مبارزه با معضل گوگرد در نفت کوره، بنزین و گازوئیل

گروه انرژی|

شرکت ملی نفتکش ایران و پژوهشگاه صنعت نفت با همکاری یک شرکت دانش بنیان موفق به کشف روش جدید سولفورزدایی از نفت کوره با کمترین هزینه شدند.

بر اساس کنوانسیون محیط زیست مارپل از ابتدای سال 2020 سوخت کشتی‌ها دیگر نمی‌تواند با سولفور بالا باشد و کشتی‌هایی که سولفور بالا دارند یا جریمه می‌شوند یا متوقف خواهند شد.

بر این اساس سازمان بین‌المللی دریانوردی در پاسخ به نگرانی‌‌های بین‌المللی درباره آلودگی ناشی از گازهای مضر از اگزوز کشتی‌‌ها در نظر دارد قانون کاهش استاندارد مجاز سولفور در سوخت کشتی، از 3.5 درصد به 0.5 را از اول ژانویه سال 2020 لازم‌الاجرا کند.

به گزارش فارس، این تصمیم موجب می‌شود تا کشورهایی را که تأسیسات قدیمی پالایشی دارند و نفت کوره با گوگرد بالا تولید می‌کنند، از بازار تجارت نفت کوره بیرون روند. از جمله کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) که نفت کوره با مقدار بالای گوگرد تولید می‌کنند: ایران، عربستان، عراق و ونزوئلا هستند که قانون جدید تهدیدی برای آنها به شمار می‌رود. مکزیک و برزیل نیز از جمله کشورهای غیرعضو این سازمان هستند که از نفت کوره با میزان گوگرد بالا و پالایشگاه‌های فرسوده استفاده می‌کنند.

این شرایط باعث شده تا همه بازیگران اصلی بازار نفت‌کوره اعم از پالایشگاه‌ها، صاحبان خطوط کشتی‌رانی، شرکت‌های کشتی‌سازی، بنادر، صاحبان مخازن، ترمینال‌ها وغیره به‌شدت روی این موضوع مطالعه کرده و اقدامات لازم را در نظر گیرند و در این زمینه پروژه‌های پالایشی در کشورهای مختلف برای آماده‌سازی برای این شوک آغاز شده است.

 این در ‌حالی است که ایران با تولید بیش از 20میلیون لیتر در روز از مهم‌ترین تولیدکنندگان نفت کوره در جهان بوده است.

نکته قابل توجه این است که ایران حتی اگر امروز تصمیم بگیرد که به سرعت تکنولوژی پالایشگاه‌ها را ارتقا دهد، نمی‌تواند همه این نفت‌کوره را از بین ببرد یا گوگرد آن را کم کند، زیرا از روزی که تصمیم‌گیری شود و منابع مالی تخصیص پیدا کند، به‌ثمر‌نشستن این پروژه‌ها حدود چهار سال طول می‌کشد.

از طرف دیگر با اجرایی‌شدن تحریم‌های امریکا از آبان سال گذشته و همچنین کمبود شدید منابع ارزی دولت برای سرمایه‌گذاری در این زمینه، امیدی نیست که دولت در مدت باقی‌مانده بتواند میزان نفت‌کوره تولیدی در کشور را کاهش داده و همچنین گوگرد موجود در نفت‌کوره را به نیم‌درصد برساند.

یکی از راه‌هایی که وزارت نفت تاکنون دنبال کرده این است که این نفت‌کوره را به بازیگران میانی بفروشد تا در پالایشگاه‌های دیگر فراوری کنند یا به صورت تلفیق و امتزاج با سایر فرآورده‌های نفتی با گوگرد پایین، میزان گوگرد را کم کنند که این روش از نظر اقتصادی به ضرر ایران بوده و خواهد بود.

روش دیگر این است که وزارت نفت با درنظرگرفتن سیاست‌های تشویقی بخش خصوصی را مجاب کند تا در زمینه ایجاد تأسیسات گوگرد‌زدایی در مجاورت پالایشگاه‌ها یا در بنادر جنوبی ایران سرمایه‌گذاری کنند که این راهبرد قطعا یک سیاست برد- برد خواهد بود، زیرا از یک‌سو وزارت نفت به خواسته خود مبنی‌بر کاهش گوگرد موجود در نفت‌کوره رسیده است و از طرف دیگر، سودی که در حال حاضر نصیب واسطه‌های خارجی می‌شود، به بخش خصوصی داخلی تعلق خواهد گرفت. در غیر این صورت، باید منتظر ماند و از سال ۲۰۲۰ بعد از پر‌شدن مخازن، شاهد تخلیه نفت‌کوره تولیدی پالایشگاه‌ها در محیط‌های اطراف باشیم که ضررهای مادی و محیط‌زیستی بسیار زیادی به کشور تحمیل خواهد کرد.

