لزوم نظارت بانک مرکزی بر «توکن»بازیگر در بازار پول و شبه پول

محسن عزیزی کارشناس حوزه پرداخت معتقد است: با توجه به وظایفی که بانک مرکزی دارد توکنی که نقش پول و شبه پول را بخواهد بازی کند بطور قطع باید با نظارت این بانک باشد.

محسن عزیزی در گفت‌وگو با ایبِنا در خصوص بخشنامه بانک مرکزی در خصوص رمز ارزها، اظهار داشت: اصلی‌ترین وظیفه بانک مرکزی در حوزه نظام‌های پرداخت حفظ ثبات در این بخش است و من عقیده دارم هر جا بحث ثبات پولی و مالی و سیاست‌های توسعه اقتصادی در کشور مطرح باشد بطور قطع بانک‌های مرکزی نقش کلیدی و بی‌بدیل دارند و نمی‌شود بانک‌های مرکزی را از اظهارنظر و سیاست‌گذاری در این زمینه منع کرد.

وی افزود: بانک مرکزی وظیفه رگولیشن و مقررات‌گذاری نیز دارد و من از اظهارنظر برخی از دوستان نسبت به اطلاعیه بانک مرکزی که عنوان کرده بودند این بخشنامه مبنای حقوقی درستی ندارد یا بانک مرکزی صلاحیت حقوقی برای صدور این بخشنامه را ندارد، تعجب کردم.

عزیزی ادامه داد: به عقیده من چنین اظهارنظرهایی ناشی از عدم درک کامل وظایف ذاتی و نقش بانک مرکزی و بانکداری مرکزی در اقتصاد است، زیرا جایی که بحث سیاست‌گذاری پولی و مالی مطرح می‌شود، اولین نهادی که صلاحیت مقررات‌گذاری و اظهارنظر دارد بانک مرکزی است.این کارشناس حوزه پرداخت خاطرنشان کرد: بانک مرکزی در مقام سیاست‌گذار اگر احساس خطر نسبت به ثبات مالی و نظام‌های پرداخت کند بطور قطع وارد عمل می‌شود و با صدور

دستور‌العمل، نظارت و  رهنمودهای فنی و حقوقی به وظایف ذاتی خود عمل می‌کند، از این رو این دستورالعمل در راستای وظایف بانک مرکزی و اگر کسی قرار است این مستند را نقد کند باید نقد منصفانه و با مطالعه روال‌های رایج در دنیا باشد.

وی در پاسخ به این سوال که عنوان شده بخشنامه بانک مرکزی مانع از بهره‌گیری فناوری‌های نوین در کشور می‌شود، گفت: من تاکید می‌کنم قبل از اعلام چنین اظهارنظرهایی باید تعریف خود از توسعه فناوری و نوآوری را ارایه کنیم، زیرا هر چیزی را نمی‌توان نوآوری و توسعه درست فناوری دانست.

عزیزی افزود: حتی از منظر اظهارنظرهای رادیکال آینده پژوهانه هنوز در دنیا نظرات متناقضی در خصوص رمز ارزها وجود دارد و باید بحث رمز ارزها را به کل از بحث بلاک چین جدا کرد، زیرا این فناوری در صورت رسیدن به مرحله بلوغ می‌تواند در حل مسائل در حوزه‌های مختلف اقتصادی راهگشا باشد ولی جایی که خلق پول یا شبه پول مطرح می‌شود، قطعا باید فعالیت‌ها با نظارت بانک‌مرکزی انجام شود.

وی در پاسخ به این سوال که در اطلاعیه بانک‌مرکزی هم به رمز ارزها و هم فعالیت شبکه‌های بلاک چینی اشاره شده است، اظهار داشت: بانک مرکزی می‌گوید جایی که در شبکه‌های بلاک چینی امکان خلق پول یا شبه پول وجود دارد باید از بانک مرکزی مجوز اخذ شود و این حرف درستی است زیرا توکنی که نقش پول و شبه پول را بخواهد بازی کند بطور قطع باید بانک مرکزی بر روی آن نظارت داشته باشد.

