نابرابری منطقه‌ای در استفاده از متروی پایتخت
گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری|
به گفته معاون شهردار تهران در یک سال گذشته ظرفیت متروی پایتخت ۵۴ درصد افزایش یافته یعنی از سرفاصله بین ۵ تا ۶ دقیقه به سرفاصله ۳.۵ دقیقه رسیده، اما تعداد مسافران تنها ۵ درصد رشد داشته است. مساله‌ای که تامل‌برانگیز است. اما آن‌گونه که برخی کارشناسان معتقدند این مساله به معنی تمایل نداشتن شهروندان تهرانی برای استفاده از مترو نیست، بلکه به دلیل عدم گسترش مترو در برخی از مناطق پایتخت و در نتیجه بی‌بهره ماندن آنها از مترو است.
محمدعلی کرونی، کارشناس ترافیک در گفت‌وگو با «تعادل» در پاسخ به اینکه چرا با وجود افزایش 54 درصدی ظرفیت مترو فقط 5 درصد افزایش مسافر داشته است، گفت: درباره افزایش ظرفیت 54 درصدی مترو نیز جای سوال وجود دارد و این ادعای بزرگی است.این بدان معنا است که روزانه 3 میلیون مسافر توسط مترو جابه‌جا می‌شوند در حالی که در اواخر دوره مدیریت آقای قالیباف این تعداد حدود 2میلیون مسافر در روز بود.آماری که ما تا آخر سال قبل داشتیم نشان می‌داد، میزان سفر در مترو تهران کاهش داشته و صرفا در خطوط جدید افزایش مسافر داشتیم که این طبیعی است و هر زمان خط جدیدی اضافه شود، مسافرانی نیز خواهد داشت.
او در این باره ادامه داد: شاید بتوان گفت مهم‌ترین دلیل عدم استقبال شهروندان تهرانی از مترو این است که خطوط مترو هنوز کامل نشده و بسیاری از مراکز سکونتی و جمعیتی تهران تحت پوشش مترو قرار نگرفته‌اند به خصوص غرب تهران. واقعیت این است که مردم از خانه تا رسیدن به مترو باید مسیری طولانی را طی کنند و در نتیجه مجبور به استفاده از خودروی شخصی می‌شوند. در حالی که بر اساس استانداردهای جهانی مسافت خانه تا مترو نباید بیشتر از 500 متر باشد. شهروندان می‌بینند که نیازهایشان از طریق شبکه مترو جواب داده نمی‌شود. همچنین در مترو خدمات خوب و با کیفیت بالا دریافت نمی‌کنند به خصوص در ساعات پیک ترافیک صبح و بعدازظهر باید زمان زیادی در انتظار قطار بمانند و بعد هم در واگن‌هایی که بیش از ظرفیتشان پر شده‌اند دقایق سختی را بگذرانند، بنابراین ترجیح می‌دهند از وسیله نقلیه شخصی یا تاکسی استفاده کنند.
پیروز حناچی شهردار تهران بارها اعلام کرده است که مترو تهران به 2 هزار واگن جدید نیاز دارد. او روز گذشته نیز در نشست روز جهانی بدون خودرو بر این موضوع تاکید کرد و گفت: برای اینکه سرفاصله قطارهای مترو به ۲.۵ دقیقه برسد، باید 2 هزار واگن به مترو اضافه شود.این در حالی است که به گفته کرونی حتی اگر این تعداد واگن نیز به مترو اضافه شود امکان نگهداری و استفاده از آنها وجود ندارد. کرونی در این باره توضیح داد: باید این نکته را در نظر گرفت که متروی تهران به خصوص در خطوط 6 و 7 پایانه و تعمیرگاه ندارد و اضافه کردن واگن در این شرایط تاثیر زیادی در بهبود وضعیت مترو ندارد. زیرا عملا تا زمانی که این خطوط مجهز به پایانه و تعمیرگاه شوند، امکان استفاده از واگن‌های جدید وجود ندارد. شاید بتوان گفت نبود هواکش در برخی ایستگاه‌ها در عدم استقبال شهروندان از مترو تهران بی‌تاثیر نباشد. برای مثال در خط 3 که مدت زیادی از آغاز به کار آن می‌گذرد، هنوز ایستگاه‌ها فاقد هواکش هستند و به‌خصوص در ایستگاه تئاتر شهرکه از ایستگاه‌های اصلی محسوب شده، تعویض خط دارد و تعداد مسافران بالاست نفس کشیدن واقعا مشکل می‌شود. هر چند مدیرعامل مترو قول داده بود این مشکل را برطرف کند اما فقط چند روزی در ایستگاه تئاتر شهر از روزنه‌ای در سقف مترو هوای جدید وارد می‌شد که مجددا آن را بستند.
