پشت‌گرمی قیمت‌ها به عملکرد شرکت‌ها
گروه بورس|محمد امین خدابخش|
معاملات مردادماه بازار سهام رو به اتمام است. بورس تهران که در ماه‌های اخیر به لطف شرایط مناسب شکل گرفته در بازارهای جهانی و تاثیر مثبت تغییرات تورمی نرخ ارز که در سال گذشته آغاز شده بود، در حالی پنجمین ماه از سال جاری را آغاز کرد که بازگشت شرکت‌ها از مجامع عمومی عادی سالانه سبب شده بود تا از همان روزهای ابتدایی این ماه شاهد کمتر شدن جریان تقاضا همزمان با افت عرضه باشیم. همین امر سبب شد تا تمامی روزهای این ماه با افت و اخیز کم‌رمق نماگرهای بورس و فرابورس همراه باشد.
با این حال رخوت تقاضا در قیمت‌ها و برابری جریان عرضه و تقاضا در این روز به حدی نبود که دماسنج اصلی بازار سهام، یعنی شاخص بورس تهران بدون تغییر معاملات این ماه را به
پایان ببرد.
بر این اساس تا این جای کار، معاملات بورس تهران موجب شده تا پایان معاملات روز دوشنبه بازدهی شاخص کل این بازار از ابتدای ماه به 5.32 درصد برسد. نماگر اصلی بورس که سفر ماهانه خود را از 249 هزار و 661 واحد آغاز کرده بود به لطف رشد قیمت آهسته و پیوسته برخی نمادها نظیر «اخابر»، «تاپیکو»و... توانست در پایان معاملات روز دوشنبه خود را به سطح 262 هزار و 941 برساند.
با بررسی روند معاملات و ورود و خروج پول در نمادهای کوچک و بزرگ حاضر در بورس تهران می‌توان اینگونه قلمداد کرد که با وجود رشدهای اندکی که بازار طی یک ماه اخیر از خود به نمایش گذاشته به دلیل آنکه ریزش‌های این بازار نیز از شدت چندانی برخوردار نبوده است، در نهایت توانسته‌ایم شاهد بازده مشابه ماه‌های قبل باشیم.
ترس از بازی در زمین بزرگ‌ترها
همانطور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، آنچه که از ابتدای سال جاری توانسته بود، به رشد دست جمعی قیمت‌ها در بازار سهام منتهی شود، خوش‌بینی به جای سرمایه‌گذاران نسبت به عملکرد مالی شرکت‌ها در سال جاری بود. بازار سهام که کل سال گذشته را تحت تاثیر رشد سراسیمه نرخ ارز قرار داشت، از آخرین ماه سال 97 خود را برای تاثیر نرخ دلار نیمایی بالای 10 هزار تومان در صورت‌ها و گزارش‌های مالی سال 98 آماده کرد. در نهایت همین طور نیز شد. نرخ فروش محصولات و بررسی تحلیلگران بنیادی حکایت از آن داشت که انواع ارز در سامانه نیما از ابتدای سال جاری با رشد مواجه شده‌اند. افزایش قیمت اسعار گوناگون در این سامانه به حدی بود تا در ماه اخیر نرخ هر دلار امریکا در ساز و کار یاد شده به 11 هزار و 400 تومان رسید.
به موجب همین افزایش نرخ و گزارش‌های خوب شرکت‌های فولادی، معدنی و پتروپالایشی بود که در ماه جاری به پایان رسیدن فصل مجامع و عوامل جدی نظیر تشدید ریسک‌های سیاسی و افزایش تنش‌های تجاری میان امریکا و چین نتوانست تاثیری جدی بر افت قیمت نمادهای دلار بازار بگذارد. با این حال آنچه که اتفاق افتاد از رونق افتادن نمادهای یاد شده در روزهای میانی مردادماه بود.
