انتقال مراکز «کاهش آسیب» معتادان به حاشیه‌شهرها اقدامی نادرست
یکی از طرح‌هایی که با هدف ساماندهی به وضع معتادان در حال اجراست، انتقال مراکز کاهش آسیب به حاشیه‌شهرها با هدف جلوگیری از تجمع این افرد در محلات پر آسیب است اما این طرح هم مانند تمامی طرح‌های نیمه‌تمامی که تا امروز برای حل معضل اعتیاد و معتادان انجام شده است، موافقان و مخالفان بسیاری دارد. این میان سازمان بهزیستی به عنوان یکی از نهادهای مرتبط با موضوع ساماندهی معتادان در رده مخالفان سرسخت این طرح است، معاون توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با اشاره به نقش مراکز کاهش آسیب در کنترل ایدز و رفتارهای پرخطر در بین معتادان، انتقال این مراکز از پاتوق‌های معتادان به حاشیه شهرها را نادرست دانست.
فرید براتی سده در واکنش به برخی اظهارات رییس پلیس پایتخت در خصوص انتقال مراکز “کاهش آسیب “ به حاشیه شهرها برای جلوگیری از تجمع معتادان در محلات پر آسیب گفت: رویکرد “کاهش آسیب “ یک راهبرد جدی است که در قوانین و سیاست‌های کلی مبارزه با مواد مخدر که ابلاغیه مقام معظم رهبری است بیان شده و اینطور نیست که یک دستگاه به تنهایی تصمیم بگیرد رویکرد کاهش آسیب را تغییر دهد.
وی با اشاره به اینکه برای چنین اقداماتی نیاز است تا تصمیمی کلی با حضور تمام طرف‌های ذی‌نفع گرفته شود، اظهارکرد: اصل اساسی درمان و کاهش آسیب در کاهش تقاضا مطرح می‌شود. به همین دلیل لازم است تا معاونت مربوطه در ستاد مبارزه با مواد مخدر، بهزیستی، وزارت بهداشت، دادستانی و نهادهای غیردولتی هم در این جریان چنین پیشنهادهایی باشند.
معاون توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر اینکه خارج کردن مراکز DIC از پاتوق‌ها یک تصمیم کلان است، تصریح کرد: برخی استدلال می‌کنند که وقتی این مراکز در منطقه‌ای هستند، معتادان هم به همان منطقه می‌روند و چون قرار است که این مناطق را پاکسازی کنیم، بنابراین فکر می‌کنند اگر این مراکز جمع شوند، این دیگر معتادان به محلات آسیب دیده نمی‌آیند.
براتی سده ادامه داد: این درحالی است که کسانیکه از حیطه کاهش آسیب مطلع هستند، می‌دانند که ابتدا مراکز کاهش آسیب تاسیس نمی‌شوند که سپس معتادان به آنجا مراجعه کنند، بلکه کاملا برعکس است؛ یعنی جایی مرکز دایر می‌شود که معتادان تمرکز و تجمع دارند. اصل اساسی و هدف اصلی کاهش آسیب، کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف مواد به شکل جمعی است، بنابراین حالا اگر عده‌ای معتقدند دیگر در این مراکز معتادی نیست تا خدمتی بگیرد، پس این مراکز باید خالی باشد. هر مرکز درمانی هم که خالی از معتاد باشد خود به خود تعطیل می‌شود، چرا که در این صورت نه ما تمایل داریم بودجه‌ای را به جایی دهیم که خدمتی ارایه نمی‌دهد و نه مراکز تمایل دارند که کارشان را ادامه دهند، بنابراین اگر معتقد هستند که منطقه‌ای دیگر معتاد ندارد، مراکز تعطیل می‌شوند اما در غیر این صورت سازمان بهزیستی اجازه تعطیلی مراکز را نمی‌دهد و خیلی محکم از این مراکز حمایت می‌کنیم.
وی با اشاره به اینکه به گفته دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ما باید رویکردی متوازن، متعادل و همه‌جانبه را در پیش بگیریم، ادامه داد: براساس سیاست‌های کلی تاکید بر همین است که این مراکز فعال باشند، اما در برخی نقاط و شهرها هم که مراجعه‌کننده‌ای نیست خودمان آنها را جمع می‌کنیم و به آنها اعتبار نمی‌دهیم، اما اگر در جایی معتادان خدمت می‌گیرند نمی‌توانیم مرکز را جمع کنیم. این مراکز، مراکز خدمت‌رسانی اجتماعی هستند و این موضوعات باید در سطح کلان به بحث گذاشته شود.
معاون توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد: براساس تحقیقات مراکز آموزشی و تخصصی طی سال‌های گذشته در مناطقی کهDICها فعالیت دارند مشخص شده است که در کنترل رفتارهای پرخطر معتادان اثر زیادی داشته‌اند. آنها در وهله اول HIV را در معتادان کنترل کرده و در عین حال باعث شده‌اند که بروز اعتیادهای پرخطر در آنها کاهش یابد. براتی سده در ادامه اظهار کرد: اگر امروز مدعی هستیم که شیوع اعتیاد تزریقی در کشور ما کم شده، بخشی از آن ناشی از فعالیت مراکز کاهش آسیب است، بنابراین اثر بخشی این فعالیت‌ها نسبت به پول اندکی که به مراکز داده می‌شود خیلی بیشتر از فعالیت‌هایی است که طی سال‌های اخیر درباره معتادان پرخطر و متجاهر انجام شده و هنوز هم که هنوز است درباره اثر بخشی آنها اما و اگر وجود دارد.
وی افزود: اگر کسی معتقد است که اگر جایی DIC فعال شده و معتادان در آن منطقه تجمع کرده‌اند به معنای این است که این افراد موضوع اعتیاد و کاهش آسیب را نمی‌شناسند. پیشنهاد می‌کنم این افراد به منطقه‌ای در بالای شهر بروند و یک مرکز کاهش آسیب بزنند و بعد از مدتی بررسی کنند که آیا تعداد معتادان مراجعه‌کننده به این مراکز بیشتر شده است؟ اگر زیاد نشود، بنابراین این ادعا اشتباه است. برنامه کاهش آسیب یک برنامه بین‌المللی است که ما در آن توفیقات زیادی داشتیم و ممکن است این صحبت‌ها پیامدهای ناخوشانیدی برای کشور ما داشته باشد.
