوبی اقدام به تولید سوختی با سولفور پایین کرده‌اند که قابلیت استفاده برای کشتی‌ها را دارد، اما از آنجا که این سوخت در بخش‌های از فرایند فراوری اشتراکاتی با تولید بنزین دارد، تولید آن به کاهش تولید بنزین می‌انجامد. به نظر می‌رسد پالایشگاه‌های مذکور قصد دارند با تولید سوخت کم‌سولفور VLSFO، هم بازار جدیدی برای خود ایجاد کنند و هم با کاهش عرضه بنزین، حاشیه سود این کالا را افزایش داده و تعادل بازار آن را که مدتی است از حالت طبیعی خارج شده، به آن برگردانند. این پالایشگاه‌ها در ماه جاری به صورت آزمایشی چند محموله از این سوخت را به فروش رساندند. ادامه گزارش را می‌خوانیم.

پالایشگران آسیایی در حال تست مسیرهای دریایی برای صادرات سوخت سازگار با مقررات سازمان بین‌المللی دریانوردی در سال 2020 هستند. در سال آینده قرار است مقررات جدیدی درباره سوخت کم‌سولفور برای کشتی‌ها وضع شود، پالایشگاه‌های تایوان و کره جنوبی در حال آزمایش بازار سوخت هستند و در ماه جاری مقداری از محموله‌های سوخت با سولفور بسیار کم (VLSFO) را صادر کردند.برای ذی‌نفعان در بازار نفت هنوز مشخص نیست که کدام یک از شرکت‌های تولیدکننده سوخت کشتی‌ها می‌تواند سوخت با سولفور 0.5 درصد مطابق با استانداردهای سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) در سال 2020 را تولید کند. محموله‌های سوختی VLSFO نشان می‌دهند که این نوع سوخت گزینه‌ای قابل قبول است که پالایشگاه‌ها می‌توانند آن را به راحتی در بازار عرضه کنند.

پالایشگاه‌ها در تایوان و کره جنوبی مواد اولیه با سولفور کمتر را که بطور معمول برای تولید بنزین تحت پالایش بیشتری قرار می‌گیرند، به سمت تولید سوخت VLSFO با سولفور 0.5 درصد یا کمتر هدایت کرده‌اند. این اقدام در نتیجه کاهش اخیر سودآوری تولید بنزین و همچنین به منظور آزمایش توانایی‌شان برای تولید سوخت مناسب کشتی‌رانی از سال 2020 صورت گرفته است.

یک مقام رسمی پالایشی در سئول بیان کرد که پالایشگاه‌های آنها در درجه نخست نفت خام با سولفور بالا را فراوری کرده و پس از پالایش اولیه، نفت کوره را استحصال می‌کنند. سپس از طریق فرایند «دی‌سولفورایزیشن» سولفور از نفت کوره حذف می‌شود. به جای عبور دادن مواد اولیه از کراکر کاتالیزوری سیال و ته‌نشینی (RFCC) که برای تولید بنزین انجام می‌شود، آنها این مواد را به عنوان سوخت VLSFO فروختند.این مقام پالایشی کره جنوبی به دلیل آنکه مجاز به صحبت با رسانه‌ها نبود، از آورده شدن نامش در این گزارش اجتناب کرد.این مقام گفت: این امر می‌تواند «تولید سوخت LSFO را افزایش داده و همزمان تولید بنزین را کاهش دهد تا بازار بنزین تقویت شود.»به گزارش رویترز، پتروشیمی «فورموسا» در تایوان و همچنین «جی‌اس کالتکس»، «اس‌اویل کورپ» و «هیوندای اویل‌بانک کورپ» کره جنوبی از ماه ژوئن محموله‌های سوختی VLSFO به فروش رسانده‌اند.عرضه بیشتر سوخت VLSFO می‌تواند تقاضا برای گازوئیل دریایی (MGO) را جبران کند. این سوخت جایگزین گران‌تری است که برای دریانوردان در نظر گرفته شده است.مرکز مشاوره استانداردهای انرژی در گزارشی بیان کرد که «افزایش تولید سوخت VLSFO تهدیدهایی را متوجه تقاضای دیزل در سال 2020 می‌کند و در عین حال، بستری را در بازار بنزین آسیا فراهم می‌کند که فراورده‌های پاک‌تر FCC (فرایندی کاتالیزی مهم و متداولی برای تولید بنزین) که از برج تقطیر خلأ آزاد می‌شوند (VGO)، مخلوط شده و به سوخت VLSFO تبدیل شوند.سخنگوی شرکت «کی‌وای‌لین» بیان کرد که پتروشیمی تایوانی «فورموسا»، در تلاش خود پیش از بازاریابی، دو محموله برای ماه جولای به فروش رساند که نخستین صادرات سوخت VLSFO آنها طی حداقل یک دهه بوده است. او گفت: «خواهیم دید که بازار این محصول چقدر می‌تواند بزرگ باشد.» و سپس ادامه داد که شرکت متبوعش همچنین قصد دارد سوخت VLSFO را به نفتکش‌هایی عرضه کند که به پالایشگاه آنها در «مایلیاو» تایوان نفت خام می‌رسانند.شرکت «جی‌اس کالتکس» در کره جنوبی نیز سه محموله از سوخت VLSFO را برای تحویل در ماه‌های جولای تا سپتامبر فروخته است و سخنگوی این شرکت بیان کرد که این شرکت برنامه دارد با جایگزین کردن گاز طبیعی مایع (LNG) به جای نفت کوره مورد استفاده در پالایشگاه‌هایش که برای تولید برق مصرف می‌شوند، عرضه سوخت VLSFOرا افزایش دهد.با این وجود، حاشیه سود بنزین در ماه جاری دوباره افزایش یافته است و باعث کاهش یافتن انگیزه تولیدکنندگان به عوض کردن تولیداتشان شده است.

