تاثیر امنیت بر حفظ نقدینگی در بازار سهام

گروه بورس| محمد امین خدابخش|

بورس تهران در دومین روز از معاملات آذر ماه با رشد ناچیز 152 واحدی در شاخص کل این بازار رو به رو شد.

در این روز افزایش 0.05 درصدی ارتفاع نماگر اصلی بورس موجب شد تا شاخص کل در سطح 305 هزار و 774 واحد متوقف شود و ارزش معاملات ضمن افزایش نسبت به روزهای گذشته به هزار و 663 میلیارد تومان برسد. این رشد اگرچه نسبت به حرکات متداول بازار اثر چندانی بر نماگرهای بازار سرمایه نداشت و همچون روزهای گذشته نوعی از تعادل در دو طرف عرضه و تقاضا را حکایت می‌کرد، اما جزییات بسیاری را در خود جای داده بود.

   آتشی که داغ نشد

بازار سهام روزهای اخیر را در حالی سپری کرده که ابهامات موجود در مباحث مالی دولت و بحث کسری بودجه آن از یک سو و اغتشاشات داخلی که منجر به ایجاد واهمه در دسترسی به زیر ساخت‌های معاملاتی شد از سوی دیگر توانسته‌اند تاثیری ضمنی بر روند داد وستدها بگذارند. با این حال موفقیت شبکه ملی اطلاعات در روزهای قعطی اینترنت توانست تا حد زیادی از ترس‌های بی‌پایه مبنی بر خارج از دسترس بودن زیرساخت‌ها بکاهد و با تداوم بدون نقص معاملات، جریان داد و ستدها مانند روزهای قبل ادامه یابد. این رویداد سبب شد تا نه‌تنها در یک هفته اخیر داد و ستدهای بازار سرمایه با مشکل فنی مواجه نشود بلکه ارزش معاملات نیز طی این مدت افت معناداری نداشته باشد.

در حالی که با شروع اغتشاشات در هفته گذشته برخی از سرمایه‌گذاران خرد ریسک گریز انتظار افزایش ریسک‌های سیاسی را داشتند و به همین دلیل سعی کردند تا بخشی از معاملات خود را نقد کنند. روند کلی معاملات نشان داد که اتفاقات یاد شده تاثیر جدی بر ذهنیت اغلب فعالان بازار نداشته و این بخش از جامعه توانسته است تا با دفع هیجانات شکل گرفته رویکردی منطقی را در قبال سرمایه خود اتخاذ کند. گواه این ادعا پایداری شاخص کل بورس تهران است که در روزهای اخیر به رغم نزدیکی مجدد به کف کانال 300 هزار واحدی از این حمایت مهم عبور نکرد.

   تکیه بر استحکام 300 هزار واحدی

در بررسی تغییرات اخیر قیمت‌ها باید به این نکته توجه کرد که کلیت بازار سهام طی یک ماه و نیم گذشته افت مهمی را شاهد بوده است. در حالی که تا اواسط مهر ماه تمامی نماگرهای بازار همه تقریبا رشدی بی‌وقفه را  روی تابلوهای بورس و فرابورس تهران به نمایش می‎‌گذاشتند، روند فزاینده تقاضا در میانه مهرماه به معکوس شد و نماگرهایی نظیر شاخص‌های بورس و فرابورس با افتی جدی مواجه شدند. این افت به حدی بود که به کاهش 10 درصدی ارتفاع شاخص بورس تهران انجامید و ارزش این بازار را که تنها طی چندماه از 100 میلیارد دلار فراتر رفته بود دوباره به زیر این رقم باز گرداند. شیب افت قیمت‌ها در آن روزها به حدی بود که تاثیری مخرب بر ذهنیت مثبت سرمایه‌گذاران گذاشت و باعث شد تا شایعه رشد شاخص کل بورس به پله 400 هزار واحدی جای خود را به ذهنیت سرمایه‌گذاران مبنی بر اصلاح جدی قیمت‌ها بدهد. به دنبال شکل‌گیری چنین ذهنیتی بود که نمادهای گران قیمت بازار تا 50 درصد از بهای خود را از دست دادند اما ارزندگی بنیادی نمادها مانع از آن شد که کلیت بازار کاهشی جدی را در یک ماه اخیر شاهد باشد.

همان‌طور که در یک ماه اخیر نیز شاهد آن بودیم برآیند نوسان قیمت‌ها تغییراتی را در محدود 300 تا 310 هزار واحدی دماسنج اصلی بازار سهام سبب شده است. با این حال نه در روزهای سبزپوشی قیمت‌ها و نه در زمان کاهش فشار معاملات به حدی نبوده که حرکات بازار را از حالت خنثی خارج کند. در روز گذشته نیز داد و ستدها چنین حالتی داشت اما رشد ارزش معاملات در گروه‌هایی نظیر فلزات اساسی، بانکی و خودرویی سبب شد تا میزان داد و ستدهای بورس به رقمی فراتر از هزار و 600 میلیارد تومان برسد. این در حالی است که در روزهای گذشته ارزش معاملات بورس از حدود هزار و 100 میلیارد تومان به زحمت بیشتر می‌شد.

