افزایش ریسک پذیری سهامداران در پی بهبود افق پیش رو
گروه بورس|محمد امین خدابخش|
نخستین هفته از ماه سپتامبر با افزایش امید سرمایه گذاران به بهبود وضعیت اقتصاد جهانی پایان یافت. در آخرین روزهای این هفته خبر از سرگیری مذاکرات تجاری میان آمریکا و چین موجی تازه از امید را به بازارهای جهانی تزریق کرد. جریان از این قرار بود که پس از یک دوره چند هفته‌ای از بلاتکلیفی ناشی از عدم تمدید گفت و گوها میان دو ابرقدرت اقتصادی، طرفین دعوا از آغاز دور تازه گفت و گوها در نخستین روز از ماه اکتبرخبر دادند. همین امر سبب شد تا بازارهای جهانی به خصوص بازارهای عمده سهام و اوراق در سراسر جهان که در سه سال اخیر و از زمان روی کار آمدن ترامپ و آغاز مناقشات تجاری، فشار زیادی را تحمل کرده بودند، در سه روز پایانی هفته گذشته وضعیت بهتری را شاهد باشند.
تاثیر عمیق این خبر بر بازارهای جهانی از آنجا ناشی می‌شود که تشدید تنش‌ها در چارچوب جنگ تعرفه‌ای میان آمریکا و چین نگرانی‌های بسیاری را درخصوص کاهش مصرف در دو سوی اقیانوس آرام و به تبع آن افت رشد اقتصادی کشورهای درگیر شکل داده بود. همین امر سبب شده تا در کنار کاهش احتمالی نرخ بهره توسط فدرال رزرو و انتشار آمار 195هزارتایی اشتغال در ماه آگوست، این موضوع جزو تاثیرگذارترین مسائل مورد بحث در جریان معاملات بین المللی باشد.
نگاهی به بازار جهانی ارز
تمامی عوامل یاد شده سبب شد تا در روز گذشته خبر از سرگیری مذاکرات در کنار توجه دوباره به کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، منجر به بزرگترین افت شاخص دلار در یک ماهه اخیر شوند؛ خبری که حکایت از تضعیف دلار در مواجه با افزایش امیدواری به آینده است و می تواند در صورت تداوم به رشد قیمت کالاهای اساسی منجر شود.
با این حال تاثیر این اتفاق به خود ارز یاد شده محدود نماند و با کاهش یافتن ریسک انتظاری، سرمایه گذاران در این بازار به دنبال دارایی‌های پر ریسک‌تری همچون دلار استرالیا رفتند. البته دلار استرالیا تنها ارزی نبود که هفته گذشته را با افزایش تقاضا به پایان برد. در دو روز پایانی این هفته یورو و پوند نیز دیگر اسعاری بودند که در مقابل دلار تقویت شدند.
در این میان اگرچه تقویت یورو در مقابل دلار تنها
به دلیل اخبار خوب مذاکرات و کاهش نرخ بهره شدت کمتری داشت، با این حال پوند توانست به دلیل تحولات مهم داخلی رشد خوبی را تجربه کند. داستان از این قرار بود که در روز سه شنبه طرح برگزیت بدون توافق بوریس جانسون توسط نمایندگان مجلس عوام رای نیاورد. این طرح که انتظار می‌رفت فشار بیشتری به مشاغل و بنگاه‌های اقتصادی حاضر در قلمرو سلطنت متحده وارد کند، سنگین ترین تاثیر خود بر پوند را همزمان با انتخاب جانسون به مقام نخست وزیری، به این واحد پولی وارد کرد. در مقابل با منتفی شدن خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا و از دست رفتن اکثریت پارلمان که پیشتر متعلق به حزب محافظه کار بود، قیمت پوند در روزهای گذشته از 1.19 به 1.23 در مقابل هر دلار آمریکا افزایش یافت.
از تمامی ارزهای مهم مورد معامله در بازار جهانی ارز که بگذریم شاید بتوان گفت جالب ترین واکنش به اخبار منتشر شده در خصوص از سرگیری مذاکرات و کاهش نرخ بهره در ایالات متحده، به ین ژاپن تعلق داشت. این واحد پولی که در بازار ارز عملکردی مشابه طلا در بازار فلزات را دارد و با افزایش ریسک در اقتصاد جهانی همواره به مقصدی برای سرمایه گذاران ریسک گریز بدل می‌شود، بر خلاف سایر ارزها که در مقابل دلار تقویت شده بودند، در دو روز اخیر با افت قیمت مواجه شد.