«فورموزاز لین» بیان کرد: «حاشیه سود بنزین و نفت کوره خیلی با هم تفاوتی ندارد». وی اضافه کرد که قیمت‌های بنزین همچنان بالاتر از 600 دلار در هر تن است و در مقابل، سوخت VLSFO قیمتی بین 500 تا 520 دلار در هر تن به ازای هزینه 450 دلار در هر تنی نفت خام دبی دارد. وی در ادامه اظهار کرد که پالایشگاه‌ها نیز باید ارزش سبد محصولات تولید شده خود به روش RFCC را که شامل بنزین، گاز پتروشیمیایی مایع، پروپیلن و روغن چرخ سبک می‌شود، مورد ارزیابی قرار دهند.علاوه بر این، صاحبان کشتی‌ها برای پایبند بودن به مقررات سازمان بین‌المللی دریانوردی مختارند که از سوخت‌های LSFO (سوخت کم‌سولفور) یا MGO (گازوئیل دریایی) استفاده کنند و این امر تصمیم‌گیری را برای پالایشگاه‌ها سخت‌تر می‌کند که کدام سوخت را تولید کنند. افرادی که در کسب‌وکار ذخیره سوخت کار می‌کنند باید هر سه سوخت VLSFO  و MGO  و HSFO (نفت کوره که سولفور بالایی دارد) را ذخیره کنند. یک معامله‌گر سوخت در سئول گفت: صاحبان کشتی‌ها حق انتخاب بین این سه نوع سوخت را دارند و لزومأ ملزم به خرید سوخت VLSFO نیستند.به گزارش «روزنامه تعادل»، نگرانی مجامع بین‌المللی نسبت به افزایش آلودگی هوا از دهه ۱۹۸۰، منجر به عزم جامعه جهانی برای تدوین و تصویب مقررات سخت‌گیرانه زیست محیطی شد، از جمله تصویب کنوانسیون تغییر اقلیم (UNFCCC) در سال ۱۹۹۲ توسط سازمان ملل. سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) به منظور جلوگیری از آلودگی هوا توسط کشتی‌ها، در سال ۱۹۹۷ ضمیمه ششم کنوانسیون بین‌المللی جلوگیری از آلودگی کشتی‌ها (کنوانسیون مارپل) را تصویب کرد و این ضمیمه ۸ سال بعد (در سال ۲۰۰۵) لازم الاجرا شد. بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ سازمان آیمو، شروع به بازنگری ضمیمه ششم نمود و مقررات سخت‌گیرانه‌تری را در قالب یک برنامه زمانی کاهش میزان سولفور برای کلیه مناطق جهان درنظر گرفت. طبق بازنگری انجام شده، کلیه مناطق جهان (غیر از مناطق ECA که از سال ۲۰۱۵ حدمجاز گوگرد به ۰,۱ درصد  می‌رسید) موظف شدند از سال ۲۰۱۲ میزان گوگرد سوخت را به ۳,۵ درصد و از سال ۲۰۲۰ آن را به 0.5 درصد گوگرد برسانند. اگرچه کشورهای در حال توسعه و عمدتا خاورمیانه از سال ۲۰۱۲ با توجه به محدودیت‌های پیش رو، شروع به مذاکره برای تعویق افتادن برنامه زمان‌بندی در اجلاس‌های تخصصی آیمو به خصوص کمیته حفظ محیط زیست دریایی کردند، ولی کماکان در الزام به استفاده از سوخت با گوگرد کم برای کشتی‌ها از سال ۲۰۲۰ تغییری حاصل نشده است.