به گفته کرونی، نصب هواکش در ایستگاه‌های مترو چندان هزینه ندارد. او در این باره توضیح داد: احداث ساختمان هواکش و نیز نصب تجهیزات آن حدود 10 میلیارد تومان هزینه دارد که این در مقایسه با هزینه کل یک ایستگاه مترو که حدود 300 میلیارد تومان است، رقم قابل توجهی نیست. مشکل اصلی شهرداری در این خصوص بیشتر تملک زمین برای احداث ساختمان هواکش‌ها است. از سوی دیگر اولویتی برای نصب هواکش در ایستگاه‌های مترو وجود ندارد و رویکرد مسوولان بر این است که از طریق هواسازهای داخل ایستگاه‌ها می‌توان هوا را تهویه کرد ولی این رویکرد شکست خورد و شاهد آن هستیم که کیفیت هوای داخل ایستگاه‌ها مناسب نیست.
روز جهانی بدون خودرو
به گزارش «تعادل» 31 شهریور مصادف با 22سپتامبر روز جهانی بدون خودرو نامگذاری شده است و شهروندان بسیاری از شهرهای دنیا در این روز از آوردن خودروهای شخصی خود به خیابان‌ها اجتناب می‌کنند. روز جهانی بدون خودرو به‌طور غیر رسمی در دهه 90 میلادی اجرا شد و اولین‌بار به‌طور رسمی درسال ۲۰۰۰ در شهرهای بزرگ جهان به اجرا درآمد. پیروز حناچی شهردار تهران روز گذشته در نشستی که به این منظور برگزار شد بر استفاده از دوچرخه تاکید کرد و گفت: «شهرهای موفق دنیا در استفاده از دوچرخه موفق‌تر بوده‌اند در حالی که فقط یک درصد از حمل‌و‌نقل مکان ما وابسته به دوچرخه است.» محسن پورسیدآقایی معاون شهردار نیز از ارایه دوچرخه رایگان به مدارس خبر داد.
استفاده روزانه ۴ هزار نفر از دوچرخه اشتراکی
معاون شهردار سیاست‌های شهرداری در حوزه دوچرخه‌سواری را موفق برشمرد و گفت: در حوزه دوچرخه‌سواری سیاست‌ها به بار نشست و علاوه بر کارهای سنتی، دوچرخه‌های اشتراکی هم به میدان آمدند و امروز روزانه ۴ هزار نفر از دوچرخه‌های اشتراکی استفاده می‌کنند.شاید این عدد خیلی بزرگ نباشد اما شروع خوبی است زیرا ما کار را از صفر شروع کردیم و در ۸ ماه گذشته تاکنون از آزادسازی نزدیک به ۱۴ تن کربن جلوگیری شده است. پورسیدآقایی تصریح کرد: در کنار توسعه حمل و نقل عمومی باید همزمان سراغ محدودیت برای خودروها برویم زیرا راه‌حل مشکل تهران فقط توسعه حمل و نقل عمومی نیست و باید نسبت به وضع محدودیت برای خودروها هم اقدام کنیم تا این دو بال کنار هم مشکل تهران را حل کنند.ما با تعریض خیابان‌ها مخالفیم و اعتقادمان این است که باید خیابان‌ها از خودروها گرفته شود و به شهر و شهروندان بازگردد. اصولاً تعریض خیابان‌ها راهکاری مثل اتوبان‌سازی است.
پورسید آقایی تصریح کرد: ما به موضوع «خیابان کامل» هم توجه کردیم یعنی از این پس خیابان فقط متعلق به خودروی شخصی نیست و باید همه مدهای حمل و نقل عمومی مثل دوچرخه و خودروهای حمل و نقل عمومی از خیابان سهم داشته باشند.از این پس در هر ماه در یک منطقه یک خیابان کامل را بازطراحی خواهیم کرد و به مردم تحویل می‌دهیم تا شهری زیست پذیرتر داشته باشیم.
