نقش نخبگان در توسعه اقتصادی

گروه بنگاه‌ها |

واقعیت آن است در دنیای امروز، رابطه‌ای مستقیم بین توسعه تکنولوژی و پیشرفت در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر کشور برقرار است. به‌طوری که می‌توان گفت تکنولوژی عامل اساسی برای ایجاد ثروت، دانایی و توانایی کشورها بوده و ابزاری قدرتمند در توسعه ملی به شمار می‌آید. تکنولوژی طبق تعاریف آکادمیک نهادهای پژوهشی، چهار رکن اساسی دارد: انسان، ماشین، سازمان و اطلاعات که تعامل اینها با یکدیگر موجب رشد و توسعه اقتصادی می‌شوند. از میان این چهار رکن اما، انسان نقش محوری و بنیادی دارد . استفاده از بهترین و مدرن‌ترین ماشین آلات بدون نیروی انسانی متخصص و ماهر ممکن نیست. اینجاست که اهمیت ارتباط دانشگاه با فضای صنعتی و استفاده از نخبگان برای رسیدن به رشد اقتصادی پایدار بیش از پیش جلوه می‌کند.

موضوع ورود نخبگان علمی و دانشگاهی به اتمسفر اقتصادی و صنعتی کشور یکی از الزاماتی است که اقتصاد ایران از طریق آن می‌تواند به چالش‌های پیش روی صنعتی فائق آیند و روزنه‌های جدیدی به سمت پیشرفت و توسعه باز کند. مساله‌ای که در تیررس توجه و تمرکز عالی‌ترین مقام کشورمان نیز قرار داشته و در خصوص آن رهنمودهای متعددی مطرح کرده‌اند. 17 مهرماه 98 بود که مقام معظم رهبری در جریان دیدار با 2 هزار نفر از نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی کشور از ضرورت حضور نخبگان کشور به بخش‌های مختلف اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و...صحبت کردند و اظهارداشتند: «وقتی جوان نخبه ایرانی، در زمینه مهندسی در تراز جهانی عمل می‌کند و در ساخت دستگاه‌های بسیار پیچیده، کارهای بسیار مهمی انجام می‌دهد، طبعاً حضور او در عرصه‌هایی مانند اقتصاد، حقوق و مدیریت و ارایه راه‌حل برای مشکلات اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی، موثر و راهگشا خواهد بود.»رهنمودهایی که بیانگر اهمیت ارتباط جامعه نخبگان با فضای صنعتی و تولیدی کشور است و توجه به آن می‌تواند کشور را از میان تنگناهای اقتصادی پیش رو محافظت کند. اما پرسشی که با این توضیحات به ذهن خطور می‌کند، آن است که از چه طریقی می‌توان ورود نخبگان علمی به فضای صنعتی و تولیدی کشور را تسهیل کرد تا امکان یهره‌برداری از ایده‌های آنان در اتمسفر اقتصادی کشورمان فراهم شود؟ با توجه به اهمیت موضوع سراغ دیدگاه‌های کارشناسی رفتیم تا نوری به ابعاد پنهان بحثی بتابانیم که یکی از گزاره‌های اثرگذار در رشد پایدار کشور است.

ورود نخبگان علمی به صنعت نیازمند حذف رانت است

رییس انجمن مدیران صنایع و خوشه قطعات‌ خودرو استان سمنان یکی از چهره‌هایی است که در پاسخ به این پرسش که از چه طریقی می‌توان زمینه ورود نخبگان را به فضای صنعتی و تولید کشور فراهم کرد؟ می‌گوید: ورود نخبگان علمی و دانش‌آموختگان دانشگاهی به صنعت نیازمند حذف رانت و واردات هدفمند کالا است.

رستم سعداللهی در ادامه می‌افزاید: جمعی از نخبگان سمنان در ساخت تجهیزات پزشکی با فناوری‌های جدید به موفقیت‌هایی دست یافتند اما با وجود زیرساخت برای تولید انبوه و برخی رویکردهای رانتی مانع شکوفایی استعدادها در این بخش شده است.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی در بخش صنعت در سال‌های گذشته روند رو به رشدی داشته است اما با شرایط آرمانی در این بخش فاصله زیادی وجود دارد. رییس انجمن مدیران صنایع و خوشه قطعات‌ خودرو استان سمنان ادامه داد: معرفی نخبگان و دانش‌آموختگان دانشگاهی از سوی پارک علم و فناوری استان‌ها برای ورود به بخش صنعت و تولید در سال‌های گذشته مطلوب بوده است و این رویه اصولی برای رونق کسب و کار ادامه یابد.

سعداللهی تصریح کرد: دانشگاه باید دانشجویان کارآفرین تربیت کند زیرا واحدهای صنعتی و تولیدی استان برای جذب دانشگاهی‌ها حساسیت‌های زیادی دارند. صنعتگران استان سمنان همواره از رویکردهای علمی برای رونق تولید استقبال کردند و با تغییر برخی رویه‌ها این هم‌افزایی شتاب گرفت.

رییس انجمن مدیران صنایع و خوشه قطعات‌ خودرو استان سمنان گفت: کارآفرینان برای اشتغال پایدار و توسعه اقتصادی باید کلان‌نگر باشند و با تلفیق تجربه و علم می‌توان برای بهره‌وری در تولید کالا اقدام کرد.