پیشروی شاخص‌ها با چاشنی امید
اما از وضعیت ارزها و معاملات «فارکس» که بگذریم، بازارهای سهام نیز تغییرات قابل توجهی را در هفته اخیر شاهد بودند. طی هفته‌ای که گذشت، خبر تداوم مذاکرات تجاری بر سر تعرفه‌ها میان چین و آمریکا، نقش موثری بر رشد شاخص‌ها در بازارهای یاد شده داشت و برای مثال توانست شاخص صنعتی «داوجونز» را به سطح 26 هزار و 800 واحد برساند. لازم به
یادآوری است شاخص یاد شده که پیشتر در سقف تاریخی 27 هزار و 400 واحد قرار داشت، در هفته‌های اخیر به دلیل بالاگرفتن جنگ تجاری و اعمال تعرفه 10 درصدی بر 300 میلیارد دلار از کالاهای چینی و عدم کاهش نرخ بهره در ماه آگوست، ضمن سقوط از سطح یاد شده به کانال 25 هزار و 400 واحدی رسیده بود. سایر شاخص‌های بازار آمریکا نیز در چند روز اخیر وضعیتی مشابه نماگر داو داشتند و با رشد همراه بودند. بر این اساس معاملات سهام در بازارهای آمریکا طی هفته اخیر در حالی تمام شد که «اس اند پی 500» و «نزدک» به ترتیب، سطوح 2 هزار و 976 واحد و 8 هزار و 116 واحد را فتح کردند.
مطابق با آنچه که تحلیل گران بازارهای جهانی می‌گویند، بخشی از این رشد به احتمال کاهش 0.25 درصدی نرخ بهره در ماه جاری میلادی مربوط می‌شود، که می‌تواند در صورت وقوع موج جدیدی از رونق را به قیمت سهام در بازارهای ایالات متحده و سایر بورس‌های عمده جهان وارد کند. دلیل این مدعا موج جدیدی از نقدینگی است که به واسطه افزایش توجیه اقتصادی سرمایه گذاری به این بازارها وارد می‌شود. در واقع امیدواری به همین رونق است که سبب شده تا در روزهای پایان هفته قبل شاهد افزایش بازده اوراق و کاهش قیمت آن در بازارهای ایالات متحده باشیم. به نظر می‌رسد با تداوم روند موجود و کاهش نگرانی‌ها نسبت به تداوم بی دردسر جریان تجارت در بستر اقتصاد جهانی، حداقل در کوتاه مدت شاهد، عدم تکرار افت بازده اسناد خرانه دوساله آمریکا نسبت به اوراق
10 ساله آن باشیم. همان طور که در گزارش‌های قبلی نیز به آن اشاره شد، از وقوع رویداد یاد شده به عنوان نماگر پیش‌نگر برای وقوع رکود در اقتصاد آمریکا یاد می‌شود.گفتنی است، سایر بازارهای سهام نیز در هفته گذشته با رشد به معاملات خود خاتمه دادند. در حالی که آغاز دوره مورد اشاره با افت شاخص سهام در بسیاری از کشورها آغاز شده بود، آخرین روز از نخستین هفته سپتامبر با رشد تمامی نماگرهای آسیایی اعم از «هنگ سنگ»، «کاسپی»، «نیکی»، «شانگهای» و «شنزن» به پایان رسید. در بازارهای اروپایی نیز کلیت معاملات نسبت به هفته گذشته از وضعیت بهتری برخوردار بود و تمامی این بازارها توانستند به طور تقریبی رشد کنند.