ترویج دوچرخه‌سواری در مدارس
روز گذشته همچنین شهرداری تهران به منظور ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری 100 دستگاه دوچرخه به یک دبیرستان پسرانه تحویل داد. او با بیان اینکه این دوچرخه‌ها «بیمه» هستند، گفت: مسیرهای دوچرخه‌سواری نیز در این محدوده مناسب‌سازی شده است و مدیر مدرسه بنا به تشخیص خود دوچرخه را تحویل دانش‌آموز می‌دهد. این دوچرخه‌ها تحویل مدرسه و مدیر شده‌اند و حتی می‌توانند این دوچرخه‌ها را برای مقاطع بعدی نیز استفاده کنند. او با بیان اینکه بر اساس این طرح شرایط تحویل دوچرخه به دانش‌آموزان یکسان است، گفت: دانش‌آموزان نباید دوچرخه شخصی داشته باشند و همچنین باید در کلاس‌های آموزش ترافیک شهرداری شرکت کنند. همچنین باید ساکن محدوده این منطقه باشند و عوامل اجرایی مدرسه نیز باید آنها را تایید کنند.به گفته او این طرح تحت عنوان «شهر بی‌دود» اجرایی خواهد شد.
کرونی کارشناس ترافیک معتقد است، ترویج فرهنگ استفاده از دوچرخه کار خوبی است اما باید در کنار آن زیرساخت‌های مورد نیاز را نیز فراهم کرد تا مردم خودشان به استفاده از دوچرخه متمایل شوند و به زور نمی‌توان این کار را انجام داد.
او در این باره گفت: در تمام دنیا از دوچرخه برای مسیرهای کوتاه استفاده می‌شود و یک شهروند تهرانی نمی‌تواند کل اتوبان همت را رکاب بزند تا به محل کارش برسد.در برخی مناطق تهران نیز شیب زمین اجازه دوچرخه‌سواری نمی‌دهد مانند منطقه 2 که اصلا مناسب دوچرخه‌سواری نیست. بنابراین معتقدم راه ترویج استفاده از دوچرخه در درجه اول فراهم کردن یک شبکه حمل و نقلی انبوه‌بر است که کل شهر را پوشش دهد و مردم با استفاده از دوچرخه خود را به این شبکه حمل و نقلی انبوه برسانند.
تردد ۱۳ هزار دوچرخه‌سوار با مترو
شهرداری تهران به منظور راحتی دوچرخه‌سواران اجازه داد تا در روزهای تعطیل بتوانند با دوچرخه‌هایشان وارد مترو شوند. به گزارش شرکت بهره‌برداری مترو تهران از آذر سال گذشته تاکنون ۱۳ هزار دوچرخه‌سوار تهرانی با مترو تردد کرده‌اند. بر اساس این گزارش در تیر امسال هزار و ۲۷۷ دوچرخه‌سوار و در مرداد 2 هزار و ۶۸۱ دوچرخه‌سوار و در شهریور 2 هزار و ۴۰۲ دوچرخه‌سوار از مترو استفاده کردند که این میزان نسبت به سه ماه ابتدایی سال با رشد همراه بوده است. همچنین در سه ماهه ابتدایی امسال 4 هزار و ۲۹۸ دوچرخه‌سوار از مترو استفاده کردند که این آمار در سه ماهه دوم سال با 3 هزار و ۷۲ نفر افزایش و به 7 هزار و ۳۷۰ دوچرخه‌سوار رسید.
با اجرا شدن این طرح فرصت استفاده کردن از مترو برای دوچرخه‌سواران مهیا شد و مسافرانی که از دوچرخه‌های تاشو با ابعاد30×60×90 استفاده می‌کنند در تمام روزهای هفته غیر از ساعت 6:30 تا 9:30 دقیقه و از ساعت ۱۶ تا ۱۹ که پیک مسافری محسوب می‌شود می‌توانند وارد شبکه مترو شوند.
امکان استفاده از دوچرخه‌های معمولی تنها در ایام تعطیلات رسمی و ۱۳ روز اول فروردین مجاز بود اما براساس تمهیدات اتخاذ شده از ابتدای مرداد ۹۸ ورود دوچرخه‌های عادی به مترو، نیز در تمام روزهای هفته از ساعت ۲۰ بلامانع است اما برای تردد بهتر مسافران در روزهای هفته باید از دوچرخه تاشو استفاده کنند.