همین امر سبب شد تا سایرین هم که به بازارهای جهانی متصل نبودند یا در صورت تداوم رونق در نمادهای سنگین وزن‌تر، مجال رشد چندانی نمی‌یافتند، با وقوع ضعف در معاملات فلزی-معدنی‌ها یا نمادهای پتروشیمی با اقبال سرمایه‌گذاران خرد مواجه شوند. به نظر می‌رسید دلیل اصلی این امر افزایش ریسک برای خریداران بزرگ بورس تهران بود که با بالاگرفتن جنگ تجاری میان امریکا و چین و به تبع آن منفی شدن چشم‌انداز مصرف و شرق آسیا، اروپا و امریکای شمالی، از تزریق نقدینگی در نمادهای یاد شده کاسته بودند. دلایلی از این دست نیز سبب شد تا عرضه صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت که در ماه‌های اخیر به سبب رشد ارزش دارایی خود در سهام و لزوم رعایت نسبت‌های مقرر از سوی سازمان بورس، مزید بر علت شود و حقیقی‌ها بیش از آنچه باید در ورود به نمادهای بنیادی احتیاط کنند.
شاخص هموزن 70 هزار واحدی شد
عوامل یاد شده در کنار نوسان قیمت اندک در بسیاری از نمادهای بازار، موجب شد تا شاهد افزایش ریسک معاملات برای معامله‌گران حقیقی باشیم. در واقع ترس از خواب پول در نمادهای بنیادی که چندماهی را تقریبا بی‌وقفه بر مدار صعود گذارنده بودند، موجب شد تا بسیاری از چاله کندی شیب بازده به چاه نمادهایی بیفتند که بیشتر تحت تاثیر تقاضای سفته بازانه قرار می‌گیرند.
نمادهایی از این دست که بیشتر به دلیل راحتی نوسان و رسیدن به سقف قیمت مجاز روزانه مورد توجه فعالان بازار هستند، از آن جهت محبوب‌اند که به سرمایه زیادی برای رشد قیمت نیاز ندارند. همین عامل سبب شد تا از همان روزهای ابتدایی مردادماه با افزایش تحرکات قیمت در بسیاری از نمادهای کوچک بورس تهران به‌خصوص نمادهای حاضر در بازار پایه، توجه سرمایه‌گذاران بیش از پیش به این نمادها جلب شود.
تغییر جهت سرمایه‌گذاران به سمت نمادهای مورد بحث در نهایت به رشد تقریبا 10 هزار و 300واحدی شاخص کل هموزن تنها در یک ماه منتهی شد که دلالت بر رشد 17 درصدی این شاخص چهار هفته اخیر دارد. این در حالی است که مجموع بازده نمادهای بورس تهران طی دوره یاد شده به 5.5 درصد هم نمی‌رسد.
در تابلوهای فرعی فرابورس اما وضعیت از بورس هم پیچیده‌تر بود. در این مدت سقف نوسان 10 درصدی بسیاری از پول‌های بازار را به سمت نمادهای سست بنیاد بازار پایه سوق داد و سایه سنگین سقوط را بر سر نمادهای یاد شده انداخت؛ سایه‌ای که تا امروز نیز پا برجا مانده است.
تعقیب جریان نمادهای پر بازده در یک ماه گذشته به خوبی نشان می‌دهد که اگرچه در ماه گذشته همچنان رکورد ارزش معاملات در اختیار نمادهای حاضر در صنایع شیمیایی، فلزات اساسی، خودرویی و بانک‌ها بوده است، با این حال رکورد بازده در اختیار گروها و صنایعی بوده که تاثیر زیادی بر ارزش معاملات بازار سهام ندارند. بر این اساس مردادماه در حالی خاتمه می‌یابد که تا روز دوشنبه گروه‌های «محصولات»، «انبوه‌سازی» و «محصولات کاغذی» بیشترین بازدهی را برای سهامداران خود به ارمغان آورده‌اند. این در حالی است که نمادهای نظیر شیمیایی، بانکی و خودرویی در طول یک ماه گذشته بازده چنئدانی نداشته‌اند و حجم انبوه معاملات در آنها با نوسان قیمت اندکی انجام شده است.
