خسارت سالانه 14 میلیون تومانی آلودگی هوا به خانوارهای ایرانی
ایران به لحاظ سرانه خودرو به نسبت جمعیت، در رتبه هفتاد و یکم دنیا قرار دارد. این وضعیت در حالی است که در تهران حدود 4 خودرو به ازای ۱۰ نفر وجود داشته درحالی که این عدد برای شهرهایی مثل توکیو، لس‌آنجلس، وین و ... دو برابر است اما این میان بالا بودن قیمت خودرو و در مقابل آن ارزان بودن هزینه استفاده از آن سبب شده تا مدل استفاده از اتومبیل شخصی در ایران، با سایر شهرهای پرترافیک جهان متفاوت باشد که در نتیجه این وضعیت آلودگی هوا در کلان‌شهرهای ایران تبدیل به گره ناگشودنی شده که حتی طرح‌هایی مانند زوج و فرد که سابقه چندین ساله دارد هم در عمل نتیجه چندان موفقی نداشته‌اند. آنچه از این وضعیت سهم شهروندان شده خسارت 14 میلیونی است که سالانه از آلودگی هوا به هر خانوار ایرانی می‌رسد. این آمار و ارقام در حالی است که کارشناسان معتقدند از یک سو پایین بودن کیفیت خودروهای تولیدی و مدل استفاده شهروندان، عامل تحمیل چنین خسارتی است و از سوی دیگر نادیده‌گرفتن قانون از سوی تولیدکنندگان که به تازگی تحریم را هم بهانه بی‌قانونی خود کرده‌اند.
خسارت شهروندان از ضعف ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی
کارشناسان آلودگی هوا از مدت‌ها قبل نسبت به ضرورت اصلاح برخی سیاست‌های کلان کشور در حوزه انرژی هشدار داده بودند اما تاکنون هیچ تغییر و تحولی در این زمینه صورت نگرفته است. دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان محیط زیست درباره خسارتی که آلودگی هوا به اقتصاد کشور و به شهروندان می‌زند، گفت: بنا به گزارش بانک جهانی، آلودگی هوا سالانه ۲.۶ میلیارد دلار به تهرانی‌ها خسارت وارد می‌کند. سرانه این عدد حدود ۳۰۰ دلار برای هر نفر در سال است. به عبارت ساده‌تر؛ به یک خانواده تهرانی چهار نفره سالی ۱۲۰۰ دلار معادل حدود
۱۴ میلیون تومان ضرر ناشی از آلودگی هوا وارد می‌شود. این خانواده اگر از ناوگان عمومی استفاده و از کاتالیست خودرو خود مراقبت کند، هزینه کمتری خواهد پرداخت. پس بهتر است سهم خود را در کاهش آلودگی هوا ایفا کنیم تا متوجه ضرر ناشی از آلودگی هوا نشویم.
بهزاد اشجعی، تأکید دارد که بیشتر شهرهای کشور به ویژه تهران با کمبود ناوگان عمومی مواجه هستند، بنابراین در کنار فرهنگسازی برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی، نباید از زیرساخت‌ها غفلت کنیم. ناوگان عمومی حمل و نقل جوابگوی مراجعان فعلی نیست، چه برسد که راکبان خودروهای شخصی هم به ناوگان عمومی روی آورند، بنابراین، این هم نیازمند توجه گسترده و سرمایه‌گذاری است.
