سنت‌شکنی زنگنه برای مقابله با تروریسم اقتصادی
گروه انرژی| نادی صبوری |
کمتر پیش می‌آید بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در همایش‌های بین‌المللی که در حوزه انرژی برگزار می‌شود شرکت کند، حتی پارسال همین وقت‌ها در حالی که رسانه‌های روسی از احتمال شرکت وزیر نفت در همایش انرژی روسیه نوشته بودند زنگنه در مسکو ظاهر نشد؛ امسال اما وزیر کهنه‌کار نفت ایران با سنت‌شکنی در سومین مجمع بین‌المللی انرژی‌ویک شرکت کرد. به گزارش «تعادل» از شانا بیژن زنگنه صبح دیروز در این مجمع در پنلی با عنوان «رهبری در سبد انرژی جهان و اولویت‌های صنعت گاز» و از سیاست‌هایی که ایران طی سال‌های گذشته در حوزه صنعت گاز اتخاذ کرده است صحبت کرد.
وزیر نفت از این تریبون بین‌المللی برای تاختن به رفتارهای امریکا در قبال صنعت نفت و گاز ایران پرداخت و از «ترورسیم اقتصادی» برای مجموعه اقدام‌های ایالات متحده صحبت کرد.
زنگنه تاکنون چند بار به این موضوع اشاره کرده که تحریم‌های امریکا با مانع شدن بر سر راه اقدام ایران در کاهش انتشار گازهای فلر، با سلامت شهروندان در ایران بازی می‌کند. وزیر نفت تحریم‌ها را علیه توسعه‌پایدار و اهداف جهانی برای تغییرات اقلیم توصیف کرده است. پیشتر محمد بارکیندو دبیرکل اوپک در زمان حضورش در تهران برای نمایشگاه «نفت» تحریم‌های اقتصادی را به این خاطر که مانع ورود تکنولوژی می‌شوند در تضاد با اهداف توسعه پایدار وصف کرده بود.
طی 6 سالی که از دوباره نشستن زنگنه روی صندلی وزارت نفت ایران می‌گذرد، تقریبا تمام موارد سفرهای خارجی او یا به وین برای شرکت در نشست‌های اوپک بوده یا در همراهی با هیات‌های سیاسی ایران در کشورهای مختلف؛ سفر برای شرکت کردن در سمینارها و همایش‌های حوزه انرژی که در چند سال اخیر خیلی پررنگ شده است، کمتر در برنامه‌های یکی از کهنه‌کارترین وزرای نفت جهان و به تبع آن یکی از باتجربه‌ترین کارشناسان این حوزه بوده است. به این ترتیب سفر به مسکو و حضور در نشست «رهبری در سبد انرژی جهان و اولویت‌های صنعت گاز» که زنگنه صبح دیروز در آن شرکت کرد یک سنت‌شکنی به حساب می‌آید. البته که به عنوان وزیر کشوری که در بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها به سر می‌برد، صحبت‌های زنگنه در این نشست جز بخش کارشناسی، تلاشی برای رساندن صدای ایران به دنیای انرژی جهان هم به حساب می‌آید.
زنگنه با غیر قابل انکار دانستن نقش ایران در تامین امنیت انرژی جهان، از کشورهای دنیا خواسته است تحریم‌های «غیرقانونی» ایالات متحده را نپذیرند. اما وزیر نفت چطور در یک نشست تخصصی توانسته بحث را به اینجا بکشاند؟ او ابتدای صحبت‌هایش با توجه به موضوع پنل که گاز طبیعی بوده، عنوان کرده که قرار است «سیاست‌های سه‌گانه ایران در توسعه همکاری‌های بین‌المللی حوزه گاز» را تشریح کند.
سیاست نخستی که وزیر نفت از آن نام برده «سیاست‌زدایی» از بخش انرژی است. او در این خصوص عنوان کرده است: «به اعتقاد ما (ایران) بخش انرژی باید سیاست‌زدایی شود و مداخلات سیاسی جای خود را به منطق اقتصادی، چندجانبه‌گرایی، مشارکت و همکاری بدهد.»
اینجا بوده که وزیر از فرصت حضور افراد مختلفی در یک همایش بین‌المللی استفاده کرده و با توصیف اعمال فراسرزمینی ترامپ به عنوان مصداق «تروریسم اقتصادی» گفته است: «اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران نقض اصول حقوق بین‌الملل است و معیشت توده‌های مردم را هدف قرار می‌دهد».
