جهان به سوی فاجعه پیش می‌رود
گروه جهان|
جنگل‌های آمازون همچنان می‌سوزد و «ژاییر بولسونارو» رییس‌جمهوری برزیل که پیشتر کمک گروه7 را برای اطفای حریق به‌دلیل تنش با فرانسه رد کرده و بعد آن را با شرط و شروطی پذیرفت، سوگند یاد کرده که خودکار «بیک» استفاده نخواهد کرد چون فرانسوی است. در شرایطی که بحران‌های بین‌المللی، جهان را به سوی یک فاجعه سوق می‌دهند، رهبران جهان حتی از برقراری ارتباط با یکدیگر نیز عاجزند.
الجریزه نوشته: تنش‌های داخلی گروه7 بر سر سیاست خارجی ایالات متحده، روسیه و امنیت جهانی، چین و تجارت، امکان هرگونه اقدام جمعی را در مورد منازعات منطقه‌ای، فقر و البته تغییرات اقلیمی تضعیف کرده است. بهعبارت دیگر، با وجود تحولات دیپلماتیک در هفته گذشته، خبری از توافق در مورد چالش‌های اصلی فراروی جهان شنیده نشد. آتشی که این‌روزها بلای جان جنگل‌های آمازون شده به ما هشدار می‌دهد در صورت ادامه رویکرد کنونی که خودداری از اقدام جمعی در مورد چالش‌های بزرگ فراروی جهان -از جمله تغییرات اقلیمی- است، بشر باید منتظر اتفاقات خطرناک باشد. اما آیا کسی واقعا گوشش به این حرف‌ها بدهکار است؟ اگر کسی هم گوشش به این حرف‌ها بدهکار باشد، به‌ٌصورت حتم ژاییر بولسونارو رییس‌جمهور برزیل، نیست. او ابتدا نگرانی‌ها درباره وخامت اوضاع را رد کرد و سپس به شکل ماهرانه‌ای سازمان‌های غیردولتی را متهم کرد و گفت که آتش‌سوزی نتیجه کار آنها است. در سوی دیگر، طرفدارانش جنجال غربی‌ها را به عنوان دخالت استعماری در امور برزیل محکوم کردند. رییس‌جمهوری برزیل حتی کمک ۲۰ میلیون دلاری گروه7 را برای خاموش‌کردن آتش رد کرد. اما مخاطب مادر زمین، برزیل نیست. مخاطب زمین جهان و جهانیان است و پیام زمین واضح و بلند: سوءاستفاده از طبیعت را متوقف و از طبیعت محافظت کنید.
گرمایش کره زمین
آتش احتمالا همواره بخشی از زندگی بشر بوده است؛ چیزی که همیشه در جایی روی این زمین در حال سوختن بوده است. شاید فعالان محیط‌زیست خیلی اوقات در قامت چوپان دروغگو ظاهر شده باشند اما آتش‌سوزی‌های اخیر در اروپا، آسیا، آفریقا، امریکای شمالی و جنوبی، اصلا طبیعی نیست. این آتش‌سوزی‌ها ساخته دست بشر است که بی‌مسوولیتی سیاسی و اقتصادی، آن را بلای جان طبیعت و زمین کرده است. رهبران لیبرال دموکراسی‌های ثروتمند جهان با وجود نگرانی‌شان برای جنگل آمازون، به اندازه کافی برای رسیدگی به بحران گرمایش کره‌زمین اقدام نکرده‌اند. مساله زمانی بدتر شد که ایالات متحده از توافق پاریس خارج شد. در اجلاس گروه7 هم ترامپ از حضور در جلسه تغییرات اقلیمی خودداری کرد. این در حالی است که ایالات متحده، چین و هند مسوول تقریبا نیمی از انتشارات کربن در جهان هستند. اما کوتاهی در مقابله با تغییرات اقلیمی نشانه‌ای از یک مشکل بزرگ‌تر در امور جهانی است. جدا از توافق پاریس، دولت ترامپ از توافقنامه‌های هسته‌ای، تجاری و توافقنامه‌های بین‌المللی دیگری نیز خارج شده است. دولت ترامپ با این کار مسیری بدی را آغاز کرده است؛ اینکه کشورها دیگر هم تعهد به قوانین و هنجارهای بین‌المللی را زیر پا بگذارند.
مثلث آتش
جنگ همانند آتش از آغاز تمدن بشری با ما بوده است و منازعات جدید، همانند آتش‌سوزی‌های جدید ناشی از «مثلث آتش» است. مثلث آتش برای آتش‌سوزی، یعنی سوخت (درختان خشک و غیره)، گرما و باد خشک. مثلث آتش برای جنگ‌ها، یعنی نابرابری (در استاندارد زندگی، حقوق‌بشر و غیره)، قبیله‌گرایی (ناسیونالیسم پوپولیستی، فرقه‌گرایی و غیره) و جهانی‌شدن. «امی چوا» در کتاب خود با عنوان «جهان در آتش» که سال 2003 منتشر شد، توضیح می‌دهد که دموکراسی بازار آزاد چگونه نفرت قومی و بی‌ثباتی را صادر می‌کند. او استدلال می‌کند که جهانی‌شدن خلاف باور متعارف پسا جنگ سرد، یک نیروی مخرب و بی‌ثبات‌کننده در سراسر جهان بوده است. اما آنچه «چوا» در کتابش اشاره نکرده سطح بی‌ثباتی ناشی از جهانی‌شدن در لیبرال دموکراسی‌‌ها است که منجر به شکاف‌های اجتماعی جدید و ظهور پوپولیسم راست جدید شده است. چنانکه امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه، در آستانه نشست گروه7 گفت: «ما در یک بحران عمیق دموکراسی زندگی می‌کنیم.»
کشمکش‌های در حال ظهور
نیازی نیست گفته شود که جهانی‌شدن به‌خودی خود قبیله‌گرایی یا نابرابری ایجاد می‌کند. در واقع، جهانی‌شدن کمک کرده افراد بی‌شماری از فقر رهایی یابند و به‌گونه‌ای که بشر هرگز شاهد آن نبوده، جهان را به هم وصل کرده است. اما جهانی‌شدن نابرابری را تکان‌دهنده‌تر از گذشته، در سطح محلی و بین‌المللی، برجسته کرده است. در نشست گروه7، اولویت دستورکار رهبران پرداختن به نابرابری بین دولت‌ها و درون دولت‌ها بود، اما افسوس که آنها نتوانستند به توافق برسند یا تعهد خود را به استراتژی‌های واقعی اعلام کنند. رهبران گروه7 حتی نتوانستند درباره بیانیه نهایی گروه7 به توافق برسند و فقط موافقت کردند که مخالفت کنند.
وضعیت جهان امروز هنوز بدتر از وضعیت جهان مثلا در طول جنگ خلیج فارس در سال ۲۰۰۳ نیست چه برسد به وضعیت جهان در طول جنگ‌های عمده قرن بیستم. اما اشتباه نکنید، شرایط اقتصادی و استراتژیک برای درگیری در حال شکل‌گیری است. درست همان‌طور که شرایط اقتصادی و استراتژیک پیش از شروع وقایع هولناک پیشین، در حال فراهم شدن بود. به‌نظر می‌رسد با فلج‌شدن نهادها و توافق‌های بین‌المللی قدرت‌های پیشرو جهان مانند چین، روسیه و ایالات متحده در رقابت غیرمسوولانه خود برای قدرت، این فکر احمقانه که «بهتر است با آتش به جنگ آتش رفت» را در سر می‌پرورانند. اگر این تصور آنان به چالش کشیده نشود، آنها جهان را به آتش می‌کشند.