  بهترین راه‌های جذب نخبگان در کشور

در شرایطی سعد اللهی از ضرورت حذف رانت و ویژه‌خواری به عنوان یکی از ملزومات حضور نخبگان در فضای صنعتی یاد می‌کند، استاد دانشگاه صنعتی شریف از منظر دیگری به بحث ورود می‌کند و می‌گوید: بهترین راه جذب نخبگان آماده کردن فضا است نوع برخورد ادارات جذب در هر ارگانی باید جذاب باشد اما متاسفانه ما در این قسمت با مشکل مواجه هستیم.

علی مقداری در ادامه در خصوص جذب نخبگان در داخل کشور می‌گوید: ارگان‌های مختلفی از جمله وزارت علوم تحقیقات و فناوری، وزارت امور خارجه، بنیاد ملی نخبگان، وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی متولی این امر هستند تا فضا را طوری آماده کنند تا فارغ‌التحصیلان ممتاز ما از خارج کشور بازگشته و در خدمت نظام و کشور باشند و فارغ‌ التحصیلان نخبه داخلی هم به جای توجه به خارج از کشور به فکر بهبود شاخص‌های رشد در داخل کشورمان باشند. .

 استاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: نوع برخورد ادارات در بخش جذب در هر ارگانی همین طور که در واژه جذب وجود دارد، باید جذاب باشد، ما در این قسمت مقداری مشکل داریم، برخوردها برای جذب، باید جذاب باشد، ارتباطات با دانشجویان، بررسی سریع پرونده آنها و به موقع انجام دادن کار این دانشجویان از فعالیت‌های مربوط به جذب است.

وی یادآورشد: کشورهای خارجی که دانشجویان ما را جذب می‌کنند، کار ویژه‌ای انجام نمی‌دهند، کار آنها همین است، اگر پرونده قابل دفاعی داشته باشی سریع جواب می‌دهند. ما باید این موارد را یاد بگیریم.

 مقداری افزود: باید در حوزه‌های مختلف در تمام ارگان‌ها که مسوولیت جذب را دارند فرهنگ‌سازی شود که نیروی خوب، خواهان دارند، اگر به موقع عمل شود، این نیرو برای شما می‌شود و اگر در روند پذیرش تاخیری ایجاد شود، دیگران آن را جذب می‌کنند.

 استاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: این یک مساله ملی است باید همه‌جانبه به آن نگاه کنیم عمده دانشجویانی که به نوعی از کانال جمهوری اسلامی به عنوان بورسیه اعزام شدند، خودشان تشخیص دادند که با حمایت کشورشان در خارج کشور تحصیل کنند و این دانشجویان باز می‌گردند.

 وی ادامه داد: برخی از دانشجویان هم هستند که برای تحصیل از کشورهای خارجی بورس دریافت کرده‌اند یا با حمایت خود برای تحصیل به کشورهای خارجی اعزام می‌شوند که باید روی این دانشجویان بیشتر کار کرد و زمینه جذب آنها را فراهم کرد. البته فقط برگشتن مساله نیست، باید برای آنها کار و فضایی متناسب با شان و تخصص آنها فراهم شود تا فردی که می‌آید احساس نکند، عمر وی به بطالت می‌گذرد.

  نقش تعیین‌کننده‌ نخبگان در عبور از چالش‌ها

در شرایطی که دشمنان کشورمان از سلاح تحریم برای به انزوا کشاندن کشورمان استفاده می‌کنند، نخبگان از چه طریقی می‌توانند در برابر این محدودیت‌ها اقتصاد کشور را مصون کنند؟

منصور وحدت، یکی از فعالان صنعتی و تولیدی در پاسخ به این پرسش با اشاره به نقش بسیار نافذ نخبگان در رونق تولید و به تبع آن شکوفایی و توسعه اقتصادی کشور اظهار کرد: اساسا گره‌گشایی از مشکلات و نارسایی‌های کشور در عرصه‌های گوناگون از جمله حوزه‌های اقتصادی، بدون در نظر گرفتن نقش نخبگان مُیسر نخواهد شد.

وی افزود: نخبگان با تصمیم‌گیری‌های اصولی، منطقی و هوشمندانه در مقاطع حساس کشور در حوزه‌های گوناگون، جامعه را از گردنه‌ها و پیچ‌های تند به سلامت و پیروزی عبور می‌دهند و اساسا تاکید به اهمیت مشورت با نخبگان از این حیث قابل بررسی است که نگاه ژرف و عمیق آنها به مسائل باعث می‌شود تا با صرف کمترین انرژی و حداقل هزینه، مشکلات و نارسایی‌های کشور مرتفع شود. این فعال صنعتی و تولیدی در ادامه بیان کرد: مدیران خلاق، هوشمند و توانمند در دستگاه‌ها و نهاد‌های تصمیم‌گیر و تصمیم ساز کشور، مصداق و نمونه‌ای از این اثرگذاری است و در مواقع بحرانی این اثرگذاری بیش از پیش عیان می‌شود.

وی افزود: در حال حاضر کشور در نبردی اقتصادی با دشمن قرار دارد و طبیعتا مدیریت بحران در چنین مواقعی، اصلی مهم و حایز اهمیت است که جز با نقش‌آفرینی نخبگان امکان پذیر نیست.

وحدت در ادامه بیان کرد: از دیگر سو نباید این واقعیت را نادیده انگاشت که صرفا با اتخاذ تصمیم، عبور از مشکلات امکان‌پذیر نخواهد بود و نحوه و کیفیت اجرای تصمیمات اتخاذ شده نیز خود از اهمیتی بسزایی برخوردار است که در این حوزه نیز نمی‌توان نقش نخبگان جامعه را نادیده انگاشت.