تشریح نقاط ضعف بودجه 99
عضو هیات‌رییسه مجلس با بیان اینکه بودجه 99 دارای 100 هزار میلیارد تومان کسری است، گفت: بیش از دو سوم بودجه 99 به شرکت‌های دولتی تخصیص یافته، در حالی که سهم آنها در بخش درآمدهای مالیاتی دولت 3.5 درصد است. علی‌اصغر یوسف‌نژاد نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به نقاط ضعف بودجه سال 99 گفت: ما در بودجه 99 شاهد یک کسری فاحش هستیم که حدود صد هزار میلیارد تومان را شامل می‌شود. از این گذشته ما بیش‌برآورد درآمدهای مالیاتی و نفتی را در این لایحه داریم.
بیش از حد نشان دادن درآمدهای نفتی
و مالیاتی
وی افزود: در این بودجه درآمدهای مالیاتی و درآمدهای نفتی بیش از آنچه که حتی در روند 2، 3 سال گذشته و وضع موجود داشته‌ایم آورده شده و درآمدهای این دو بخش بیش از حد نشان داده شده است.
کاهش 4 میلیارد دلاری هزینه‌های رفاهی
و حمایتی
عضو هیات رییسه مجلس اظهار داشت: همچنین در بودجه 99 کاهش هزینه‌های رفاهی حمایتی را می‌بینیم و به جای اینکه هزینه‌های رفاهی حمایتی با توجه به شرایط خاص موجود افزایش پیدا کند کاهش نیز داشته و از 14 میلیارد دلار در بودجه 98 به حدود 10 میلیارد دلار رسیده است. یوسف‌نژاد گفت: در بودجه 99 حدود 80 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان برای تأمین کالاهای اساسی در نظر گرفته شده و ارز دولتی با قیمت 4200 تومانی به آن تخصیص داده شده است. فلسفه این کار این است که کالاهای اساسی ارزان و به دور از تورم و تلاطم بازار به دست مردم برسد و افزایش قیمت در مورد این کالاها متوقف شود در حالی که شاهد هستیم افزایش قیمت کالاهای اساسی با دیگر کالاها که ارز دولتی به آنها تخصیص نمی‌یابد یکسان است و تورم شامل حال هر دو گروه می‌شود و تخصیص این اعتبارات و یارانه‌ها به کالاهای اساسی تأثیر آن چنانی در بازار ندارد و این هدر دادن هزینه‌هایی است که برای کالاهای اساسی در نظر گرفته می‌شود.
افزایش بیش از 50 درصد درآمدها در بخش اوراق
وی افزود: موضوع دیگر بحث انتشار اوراق است؛ در سال 98 معادل 50 هزار میلیارد تومان درآمد از محل انتشار اوراق در نظر گرفته شد که از این مقدار تاکنون 20 هزار میلیارد تومان آن محقق شد و حال با این وجود در بودجه 99 می‌بینیم این 50 هزار میلیارد تومان به بیش از 80 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. عضو هیات رییسه مجلس اظهار کرد: مساله بعدی این است که افزایش فروش اوراق اولاً تورم‌زا است و ثانیاً باعث کاهش قیمت و افزایش نرخ بهره نیز می‌شود و از سوی دیگر فروش انتشار اوراق به نوعی فروش درآمدهای آینده است. از این گذشته سررسید اوراق انتشار یافته در سال‌های گذشته فرا رسیده و حدود 50 هزار میلیارد تومان آن باید بازگردانده شود که یکی دیگر از مشکلات بودجه 99 همین مساله است.
چشمداشت دولت به صندوق توسعه ملی
برای تأمین هزینه‌ها
وی افزود: علاوه بر این در بودجه 99 پیش‌بینی شده که حدود 3 میلیارد و 450 میلیون یورو از محل صندوق توسعه ملی برای بودجه برداشته شود که این مبلغ حدود 20 هزار میلیارد تومان را شامل می‌شود. نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که ما تا به حال در بودجه سال‌های گذشته برداشت از صندوق توسعه ملی را نداشته‌ایم و این اولین‌باری است که برای تأمین بودجه کشور برداشت از صندوق توسعه ملی در نظر گرفته می‌شود. یوسف‌نژاد خاطرنشان کرد: نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که اولا برداشت از صندوق توسعه ملی نیازمند اجازه رهبری است و دیگر اینکه محل مصرف آن بحث تولید و توسعه زیرساخت‌ها و موارد اضطراری است. در بودجه سال آینده 15 مورد برای هزینه بودجه در نظر گرفته شده از محل صندوق توسعه ملی تعیین شده که بیشتر موارد آن مصرفی است و ارتباطی با بخش تولید و توسعه زیرساخت ندارد. وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که ما حدود صد هزار میلیارد تومان در بودجه سال آینده کسری داریم و اینکه ما این کسری را از چه محلی تأمین کنیم مساله جدایی است و باید مدنظر قرار گیرد.
