اهمیت و مزایای ورود استارت‌آپ‌ها به بازار سرمایه
بهنام بهزادفر| مدیر آموزش و فرهنگ‌سازی شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس|
شرکت‌ها، موسسات و در کل بنگاه‌های اقتصادی در طول زمان یک جریان درآمدی و یک جریان هزینه‌ای خواهند داشت که لزوماً بر هم منطبق نیستند و نهایتا شکافی بین این دو جریان به وجود می‌آید؛ در نتیجه لازم است که طی فرآیندی این شکاف پر شود. به این‌فرآیند که به دنبال ایجاد، جمع‌آوری و افزایش منابع مالی یا سرمایه‌ای برای هر نوع مخارجی است، تأمین مالی می‌گویند. برای تامین مالی روش‌های متنوعی وجود دارد که یکی از این روش‌ها تامین مالی از طریق بازار سرمایه است. در مقابل شاید مهم‌ترین بنگاه‌های اقتصادی که نیاز به تامین مالی داشته باشند استارت‌آپ‌ها هستند. شرکت نوپا یا استارت‌آپ، کسب‌وکارهایی هستند که معمولاً به تازگی و در نتیجه کارآفرینی ایجاد شده‌اند، رشد سریعی داشته و در جهت تولید راه‌حلی نوآورانه و دوام‌پذیر برای رفع یک نیاز در بازار شکل گرفته‌اند. این شرکت‌ها معمولاً مبتنی بر ایده‌هایی ریسک‌پذیر هستند که مدل کسب‌وکارشان مشخص نیست و بازار هدفشان نیز در حد فرض است. شرکت‌های نوپا می‌توانند در هر حوزه‌ای ایجاد شوند. شرکت‌های استارت آپ برای حفظ پویایی سالم در اقتصاد ملی ضروری هستند؛ چرا که کارآفرینان نه‌تنها مشاغل ایجاد می‌کنند بلکه با افزایش رقابت و پر کردن خلأها سبب افزایش بهره‌وری صنایع می‌شوند. با در نظر گرفتن اینکه نوآوری‌ها و شرکت‌های استارت‌آپ می‌توانند سهم قابل‌توجهی در فناوری‌های نوآورانه یک کشور داشته باشند، تامین مالی این شرکت‌ها در مراحل طول عمر شرکت از تولید ایده، راه‌اندازی و توسعه و درنهایت تجاری‌سازی و تبدیل‌شدن به یک شرکت معتبر بااهمیت است. یکی از راه‌های تامین مالی استارت‌آپ‌ها استفاده از پتانسیل‌های بازار سرمایه است. در این راه البته ابهامات زیادی وجود دارد. هنوز روش ارزش‌گذاری مشخص و قابل استنادی برای استارت‌آپ‌ها و عرضه آنها در بورس یا فرابورس وجود ندارد. برای تامین مالی از طریق بازار سرمایه باید مقدار ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها کاملا واضح باشد و سرمایه‌گذاران و سهامداران خرد و کلان بدانند که سهمی که خریداری می‌کنند در برابر مبلغی که می‌دهند ارزنده است یا خیر.
از طرفی نیز باید مشخص باشد که این سهم در کدام بازار می‌تواند عرضه شود. در کنار این ارایه صورت‌های مالی حسابرسی شده جهت پذیرش یا حضور در بازار سرمایه الزامی است، رعایت بحث حاکمیت شرکتی و روحیه بنگاهداری و اینکه شرکت چطور باید اداره شود، نقش، وظایف و اختیارات مدیرعامل چیست و هیات‌مدیره چه جایگاهی دارد نکاتی هستند که در استارت‌آپ‌ها معمولا رعایت نمی‌شود. همچنین ارایه پیش‌بینی نسبتا دقیق از وضعیت آتی شرکت نیز مانع بعدی است که در استارت‌آپ‌ها کاملا مبهم است. در این بین شاید بهترین راه تامین مالی از طریق بازار سرمایه استفاده از صندوق‌های جسورانه یا مخاطره‌پذیر است که در دنیا به نام Venture Capitalشناخته می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه در واقع صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که پول سرمایه‌گذارانی که به دنبال داشتن سهام در کسب و کارهای نوپا (استارت‌آپ‌ها) و کسب و کارهای کوچک و متوسط هستند و پتانسیل رشد بالایی دارند را با ایجاد پرتفوی مدیریت می‌کنند. این نوع از سرمایه‌گذاری‌ها سرمایه‌گذاری‌هایی با بازده و ریسک بالا محسوب می‌شوند.
این صندوق‌ها به کارآفرینان و شرکت‌های کوچک توانایی کسب و تامین منابع مالی را می‌دهد در واقع صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه ابزار سرمایه‌گذاری برای سهام شرکت‌ها به صورت خصوصی هستند که به دنبال سرمایه‌گذاری در بنگاه‌هایی هستند که بازده و سوددهی بالایی دارند و البته به واسطه ماهیت فعالیت و نوآوری که انجام می‌دهند. در کشور تعداد زیادی از این صندوق‌ها وجود دارد که شش مورد آنها اکنون در فرابورس ایران هستند که خوشبختانه قابل معامله (exchange tradable fund) هستند و هم سرمایه‌گذاران خرد و هم استارت‌آپ‌ها می‌توانند در این حوزه وارد شوند.
در کنار شرکت‌های تکنولوژی گروهی از استارت‌آپ‌ها که می‌توانند از این قابلیت استفاده کنند تاکسی‌های اینترنتی هستند که جهت تامین مالی می‌توانند به این صندوق‌ها رجوع کنند. البته شرکت‌هایی که در سالیان گذشته درآمدزایی پایدارتری داشتند و توانستند مباحث مربوط به حاکمیت شرکتی را ارایه کنند می‌توانند هم در قالب شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) هم در قالب شرکت‌های عادی وارد بازارهای بورس و فرابورس شوند.