عزیزی با اشاره به گزارش بانک مرکزی اروپا که در اواخر اردیبهشت امسال منتشر شده، گفت: در این گزارش آمده به دلیل کوچک بودن نسبی ارزش مجموع رمزارزها در مقایسه با کل سیستم مالی، تقاضای اندک عامه مردم و نیز عدم تملک سیستمیک اینگونه دارایی‌ها توسط بانک‌های اروپایی، فعلا رمز ارزها تهدیدی برای ثبات مالی در اروپا ایجاد نمی‌کنند ولی در این گزارش به نکات مهمی در خصوص نقش بانک‌های مرکزی در مورد انتشار و تبادل رمز ارزها اشاره شده است. یکی از نکات جالب این گزارش بی‌ثباتی ارزش دارایی‌های رمزگذاری شده است. بانک مرکزی اروپا معتقد است در صورت فراگیری رمزارزها (که در آینده نزدیک روی نخواهد داد)، بانک‌های مرکزی می‌توانند این بی‌ثباتی را به اتکاء ذخائر خود به صورت نسبی تضمین کنند اما بلافاصله عنوان می‌کند که این کار مستلزم افزایش ذخایر بانک‌های مرکزی است که به نوبه خود تبعات گوناگونی را بر سیاست‌گذاری پولی و اجرای سیاست‌ها تحمیل می‌کند.

وی ادامه داد: نکته قابل تامل دیگر در این گزارش آن است که بانک مرکزی اروپا معتقد است اصولاً بانک‌های مرکزی در اقتصادهای دیجیتالی شده و باثبات می‌توانند رمزارز یا پول دیجیتالی‌ای را طراحی کنند که به عنوان یک دارایی بدون ریسک مورد استقبال عمومی واقع شود. از جمله مهم‌ترین نکاتی که در این گزارش به آن پرداخته شده این است که به صورت مشخص در حوزه پرداخت مجوزی برای استفاده از رمز ارزها صادر نشده است و استفاده از رمز ارزها در سطح اتحادیه اروپا در حوزه پرداخت مجاز نیست و اینها بخشی از رویکردهای بانک مرکزی اروپا نسبت به پدیده رمز ارز است.

عزیزی یادآور شد: در مصاحبه‌ای که حدود دو هفته پیش از رییس بانک تسویه بین‌المللی منتشر شده وی اظهار می‌کند که احتمالا اقبال عمومی به ارزهای دیجیتالی زودتر از آنچه انتظار می‌رفت صورت پذیرد و لذا به بانک‌های مرکزی دنیا توصیه می‌کند به دلیل پیش بینی استقبال نسبی از ارزهای دیجیتالی در آینده، این نهادها بهتر است روی انتشار ارزهای دیجیتالی مبتنی بر پول رایج خود کار کنند. وی اظهار می‌کند که تعدادی از بانک‌های مرکزی این کار را آغاز کرده‌اند و بانک تسویه بین‌المللی نیز از آنها حمایت می‌کند.

وی افزود: می‌توان نتیجه گرفت که بانک‌های مرکزی در سراسر دنیا روی موضوع ارزهای دیجیتالی به صورت عام و رمزارزها به صورت خاص حساسیت ویژه‌ای دارند و در حال کار روی سیاست‌ها و مقررات بهره‌گیری از آنها هستند و در حال حاضر اغلب آن دسته از بانک‌های مرکزی دنیا که تبادل رمز ارز را به نوعی پذیرفته‌اند شرایطی برای آن در نظر گرفته‌اند که عملا کار را بسیار سخت می‌کند.

عزیزی تاکید کرد: باید منصفانه به اطلاعیه بانک‌مرکزی نگاه کرد زیرا بانک مرکزی با هدف ایفای وظایف خود در راستای ثبات مالی در این خصوص اظهارنظر کرده است و اگر هم نقدی به این اطلاعیه می‌شود، باید به سمتی سوق پیدا کند که منجر به بی‌ثباتی نظام‌های مالی و پولی نشود.

وی افزود: اگر نقدها در خط منصفانه و بر اساس رویکردهای علمی و حرفه‌ای باشد بطور قطع برای جامعه و بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار مفیدتر خواهد بود.