شرایط خرید مسکن از دولت

گروه راه و شهرسازی|

از اردیبهشت ماه سال جاری، زمزمه‌هایی از رونمایی و اجرای طرح اقدام ملی مسکن برای کاهش آثار تورم مسکن بر اقشار آسیب‌پذیر شنیده شد اما یک ماه طول کشید تا وزیرراه و شهرسازی، جزییاتی از این برنامه را تشریح کند. پس از اظهارات محمد اسلامی، گوشه‌های مختلفی از این برنامه توسط سایر مسوولان مشخص شد تا اینکه در روز عیدغدیر و با آغاز ساخت 110 هزارواحد مسکونی، برنامه اقدام ملی مسکن به صورت رسمی کلید خورد.

البته بارقه‌های آغاز طرح اقدام ملی به سال گذشته و ابلاغیه رییس‌جمهوری به ارگان و نهادهای دولتی برای واگذاری زمین‌های بلااستفاده شان بازمی‌گردد، درنیمه نخست سال گذشته حسن روحانی تمام ارگان‌های دولتی را مکلف کرد که اراضی بلااستفاده خود را برای ساخت مسکن در اختیار وزارت راه و شهرسازی قراردهند تا با احداث مسکن در این اراضی مشکل مسکن متقاضیان مصرفی حل شود. براساس این برنامه، قرار است هر دو طرف عرضه و تقاضا تقویت شوند وطبق این برنامه که برای کاهش هزینه مسکن تدوین شده است، طی مدت ۲ سال، ۴۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته می‌شود.  درواقع با توجه به اینکه زمین بیش از ۶۰ درصد هزینه مسکن را به خود اختصاص می‌دهد در برنامه «اقدام ملی» سیاست‌گذار تلاش کرده تا با واگذاری زمین‌های دولتی به سازندگان، هزینه ساخت را در این طرح کاهش دهد، همچنین علاوه بر زمین‌های وزارت راه وشهرسازی براساس دستورالعمل رییس‌جمهوری تمام دستگاه‌های دولتی موظف شده‌اند تا زمین‌های دولتی را برای ساخت و ساز در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند.

البته با توجه به اینکه طی یکسال گذشته ارگان‌های دولتی همکاری مناسبی برای واگذاری زمین‌های بلااستفاده خود نداشتند، این سوال مطرح می‌شود که آیا این طرح طی دو سال آینده به اتمام می‌رسد؟ تازه‌ترین اظهارات معاون وزیر راه و مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن، نشان از تأمین اراضی مورد نیاز برای ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی دارد. به گفته علی نبیان، از اواخر سال گذشته و اوایل امسال، طرح برنامه اقدام ملی تولید و عرضه مسکن در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت که در کنار آن، موضوع تکمیل مسکن مهر هم به عنوان یکی از دغدغه‌های متقاضیان پیگیری شد. نبیان گفت: متقاضیانی که تاکنون از امکانات دولتی برای تهیه مسکن استفاده نکرده‌اند، می‌توانند در طرح اقدام ملی ثبت‌نام کنند. او در خصوص شرایط ثبت نام در طرح اقدام ملی مسکن افزود: فقط کسانی می‌توانند در طرح اقدام ملی مسکن ثبت‌نام کنند که فرم (ج) آنها سبز باشد، بر اساس فرم (ج) هر فردی می‌تواند یک‌بار از امکانات دولتی برای خانه‌دار شدن استفاده کند و کسانی که فرم (ج) آنها قرمز باشد، بدین معنا است که قبلا از این امکانات استفاده کرده‌اند. (استعلام فرم (ج) از وزارت راه و شهرسازی مبنی بر عدم استفاده متقاضی از تسهیلات دولتی شامل زمین، مسکن، تسهیلات یارانه‌ای و ... است.)  به گزارش «تعادل» اگرچه براساس اظهارات معاون وزیرراه و شهرسازی عدم استفاده از امکانات و تسهیلات دولتی تنها شرط برای ثبت نام دربرنامه اقدام ملی مسکن است اما با نگاهی به طرح‌هایی از این دست مانند طرح مسکن مهر و همچنین اظهارات مسوولان و اهداف اعلام شده برای این طرح طی روزها و هفته‌های گذشته پیش بینی می‌شود که شروطی مانند نداشتن مسکن، بومی بودن و تأهل (این شرط پس از مدتی از طرح مسکن مهر حذف شد) و ... هم در چارچوب این طرح وجود داشته باشد که به آن اشاره نشده است.

نبیان اضافه کرد: زمان و چگونگی ثبت نام از طریق اداره کل راهداری و شهرسازی هر استانی اعلام خواهد شد، ضمن اینکه تمامی افرادی که در صندوق پس‌انداز یکم مسکن برای دریافت تسهیلات خرید خانه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، می‌توانند در طرح اقدام ملی صاحبخانه شوند.

مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن از انعقاد تفاهمنامه با بانک مسکن برای انتقال وام صندوق پست انداز یکم (خانه اولی‌ها) به طرح‌های مشارکتی ساخت خانه خبر داد و گفت: متقاضیان دریافت تسهیلات از این صندوق، وام خود را در اختیار ساخت خانه در طرح اقدام ملی قرار می‌دهند.