با این وجود اخیرا شرکت ملی نفتکش ایران و پژوهشگاه صنعت نفت با همکاری یک شرکت دانش بنیان داخلی توانستند با روش ODS به دانش سولفور زدایی دست پیدا کنند که نمونه‌های تولیدی و تست‌های فنی آن در موتورهای کشتی‌های متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران موفق بوده است.

در آخرین جلسه هیات دولت نیز این موضوع اعلام شده و بر این اساس تصمیم گرفته شده است تا این روش سولفورزدایی به صورت پایلوت و گسترده اجرایی شود تا ایران بتواند در بازار نفت کوره جهانی حتی برای بعد از سال 2020 حرفی برای گفتن داشته باشد.

  کاهش گوگرد در بنزین و گازوئیل

در عین حال جعفر توفیقی داریان، رییس پژوهشگاه صنعت نفت درباره برنامه‌های این پژوهشگاه برای افزایش کیفیت بنزین و گازوئیل بیان کرد که مهم‌ترین برنامه در دستور کار کاهش ترکیبات گوگرد است.

توفیقی با تاکید به این مساله که عامل اصلی کیفیت بنزین مربوط به ترکیبات گوگرد است، اظهار کرد: به تازگی طرحی برای طراحی، نصب و راه‌اندازی واحد بازیابی گوگرد پتروشیمی ایلام استارت خورده است که همین پروژه نقش ویژه‌ای در کاهش گوگرد دارد.

به گفته وی، در پژوهشگاه صنعت نفت علاوه بر تکنولوژی رایج برای حذف گوگرد، روی تکنولوژی‌های نوین تحقیق و بررسی کرده‌ایم و به نتایجی نیز دست یافته‌ایم و بر این باوریم که این تکنولوژی می‌تواند میزان ترکیبات گوگرد را بسیار کاهش دهد.

رییس پژوهشگاه صنعت نفت با بیان اینکه در حال حاضر در فاز دو و سه پارس جنوبی پروژه‌ای را در دست اجرا داریم که بر اساس آن حذف مرکاپتان در دستور کار قرار گرفته است، تصریح کرد: مرکاپتان‌ها از ترکیبات آلوده‌کننده گوگردی هستند که حذف آنها می‌تواند نقش بسزایی در این امر داشته باشد.

توفیقی افزود: تمام پروژه‌هایی که به‌نوعی منجر به حذف گوگرد می‌شود از جمله مهم‌ترین پروژه‌هایی است که به افزایش کیفیت بنزین و گازوییل کمک می‌کند و پژو هشگاه نیز در این ارتباط پروژه‌هایی را در دست اجرا دارد.

رییس پژوهشگاه صنعت نفت درباره وضعیت فعلی کیفیت بنزین، اظهار کرد: این مساله مربوط به حوزه پالایش و پخش است و بنده در این مورد اظهارنظر نخواهم کرد اما باتوجه به راه‌اندازی فازهای پالایشگاه خلیج فارس اکنون یورو چهار و یورو پنج تولید می‌شود که استاندارد بالایی دارد.

به گزارش ایسنا، اخیرا شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نتایج آنالیز محتوای گوگرد موجود در نمونه‌برداری‌های صورت گرفته را اعلام کرده که طبق آن، نمونه‌برداری‌های صورت گرفته از سوخت بنزین در تهران نشان می‌دهد که غلظت گوگرد در کلیه نمونه‌ها - شامل بنزین معمولی و سوپر - سه برابر حد مجاز است.

اما شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد «مطابق با قانون، تنها مرجع صاحب صلاحیت در ارزیابی انطباق فرآورده توزیعی با استاندارد مورد نظر، سازمان ملی استاندارد یا نهادهای مورد تایید آن است؛ چگونگی انجام نمونه‌گیری، روش آزمون و مابقی جزئیات مربوط به آزمایش نمونه‌های بنزین امری تخصصی است؛ بنابراین اظهارنظر سایر نهادها فاقد صلاحیت است و آخرین گزارش سازمان ملی استاندارد، میانگین گوگرد بنزین توزیعی در سطح کلان‌شهر تهران را زیر ۵۰ پی‌پی‌ام نشان می‌دهد.»