روسیه، برنده فروپاشی مذاکرات صلح

گروه جهان|

با  از هم گسستن توافق صلح امریکا و طالبان درگیری‌ها در افغانستان شدت پیدا کرده است. نظامیان افغانستان یک شنبه با حمایت و پشتیبانی نیروهای امریکایی در عملیاتی جداگانه دو والی خودخوانده طالبان و ۳۸ شبه‌نظامی عضو این گروه را در نواحی شمالی و غربی افغانستان کشتند. یک مقام امنیتی افغانستان هدف این عملیات را که شنبه شب شروع شده، خنثی کردن حملاتی خوانده که طالبان علیه نیروهای دولتی طرح‌ریزی کرده بودند.  فارن پالیسی با اشاره به شکست مذاکرات نوشته: هفته گذشته چشم‌انداز توافق صلح امریکا و طالبان از هم ‌پاشید. این مساله احتمالا خروج امریکا از افغانستان را به تأخیر می‌اندازد و به تشدید حملات تهاجمی طالبان بر قلمرو تحت کنترل دولت افغانستان منجر می‌شود. با این‌حال، از این آشفته‌بازار یک بازیگر ممکن است سود ببرد: روسیه.

در دوره‌ای که روابط ایالات متحده و روسیه به تاریکی گراییده بود، به‌نظر می‌رسید که افغانستان به عنوان نقطه‌‌ای روشن و نادر برای همکاری‌های دوجانبه دو کشور تبدیل شده است. چنان‌که مایک پمپئو وزیر خارجه‌ امریکا، در ماه می‌پس از سفری به مسکو کاهش خشونت در افغانستان را به عنوان نقطه مشترک منافع ایالات متحده و روسیه توصیف کرد. گفت‌وگو بین مقامات ایالات متحده و روسیه در مورد افغانستان که پس از فروپاشی «شبکه‌ توزیع شمالی» متوقف شده بود، اکنون یک امر عادی است. شبکه‌ توزیع شمال خط ریلی بود که از روسیه عبور و به عنوان خط تدارکات نیروهای امریکایی عمل می‌کرد. روسیه حتی پیشنهاد داده که در هرگونه توافق‌نامه صلح در آینده بین ایالات متحده و طالبان به عنوان ضامن عمل کند. هرچند چنین توافقی در حال حاضر خارج از دستورکار به‌نظر می‌رسد، اما ضمیر کابلوف فرستاده‌ ویژه روسیه در افغانستان، گفته که او معتقد است مذاکرات صلح امریکا و طالبان به حالت تعلیق درآمده اما منتفی نیست. او همچنین از طرح مسکو برای مشورت با امریکا در مورد آینده این مذاکرات سخن گفته است.

در گزارش فارن پالیسی آمده: «با اینکه کاهش تنش امریکا و روسیه، که سال گذشته به‌دلیل گزارش‌ها در مورد کمک تسلیحاتی مسکو به طالبان افزایش یافته بود، یک تحول مثبت است اما نباید به روسیه به عنوان یک شریک در افغانستان اعتماد کرد. فروپاشی مذاکرات صلح ایالات متحده و طالبان فرصتی را برای روسیه فراهم می‌کند تا حضور دیپلماتیکش را در افغانستان تقویت کند و این احتمال باید مایه نگرانی سیاست‌گذاران ایالات متحده باشد. تضعیف اقتدار دولتِ به رسمیت شناخته‌‌شده‌ افغانستان و انتشار اطلاعات غلط در مورد اهداف ایالات متحده در افغانستان نشان می‌دهد که مسکو هنوز دشمن خطرناکی برای امریکا در منطقه است.»  روابط روسیه با حکومت افغانستان از نوامبر ۲۰۱۸، زمانی که مقامات روس اعتراض‌های شدید اشرف غنی رییس‌جمهوری افغانستان، را نادیده گرفته و طالبان را به مسکو دعوت کردند، رو به وخامت گذاشته است. کار به جایی رسیده که مقامات افغانستان سرخوردگی‌شان از مسکو را در اظهارات و بیانیه‌های عمومی‌شان ابراز می‌کنند. به عنوان مثال، صبغت احمدی سخنگوی وزارت خارجه افغانستان، فوریه مذاکرات تحت حمایت کرملین را آشکارا به عنوان یک تلاش بی‌فایده برای روند صلح توصیف کرد.  به اعتقاد ناظران منتقد کرملین، از آن‌جایی که روسیه می‌ترسد روابط ضعیفش با حکومت افغانستان به انزوای دیپلماتیکش در کابل منجر شود، مسکو با حمایت از چهره‌های اپوزیسیون و تقویت روابطش با طالبان، اقتدار و صلاحیت غنی را زیرپا گذاشته است.

تا زمانی که ایالات متحده خواهان توافق بین کابل و طالبان باشد، حمایت آشکار روسیه از چهره‌های اپوزیسیون نتیجه عکس می‌دهد زیرا این کار خطر تضعیف اعتماد مردم به یک توافق‌نامه‌ نهایی صلح را در پی دارد. تلاش‌های روسیه برای تقویت نفوذ حامد کرزی رییس‌جمهور پیشین افغانستان، نیز امریکا را نگران کرده است. کرزی با شرکت در مذاکرات صلح به میزبانی کرملین و مصاحبه‌های منظم با رسانه‌های دولتی روسیه بارها در مورد توانایی واشنگتن برای کمک سازنده به امنیت افغانستان ابراز تردید کرده است. در همین‌حال، تلاش‌های «شورای جامعه افغان» مستقر در مسکو برای تسهیل گفت‌وگوها بین چهره‌های اپوزیسیون افغانستان و طالبان نیز به روند صلح را آسیب‌ می‌زند زیرا این تلاش‌ها در میان هواداران دولتِ به رسمیت‌شناخته‌شده افغانستان اختلاف‌نظر ایجاد کرده است. اشرف غنی در ماه فوریه چهره‌های اپوزیسیون را که در مذاکرات مسکو شرکت کرده بودند متهم کرد که جاه‌طلبی‌های سیاسی‌شان را بر صلح ترجیح داده‌اند. در ماه مِی، امرالله صالح معاون غنی در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌روی افغانستان، شرکت‌کنندگان این نشست را به خیانت به مردم افغانستان متهم کرد. روسیه با دوقطبی کردن نمایندگان افغانستان در امتداد خط طرف‌دار غنی و ضد غنی، ناخواسته به تلاش طالبان برای نشان‌دادن حکومت افغانستان به عنوان یک حکومت چندپارچه، نامشروع و فاقد رای مردم افغانستان، کمک کرده است.

تلاش‌های روسیه برای تقویت مشارکت دیپلماتیکش با طالبان نیز ممکن است جاه‌طلبی‌های توسعه‌طلبانه این گروه شورشی را دوچند کرده باشد، آن‌هم در زمانی که ایالات متحده از طالبان خواسته بود که از هدف‌شان یعنی ایجاد دوباره‌ امارت اسلامی در ازای خروج ایالات متحده، دست بردارند...فروپاشی مذاکرات صلح احتمالا به احیای روندهای دیپلماتیک بدیل در افغانستان منجر خواهد شد و روسیه بدون شک از این وضعیت سود خواهد برد.