او در ادامه عنوان کرده است: «این نگرش با انجام تلاش‌های مختل‌گرایانه ضمن تهدید صلح و امنیت نه‌تنها نمی‌تواند در پرداختن به موضوع تغییر اقلیم، جریان سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری در حوزه انرژی موثر باشد، بلکه تاثیرات منفی بر توسعه پایدار دارد. بنابراین مصرانه از همه کشورها می‌خواهم اقدام‌های یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده را نپذیرند.»
اردیبهشت امسال وقتی محمد بارکیندو دبیرکل اوپک به تهران آمده بود در پاسخ به این پرسش روزنامه «تعادل» که با توجه به اهمیت توسعه پایدار برای اوپک آیا این سازمان نباید مقابل تحریم‌های اقتصادی به عنوان مانعی بر سر توسعه پایدار موضعی داشته باشد، گفته بود: «همه می‌دانیم کشورهای اوپکی همه در حال توسعه هستند، برای توسعه پایدار و انرژی پایدار نیزدسترسی به تکنولوژی اهمیت زیادی دارد. این موضوع نه‌تنها در سطح اوپک، بلکه در گفت‌وگوهای بین اعضای غیر عضو اوپک مورد بحث و گفت‌وگوست».
سیاست دوم: اشتراک تجربیات
اما موضوع دومی که وزیر نفت ایران به عنوان سیاست کشور در زمینه همکاری‌های گازی در نشستی با همین موضوع در مسکو به آن اشاره کرده آمادگی ایران برای انتقال تجربیات این حوزه است. ایران طبق آمارهای آژانس بین‌المللی انرژی دومین کشور تولیدکننده گاز در دنیا است و طبق آمارهای شرکت ملی گاز نزدیک به 95 درصد پوشش سراسری شبکه گاز دارد. زنگنه در این خصوص عنوان کرده است: «با وجود تلاش‌های امریکا برای کارشکنی علیه جمهوری اسلامی ایران طی ۴۰ سال اخیر، ایران با تلاش، تولید گاز طبیعی خود را به ۷۵۰ میلیون مترمکعب در روز رسانده است.»
او در ادامه عنوان کرده است: «با توجه به سهم ۱۷ درصدی ایران در ذخایر اثبات‌شده گاز طبیعی جهان، نقش ایران در تامین امنیت انرژی جهان غیرقابل انکار است و انتظار می‌رود سال آینده، تولید گاز طبیعی ایران به بیش از یک میلیارد مترمکعب در روز برسد.»
وزیر نفت با بیان اینکه در سه دهه گذشته، هر ساله، بیش از یک درصد به سهم گاز در ترکیب سبد مصرفی انرژی ایران اضافه شده و اکنون سهم گاز در سبد مصرفی انرژی به بیش از ۷۰ درصد رسیده است، عنوان کرده است: «بخش عمده جانشینی گاز با نفت در بخش‌های خانگی، نیروگاهی و صنایع صورت گرفته است. هم‌اکنون حدود ۹۵ درصد خانوارهای شهری و روستایی ایران به گاز طبیعی دسترسی دارند.»
او در ادامه به اثرات این اقدام ایران بر کل دنیا پرداخته و گفته است: «رویکرد توسعه گاز در ایران، نه‌تنها معیارهای عدالت اجتماعی را در کشور بهبود بخشیده و فقر انرژی را کاهش داده، بلکه در دو دهه گذشته، سالانه ۳ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشور اجتناب شده است. ضمن اینکه توسعه دسترسی جمعیت روستایی به گاز طبیعی و استفاده از آن به جای چوب درختان جنگلی، به شکل چشمگیری به بهبود محیط‌زیست از طریق جلوگیری از تخریب جنگل‌ها منجر شده است. » وزیر نفت گفته است با اینکه تروریسم اقتصادی امریکا ادامه دارد ایران در نظر دارد تا سال 2021 سوزاندن گازهای همراه را تقریبا به صفر برساند.
قبلا دبیرکل اوپک هم در سخنرانی در نمایشگاه نفت تهران گفته بود که ایران در مقابله با فقر انرژی پیشتاز بوده و همچنین در زمینه تنوع‌بخشی منابع انرژی یک قهرمان است.