معاون وزیر راه و شهرسازی به ارایه گزارشی از طرح اقدام ملی پرداخت و گفت: هدف از این طرح کاهش دغدغه خانه‌دار شدن است و بر همین اساس مقدمات ساخت٤٠٠ هزار واحد مسکونی فراهم شده است که٢٠٠ هزار واحد آن در شهرهای جدید ساخته می‌شود و شرکت بازآفرینی شهری و بنیاد مسکن هم در شهرهایی که صاحب زمین هستند اقدام به ساخت بقیه این خانه‌ها خواهند کرد. او ادامه داد: سازمان ملی زمین و مسکن وظیفه تامین زمین را در استان‌هایی دارد که سازمان‌های متولی اجرا، زمین ندارند و در همین راستا تاکنون هزار و ٥٠ هکتار زمین برای حل مشکل حاشیه‌نشینی در چابهار در اختیار شرکت بازآفرینی شهری قرار گرفته و به نام این شرکت سند خورده است.

  اثر افزایش قیمت بر اقدام دولت

فارغ از شیوه اجرا و جزییات برنامه اقدام ملی مسکن، دلیل اصلی تدوین و اجرای این برنامه افزایش قیمت مسکن از سال گذشته است، از اردیبهشت ماه سال گذشته و همگام با نوسان نرخ ارز، افزایش قیمت مسکن هم آغاز شد و همین موضوع موجب شد که عباس آخوندی وزیرسابق راه و شهرسازی، در تیرماه سال97 از بسته‌ای با 9 راهکار برای ساماندهی بازار مسکن رونمایی کند.

این راهکارها اجرایی نشد تا اینکه در اردیبهشت سال جاری وزیرجدید راه و شهرسازی بسته‌ای 5 گانه برای رونق بخشی به بازار ارایه داد و پس از آن وزارت اقتصاد هم 2 راهکار برای بهبود وضعیت بازار مسکن مطرح کرد که تاکنون گامی محکم برای اجرای این راهکارها برداشته نشده است درحالی که به نظر می‌رسد وزارت راه و شهرسازی به دنبال عملیاتی شدن طرح اقدام ملی مسکن و ساخت 400 هزار واحد مسکونی برای گروه‌های هدف است. در همین راستا، نبیان با اشاره به افزایش قیمت مسکن در سال گذشته و تاثیر آن بر بازار مسکن به ویژه طرح مسکن مهر گفت: با جهش قیمت مسکن، این پروژه در سه حوزه شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر توسط بنیاد مسکن، شهرهای جدید توسط شرکت عمران شهرهای جدید و سایر شهرها توسط سازمان ملی زمین و مسکن پیگیری شد. مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن تصریح کرد: در سال جاری، جلساتی با استانداران در خصوص مسکن مهر برگزار کردیم که تا پایان امسال، پروژه‌های بدون مشکل حقوقی به پایان برسد؛ ضمن اینکه سال ۹۸ اتمام پروژه‌ها را شاهد خواهیم بود. نبیان با تأکید بر اینکه تعداد واحدهای دارای پرونده حقوقی در مراجع قضایی چندان بالا نیست، ادامه داد: تعدادی از واحدهای مسکن مهر در سال گذشته فاقد متقاضی بوده‌اند که در قانون بودجه سال گذشته و سال جاری، ردیفی در بودجه اختصاص یافت که این فضاها با هماهنگی کمیته امداد و بهزیستی، به خانوارهای تحت پوشش این دو نهاد واگذار شود.

او مجموعه واحدهای مسکن بدون متقاضی در سه مجموعه شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر و نیز شهرهای جدید و سایر شهرها را ۶۰ هزار واحد دانست و گفت: قرار شد این تعداد واحد مسکن مهر بر اساس پیگیری دستگاه‌های مشمول به آنها واگذار شود. معاون وزیر راه و شهرسازی، به تفاهمنامه میان وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و دفاع مبنی بر ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در اراضی نیروهای مسلح اشاره کرد و افزود: تعدادی از واحدهای بدون متقاضی مسکن مهر را نیز قرار است بر اساس این تفاهمنامه، به پرسنل نیروهای مسلح واگذار کنیم. نبیان در خصوص افزایش تسهیلات مسکن مهر از ۴۰ به ۴۵ و ۵۰ میلیون تومان هم گفت: در شهر جدید پردیس، تسهیلات مسکن مهر به ۵۰ میلیون و در سایر شهرها به ۴۵ میلیون تومان افزایش یافته است که در اوایل سال آینده، مسکن مهر پردیس به پایان خواهد رسید. به گفته مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن، مالک یک میلیون و ۱۹۰ هزار و ۲۱۵ واحد مسکن مهر بوده که تاکنون یک میلیون و ۱۹ هزار و ۶۱۷ واحد، افتتاح و ۲۰ هزار و ۲۹۹ واحد آماده افتتاح شده است؛ ضمن اینکه ۳۵ هزار و ۲۰۰واحد مسکن مهر بدون متقاضی داشته‌ایم.

نگاهی  به  طرح  اقدام  ملی

بر اساس دستور وزیر راه و شهرسازی و رییس‌جمهور، قرار شده است تا ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در سراسر کشور در دستور کار قرار گیرد که ۲۰۰ هزار واحد در شهرهای جدید و ۱۰۰ هزار واحد توسط بنیاد مسکن و ۱۰۰ هزار واحد در بافت فرسوده احداث شود.  بر این اساس، سازمان ملی زمین و مسکن قرار است اراضی مورد نیاز برای ساخت ۲۰۰ هزار واحدی که توسط بنیاد مسکن و شرکت بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسوده ساخته می‌شود را تامین کند و از سوی دیگر، بازآفرینی شهری و بنیاد مسکن هم از اراضی خود در این طرح استفاده کنند.