دشوار اما عملی

حسین حقگو|

تحلیلگر اقتصادی|

هر چند سخنان روز گذشته آقای روحانی قدری از خوش‌بینی‌ها از تحول و گشایش قریب‌الوقوع روابط خارجی کشورمان کاست اما بنظر می‌رسد آنچنان‌که خود ایشان نیز عنوان نمود اساس و شاکله رویکرد ایشان به ارتباط وثیق «امنیت ملی» و «توسعه اقتصادی» همچنان در جای خود پابرجاست و خوش‌بینی برای تحول در وضعیت فعلی وجود دارد.  رییس‌جمهور در سخنان روز گذشته خود ضمن آنکه گفت: «بدون آنکه امریکا از تحریم‌ها دست بردارد و خط بکشد روی این مسیر غلطی که انتخاب کرده شاهد هیچ تحول مثبتی نخواهیم بود» اما در عین حال بر مواضع قبلی خود تاکید کرد که «ما خواهان تنش با دنیا نیستیم بلکه خواهان امنیت منطقه و جهان و خواهان همکاری با همه کشورهای دوست هستیم و... تولید ملی در رأس است و اگر رونق تولید در کشور به وجود آمد و اگر توانمند، ثروتمند و قدرتمند شدیم می‌توانیم به راحتی از این پیچ و خم‌ها عبور کنیم.»  سخنان فوق و سخنان قبل‌تر ایشان که «دست قدرت و دست دیپلماسی باید با هم و در کنار هم باشد و ..اگر بدانم در جلسه‌ای با کسی ملاقات کنم، مشکل کشورم حل می‌شود، دریغ نخواهم کرد زیرا اصل، منافع ملی کشور است» مسبوق به سابقه است و در دیدگاه توسعه‌ای آقای روحانی ریشه دارد. آقای روحانی در پیشگفتار چاپ اول کتاب خود با عنوان «امنیت و نظام اقتصادی ایران» می‌نویسد: «صاحب‌نظران بر این عقیده‌اند که بین توسعه و امنیت، تعامل و رابطه‌ای متقابل وجود دارد. در عین حال که در سایه امنیت، آرامش و ثبات به وجود می‌آید، رشد و توسعه پایدار نیز معنی و مفهوم پیدا می‌کند. از جانب دیگر توسعه یافتگی، کشور را امن‌تر می‌کند و آن را در مقابله با چالش‌های امنیتی، تواناتر می‌سازد. از آنجا که توسعه دارای ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی است، امنیت نیز از زوایای متعددی مورد تهدید قرار می‌گیرد». این مجموعه سخنان و نوشته‌ها از آقای روحانی سیاستمداری عملگرا می‌سازد و این امید را ایجاد می‌کند که در چارچوب منافع ملی اقداماتی را طراحی و اجرا کند که به خروج کشور از وضعیت‌های سخت و دشوار حاضر به‌خصوص با توجه به حاد شدن مشکلات اقتصادی بینجامد .چرا که به واسطه تاثیر‌گذاری بالای مشکلات اقتصادی بر ثبات اجتماعی و امنیت ملی نمی‌توان کار را به غفلت گذراند و تصور نمود با تجویز مسکن‌های معمول و راه‌حل‌های مالوف می‌توان به درمان این درد فائق آمد.  همین اخیرا وزیر کشور از افزایش میزان نارضایتی مردم در سال جاری نسبت به سال گذشته سخن گفت و اینکه «حدود 80 درصد مطالبات مردم در حوزه اقتصادی است» (روزنامه ایران 28/5/98) . همچنین مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران (ایسپا) نیز چندی پیش از کاهش 2.7 نمره‌ای میزان رضایت ایرانیان از زندگی خود در سال 97 نسبت به سال 96 خبر داده و یک سازمان بین‌المللی از رتبه 106 ایرانیان در بین 156 کشور جهان در شاخص «رضایتمندی» (نمره 4.6 از 10) گزارش کرده بود .در این گزارش‌ها مهم‌ترین عامل این ناخشنودی‌ها اقتصادی و از جمله تورم بالا و افزایش فساد و حس تبعیض و بی‌عدالتی و... عنوان شده است. بر این اساس تغییر پارادیم و نگرش به مسائل و مشکلات و جامع نگری در تعریف راه‌حل‌ها بر اساس اولویت‌ها و نیز به‌کارگیری ابزار کارآمد ضرورت امروز روز کشورمان با توجه به تعدد و حجم چالش‌هاست. نگاهی به تجربه کشور چین در این زمینه شاید درس آموز باشد. این کشور با انتخاب راهبردهایی همچون «استخراج حقیقت از واقعیت»، «بگذار بعضی از مردم ثروتمند شوند»، «کنش به عنوان تنها معیار حقیقت (برای تشویق تجربیات جسورانه از پایین)» و .... حرکت به سمت توسعه و اخذ تکنولوژی، دانش فنی و مدیریت از کشورهای پیشرفته و به کار بستن آن دردرون کشور را به عنوان ضرورت‌های اصیل ارتقا توان ملی خود آغاز کرد و در نتیجه چین فقیر جهان سومی به دومین و شاید اولین قدرت اقتصادی جهان تبدیل گشت. اکنون به‌نظر می‌رسد ما نیزلازم است با تحول در نظام تدبیر و ایین حکمرانی و در پیوند با نیازها و ضرورت‌های واقعی و با افزایش انسجام و سرمایه اجتماعی و تعامل با جهان به عنوان دو رکن اصلی بهبود وضعیت اقتصادی و ارتقا توان تولید -که در دکترین رییس‌جمهوری نیزجای دارد - تهدیدات امروز را به فرصت‌هایی در جهت پیشرفت و توسعه این سرزمین بدل نماییم.