احترام به معاهدات بین‌الملل
وزیر نفت سومین راهبرد ایران را احترام و عمل به تعهدات بین‌المللی و توسعه همکاری‌ها با رویکرد چندجانبه‌گرایی دانست و اظهار کرده است: همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از اولویت‌های ما در بخش انرژی هستند. ایران از موسسان مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌یی‌سی‌اف) و اوپک است.
او در ادامه در مورد مجمع کشورهای صادرکننده گاز هم صحبت کرده و گفته است: مایه مباهات است که امروز سه کشور ایران، فدراسیون روسیه و قطر در این جلسه حضور دارند که با ابتکار اولیه خود زمینه ایجاد مجمع کشورهای صادرکننده گاز را فراهم کردند و اکنون شاهد رشد این مجمع و تقویت جایگاه جهانی آن به عنوان مرجع بین‌المللی هستیم. زنگنه صحبت‌هایش را با پیشنهاد «رساندن سهم گاز طبیعی در سبد انرژی جهان به 30 درصد تا 2040» به پایان برده و گفته است که کشورهای مختلف باید تلاش کنند از طرق مختلف با تأکید بر بخش نیروگاهی به آن هدف دست یابیم.
بنا بر اعلام وزارت نفت، سومین مجمع بین‌المللی انرژی ویک روسیه (Russian Energy Week) از دیروز (چهارشنبه، دهم مهرماه) در سالن نمایشگاه مرکزی منیژ شهر مسکو با حضور وزیران، مدیران عامل شرکت‌های بین‌المللی نفت و گاز، کارشناسان حوزه انرژی از سراسر دنیا و با سخنرانی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه درباره اهداف و جایگاه صنایع انرژی در سیاست‌های کلی روسیه، تهدیدات و چشم‌اندازهای این صنعت در شرایط بین‌المللی و مسائل روز جهان آغاز به‌کار می‌کند و تا پنجم اکتبر (روز شنبه، ۱۳ مهرماه) ادامه خواهد داشت.
هدف برگزاری مجمع بین‌المللی انرژی‌ویک روسیه نمایش چشم‌انداز صنعت سوخت و انرژی روسیه و ایجاد ظرفیت‌های همکاری بین‌المللی در حوزه انرژی است. این مجمع همچنین زمینه‌ای را برای بحث درباره اصلی‌ترین چالش‌های بخش انرژی و مشکلات مربوط به توسعه در بخش‌های مختلف شامل صنایع گاز، نفت، زغال‌سنگ، پتروشیمی، برق و محافظت از انرژی و افزایش بهره‌وری آن فراهم می‌کند.
دوستی 22 ساله با بن سلمان
همان‌طور که انتظارش وجود داشت بعد از برنامه صبح دیروز در مسکو، خبرنگاران تلاش کردند با پرس و جو از وزیر نفت درباره وزیر انرژی جدید عربستان برای رسانه‌هایشان تیترهای داغ جور کنند. البته که پاسخ وزیر نفت ایران احتمالا کمی این خبرنگاران را خیط کرده است. بیژن زنگنه گفته است که شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان به مدت ۲۲ سال یک دوست بوده است. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان که در سپتامبر به سمت وزیر انرژی عربستان سعودی منصوب شد، یکی از اعضای عالی خاندان سلطنتی این کشور است.
وزیر نفت ایران گفته است: با وجود فراز و نشیبی که در روابط سیاسی میان ایران و عربستان سعودی وجود داشته است، ما با شاهزاده عبدالعزیز دوست بوده‌ایم و امیدوارم در آینده هم دوست بمانیم؛ ما هیچ مشکلی با وی نداشتیم.
زنگنه در ادامه عنوان کرده است: مشکلات در روابط ایران و عربستان سعودی از سوی طرف ایرانی ایجاد نشده است. ما بر این باوریم که همه کشورهای مسلمان، همه کشورهای همسایه باید فضای مسالمت آمیزی میان خودشان داشته باشند و دشمن ما، کشور دیگری خارج از منطقه است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیری که حملات هوایی اخیر علیه تاسیسات نفتی عربستان سعودی روی ایران داشته است، عنوان کرده است: این حملات روی تولید و صادرات نفت ما تاثیری نداشت اما این مسائل، تنش‌ها در منطقه را افزایش داده است.
زنگنه گفته است: همه کشورهای منطقه خلیج فارس باید تلاش کنند منطقه را باثبات کرده و از صلح در منطقه دفاع کرده و عبور امن نفت و کالاهای دیگر از تنگه هرمز به بازار بین‌المللی را تضمین کنند.