طلا، پایان یک رویا یا تداوم یک صعود
همانطور که انتظار می‌رود، تغییرات به وجود آمده در صحنه سیاسی و افزایش امیدواری به کاهش نرخ بهره، تنها بر معاملات ارز سهام در بازارهای جهانی اثر نگذاشته است. در حالی که خبر کاهش نرخ بهره و انجام مذاکرات میان چین و آمریکا، در ماه جاری تاثیری سازنده بر پیشروی قیمت در بازار سهام داشته، اما کمتر شدن ریسک و کاهش عدم اطمینان در صحنه جهانی اقتصاد به ضرر قیمت فلزات گرانبها از جمله طلا تمام شده است.سرمایه گذاران که همواره به دنبال کم کردن ریسک خود در مقابل بازده مورد انتظار هستند در حالی این روزها طلا را به مقصد دارایی‌ها پر بازده‌تر ترک می‌کنند که این فلز ارزشمند در ماه‌های اخیر به دلیل تضعیف انتظارات نسبت به آینده جنگ تجاری و رشد اقتصادی، رشد قابل توجهی را در کارنامه خود به ثبت رسانده است.با این حال انتشار آمار اشتغال ماه میلادی گذشته حکایت از آن داشت که اقتصاد آمریکا فعلا آنقدرها هم که انتظار می‌رود در مسیر رکود نیست و با شروع مذاکرات بین چین و آمریکا و کاهش نرخ بهره آنقدری جا برای نگرانی وجود ندارد که رشد قیمت طلا به طور بی وقفه ادامه یابد و شاهد بهایی بیش از 1560 دلار به ازای هر اونس برای این دارایی باشیم. عوامل اینچنینی بود که طی روز 5 شنبه قیمت طلا را با افتی 2 درصدی رو به رو کرد و توانست نقره را که تا 19.5 دلار به ازای هر اونس پیشروی کرده بود، تا قیمت 18.1 دلار (بیش از 4 درصد) کاهش دهد.بر اساس آنچه برخی از
صاحب‌نظران بازار جهانی فلزات گرانبها می‌گویند، افت قیمت این دو فلز به دلیل عرضه سنگین روی دارایی‌های یاد شده شکل گرفته است. تا زمانی که رویدادهای احتمالی آتی دست رد بر سینه اخبار مطلوب روزهای اخیر نزند می‌توان این انتظار را داشت که افت قیمت دارایی‌های یاد شده کاهش یابد. در صورتی که این افت در روزهای پیش رو از شدت بالایی برخوردار نباشد می‌توان انتظار داشت که دارایی‌هایی نظیر طلا با تغییر روند مواجه نشوند، اما در صورتی که فشار عرضه با شدت روز 5 شنبه ادامه یابد تغییر روند قیمت این دست از فلزات دور از انتظار نخواهد بود.
فلزات اساسی در مسیر رشد
بازار فلزات اساسی نیز در روزهای پایانی هفته اخیر تاثیری شگرف از خبرهای منتشره در خصوص مذاکرات تجاری پذیرفت. بازار این محصولات که تا حد زیادی تحت تاثیر میزان تقاضای چین قرار دارد در پایان هفته اخیر روزهای خوبی را تجربه کرد به طوری که قیمت هر تن مس دوباره به بیش از 5800 دلار بالغ شد و قیمت هر تن آلومینیوم نیز به هزار و 876 دلار رسید. بخشی مهم از این افزایش قیمت از آن روی رخ داده است که سیاست های پولی بانک مرکزی چین در عمل صدها میلیارد دلار وام جدید را در اقتصاد این کشور آزاد می‌کند و می‌تواند، موجب بهبود وضعیت اقتصادی در این کشور شود.
در بازار سنگ آهن نیز خبرها حاکی از آن است که بهای این محصول با افزایش قیمت همراه بوده و قیمت کنستانتره 66 درصد نیز ضمن رشد 8.6 درصدی به حدود 66 دلار رسید است. گفتنی است، بازار فولاد نیز در هفته گذشته نوسان‌هایی طبیعی داشته و افت قیمت قراضه در روزهای اخیر به کاهش بهای 3.3 و 5.4 درصدی اسلب و بیلت صادراتی ایران انجامیده است.
طلای سیاه همچنان در نوسان
در بازار جهانی نفت اما مانند تمامی هفته‌های ماه آگوست شاهد، نوسان قیمت نفت برنت بین 57 دلار تا 62 دلار بودیم. بر این اساس معاملات هفته گذشته در این بازار در حالی خاتمه یافت که قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال 60 دلار و 5 سنت و قیمت هر بشکه نفت وست تگزاس 55 دلار و 44 سنت بوده است. به نظر می‌رسد که نگرانی‌ها از بالا بودن عرضه در این بازار به حدی زیاد است که نه تنها خبرهایی نظیر بهبود اوضاع جنگ تجاری و حتی خبر کاهش 4.7 میلیون بشکه‌ای ذخایر نفت آمریکا نیز نتوانست تاثیری پایدار بر روند قیمتی طلای سیاه در هفته اخیر بگذارد.