چنین تغییراتی سبب شد تا «تعادل» ضمن گفت‌وگو با حمید مرتضی کوشکی در خصوص شرایط اخیر بازار سرمایه، دلایل رشد ارزش معاملات در گروه‌های یاد شده را از این کارشناس بازار سهام جویا شود.

   تحولات بازارهای جهانی به نفع فولادی‌ها

کوشکی ضمن انتقاد به نحوه نامگذاری گروه فلزات اساسی در بازار سهام و لزوم تمایز قائل شدن میان فلزات رنگی با فلزات اساسی در خصوص افزایش ارزش معاملات در گروه فلزات اساسی گفت: طی یک هفته اخیر افزایش قیمت محصولات فولادی را شاهد بودیم.

در حالی که پیش از این قیمت بیلت در ناحیه CIS تا حدود 350 دلار کاهش یافته بود در حال حاضر رشد قابل توجهی را تجربه کرده است.

لازم به ذکر است که قیمت محصولات فولادی طی روزهای اخیر تا نزدیک 400 دلار افزایش یافته است. از این رو افزایش حجم معاملات در این گروه امری طبیعی است.

وی ادامه داد: نکته دیگری که باید به آن توجه داشت نگاه بازار به تغییرات احتمالی در قیمت ارز است. در صورتی که عوامل اقتصادی نظیر کسری بودجه دولت به افزایش در بهای ارزهای خارجی بینجامد بازار واکنشی قابل پیش بینی به نمادهای دلاری خواهد داشت. همچنین باید به خاطر داشت که با پرداخت یارانه‌های جدید بیم آن می‌رود که افزایش نقدینگی به افت مجدد ارزش ریال منجر شود.

این کارشناس بازار سرمایه در مورد اقبال بازار به نمادهای خودرویی گفت: یکی از دلایل توجه بازار به نمادهای خودرویی قیمت اندک این نمادها است. در حالی که طی ماه‌های اخیر قیمت بسیاری از نمادهای بازار رشد قابل توجهی کرده است. نماد گروه‌هایی نظیر خودرو به دلیل آنکه شرایط بینادی این نمادها مناسب نیست و جریان افزایش سرمایه آنها نهایی نشده افزایش چندانی را شاهد نبوده‌اند.

کوشکی ادامه داد: پایین بودن بهای نمادهای خودرویی سبب شده تا بسیاری از فعالان بازار با دیدی مثبت به آنها نگاه کنند. دلیل این امر نیز نه ارزش ذاتی بلکه بهای بازاری این سهم‌هاست. در واقع کم بودن قیمت این نمادها که بعضا در محدوده زیر 200 تومان قرار دارند موجب شده تا بازار افت بیشتر بهای آنها را دور از انتظار ارزیابی کند. باید توجه داشت که متقاضیان این نمادها در حال حاضر در حال خرید آینده هستند از این رو رشد قیمت این نمادها را به دلایلی همچون افزایش سرمایه دور از انتظار نمی‌دانند. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که بخشی از اقبال به این نمادها مدیون رکود در بازارهای موازی است.

   بانکی‌ها کند اما کم ریسک

وی در مورد قیمت سهام بانک‌ها نیز گفت: از آنجایی که تاثیرپذیری ناچیزی از بازارهای هدف در سایرصنایع دارند، به‌رغم داشتن ریسک‌های زیاد مورد توجه بخشی از بازار قرار گرفته‌اند. در واقع مردم از لحاظ روانی به دلیل آنکه سر و کار بانک‌ها با پول است، نسبت به این صنعت خوشبین هستند. البته باید توجه داشت که در شرایط فعلی هم حساسیت بانک‌ها نسبت به شاخص کل بورس اندک است از این رو می‌توان گفت که بانکی‌ها در صورت افت بیشتر شاخص بورس کاهش اندکی را نسبت به کلیت بازار شاهد خواهند بود.

این کارشناس بازار سرمایه از اهمیت مهار به موقع ناآرامی‌های اخیر گفت و نقش آن را در ایجاد آرامش در بازار مهم ارزیابی کرد. به گفته کوشکی تحکیم اعتماد مردم به شرایط امنیتی کشور سبب توجه دوباره سرمایه‌گذاران به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازار شده است.  

وی خاطرنشان کرد: ایجاد آرامش، ریسک سیاسی را در ذهن سرمایه‌گذاران کاهش می‌دهد و از جابه‌جایی نقدینگی به بازارهای موازی جلوگیری می‌کند.

کوشکی فضای حاکم بر بازار سرمایه را همچنان مثبت ارزیابی کرد اما با در نظر گرفتن ریسک‌های پیش رو نیز گفت: اگرچه فاکتورهایی مانند قیمت‌های جهانی و سودسازی شرکت‌ها در وضعیت مناسبی قرار دارد اما ممکن است در ماه‌های پیش رو تغییر بهای انرژی صنعتی برخی از نمادها را روی تابلوی معاملات دستخوش تغییر کند.

به گفته وی آنچه در تحلیل فرصت‌های سرمایه‌گذاری از اهمیت زیادی برخوردار است، داشتن تصویری معقول از عواملی است که عدم اطمینان را افزایش می‌دهند. از این رو فعالان بازار به‌خصوص معامله گران خرد باید بکوشند تا تصویری واضع از نکات مثبت و منفی پیش رو داشته باشند.