آلایندگی فقط به تکنولوژی خودرو بستگی ندارد و عوامل متعددی درگیرند. کیفیت سوخت، شرایط محلی، ارتفاع از سطح دریا، الگوی رانندگی، وضعیت توپوگرافیک شهر و ... بر آلایندگی یک خودرو موثرند و ممکن است در مردودی یا قبولی خودرو در آزمون‌ها تاثیرگذار باشند. موردی داشتیم که در آزمون‌ها، خودروی یورو۶ ساخته تویوتا در آزمون یورو۴ مردود شد، اما پراید یورو ۵ قبول شد.اشجعی با اشاره به اینکه از ۸۵ استاندارد مربوط به خودروها مسوولیت نظارت بر یک استاندارد که آلایندگی خودرو است؛ برعهده سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد، این طور ادامه می‌دهد که سازمان به‌طور دایم نسبت به پایش آلایندگی خودروهای تولیدی از طریق انجام آزمون‌های مختلف اقدام می‌کند که خوشبختانه طی یک سال اخیر این نظارت‌ها بسیار دقیق‌تر و شفاف‌تر شده است، اما باید به یک نکته توجه کنیم که هرچقدر نظارت بر تولیدات را افزایش دهیم؛ در نهایت خودروساز است که باید با وجدان کار خود را انجام دهد و به سمت تقلب نرود. وی تصریح می‌کند که براساس فرمول نمونه‌برداری که در استاندارد وجود دارد، طی فرآیند نمونه‌برداری،
5 درصد ممکن است وجود اشکال در خط تولید علنی شود و ۹۵ درصد احتمال دارد محصول معیوب، در فرآیند نظارتی مشخص نشود، پس نمی‌توان تضمین ۱۰۰ درصدی از عدم وجود عیب و نقص در محصولات تولیدی داد و به خاطر همین است که می‌گویم در نهایت خودروساز است که باید وجدان کاری داشته باشد. با این حال سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه خود را در زمینه نظارت بر آلایندگی خودروهای تولیدی دایما انجام می‌دهد و اگر محصولی آلایندگی بالایی داشت اصلاً اجازه تولید به آن داده نمی‌شود.
قانون به بهانه تحریم نادیده گرفته می‌شود
آمار و ارقام خسارت آلودگی هوا به شهروندان در حالی است که چندی پیش درخواست یکی از شرکت‌های خودروسازی برای توقف «نصب فیلتر دوده» روی خودروهای دیزلی مطرح شد. موضوعی که معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هم به دنبال آن مخالفت سازمان را با این خواسته اعلام و تأکید کرد که خودروسازان به بهانه تحریم قصد دارند مصوبه فیلتر دوده را حذف کنند، در حالی که اگر قیمت فیلتر افزایش یافته، هزینه درمان سرطان هم بیشتر شده است.
این درخواست در حالی مطرح شده که در سال ۹۳ بر اساس مصوبه هیات دولت، نصب «فیلتر جاذب دوده» به منظور کاهش آلودگی هوا الزامی شد و خودروسازان با وجود مخالفت‌های گسترده، مجبور به اجرای این مصوبه محیط زیستی شدند اما اخیرا یکی از شرکت‌های خودروسازی درخواست کرد تا زمان رفع تحریم‌ها، اجرای مصوبه نصب فیلتر دوده متوقف شود که سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی اصلی کاهش آلودگی هوا با این درخواست مخالفت کرده است. مسعود تجریشی درباره این موضوع بیان کرد: خودروسازان قبل از تحریم‌ها هم زیر بار اجرای نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی نمی‌رفتند
و به دنبال فرار از این مصوبه بودندو اکنون هم تحریم را بهانه می‌کنند.او با تأکید بر اینکه خودروسازان باید ادله‌های خود را برای درخواست حذف مصوبه فیلتر دوده، مطرح و سازمان محیط زیست را قانع کنند، می‌گوید: خودروسازان باید برای مردم روشن کنند که دقیقا تحریم چه تاثیری روی فیلتر دوده دارد؟ آنها سعی می‌کنند به بهانه تحریم‌ها قوانین را زیر پا بگذارند و راحت‌ترین راه را برای خود انتخاب کنند.
تجریشی با اشاره به اینکه خسارت آلودگی هوا در ایران حدود ۷ میلیارد دلار در سال است، تأکید کرد: اگر قیمت فیلتر دوده افزایش پیدا کرده و برای همین خودروسازان به دنبال حذف این مصوبه هستند آیا هزینه درمان سرطان در کشور افزایش نیافته است؟ آیا هزینه حفظ سلامت شهروندان افزایش نیافته است؟ ضمن اینکه خودروسازان داخلی باید به این پرسش پاسخ بدهند که چرا تاکنون به شرکت‌های داخلی برای تولید فیلتر دوده فراخوان نداده‌اند؟ چرا سعی ندارند که خود را از اتکا به خارج رها کنند و از شرکت‌های داخلی کمک بگیرند؟