افزایش بیش از 20 درصدی مالیات با وجود شرایط خاص اقتصادی
عضو هیات رییسه مجلس اظهار داشت: همانطور که پیش از این گفتم یکی دیگر از نقاط ضعف بودجه 99 برآورد بیش از حد درآمدهای مالیاتی است با توجه به شرایط اقتصادی، افزایش مالیات با رشد بیش از 20 درصدی نسبت به سال 98 نشان‌دهنده این مطلب است که این اقدام و این افزایش درآمد مالیاتی با واقعیت‌های جامعه سازگاری و مطابقت ندارد و دلیل عدم تطبیق این افزایش با شاخص‌های کلان اقتصادی امکان تحقق آن برای سال 99 با مشکل مواجه است و ما در بودجه با مشکلات ساختاری اینچنینی مواجه هستیم .
عدم تعیین ساز و کار مشخص
برای پرداخت بدهی‌های دولت
یوسف‌نژاد خاطرنشان کرد: مساله بعدی این است که در بودجه 99 بدهی‌های دولت ساماندهی نشده و سازوکاری برای پرداخت این بدهی‌ها وجود ندارد. یکی از انتظارات ما این بود که ما در لایحه بودجه ساماندهی بدهی‌های دولت را داشته باشیم که این امر محقق نشد. وی افزود: الان دولت به بانک مرکزی به پیمانکاران و شرکت‌های وابسته به خود بدهکار است و حتی دولت به افراد عادی هم بدهی دارد و با وجود حجم بالای بدهی‌های دولت در لایحه بودجه پیرامون آن بحث نشده و این در حالی است که در بودجه این موارد و این مسائل مدنظر قرار گیرد.
سهم 3.5 درصدی شرکت‌های دولتی از پرداخت مالیات
عضو هیات رییسه مجلس گفت: مساله بعدی راجع به بودجه شرکت‌های دولتی است که بیش از 75 درصد از بودجه به شرکت‌های دولتی اختصاص یافته است اما سهم این شرکت‌ها از پرداخت مالیات حدود 3.5 درصد از کل بخش مالیات است. یوسف‌نژاد خاطرنشان کرد: بودجه ما عاری از حمایت‌های ساختاری است که این خود یک نقطه ضعف دیگری است و در حالی که قرار بود ساختار بودجه به صورت مشخص تغییر پیدا کند که این خواست و نظر مقام معظم رهبری نیز بود این کار انجام نشد.
عدم شفافیت در بخش‌های مختلف بودجه
وی افزود: مساله بعدی عدم شفافیت بودجه است که ما مشخصاً در بسیاری از موارد این عدم شفافیت را شاهد هستیم و همانطور که پیش از این ذکر شد عدم شفافیت در بدهی‌های دولت از این جمله است و این موارد نشان می‌دهد که ما شاهد اتفاقات مناسبی در بودجه نیستیم. یکی دیگر از مصادیق عدم شفافیت در بحث بودجه شرکت‌های دولتی است و درست است که دولت گزارش از عملکرد سال گذشته و عملکرد 6 ماهه امسال قبل از ارسال بودجه به مجلس ارایه کرده اما به صورت مشخص در بودجه شرکت‌های دولتی ما نقطه شفافی نمی‌بینیم و این در حالی است که از نظر عددی بیش از دو سوم کل بودجه به شرکت‌های دولتی اختصاص یافته است.
تغییر قوانین مادر و بالادستی
عضو هیات رییسه مجلس اظهار کرد: علاوه بر این در لایحه پیشنهادی بودجه سال 99 به بهانه بودجه قانون‌گذاری جدید انجام شده و قوانین اصلی، قوانین مادر و قوانین بالادستی در یک قانون یک ساله به نام بودجه تغییر پیدا کرده که این مساله موضوع خطرناکی برای بودجه است چرا که در بودجه که بازه زمانی یک ساله دارد یک قانون اصلی تحت تأثیر قرار گیرد و به بهانه بودجه قانون‌گذاری جدید انجام شود که از قوانینی که در لایحه بودجه سال 99 تحت تأثیر قرار گرفتیم می‌توان به قوانین پولی و مالی کشور اشاره کرد.
گنجاندن احکام غیربودجه‌ای
یوسف‌نژاد خاطرنشان کرد: علاوه بر این در بسیاری از موارد احکام لایحه بودجه غیرمرتبط و نامتناسب با بودجه است و اثر آن چنانی در بودجه ندارد اما یک حکم قانونی برای آن بخش در نظر گرفته شده که جای آن اصلاً در بودجه نیست.
وی افزود: آنچه که ما انتظار داشتیم و مراکز علمی، دانشگاهی و مقام معظم رهبری بر آن تأکید داشتند و کمیسیون‌های تخصصی از دولت خواستند، این بود که وابستگی بودجه به نفت کاهش پیدا کند اما در بودجه 99 هیچ اتفاق خاصی در این زمینه نیفتاده است. عضو هیات رییسه مجلس اظهار کرد: سال گذشته منابع مربوط به پروژه‌های عمرانی یا تملک دارایی از بودجه عمومی تأمین می‌شد و درآمدهای نفتی نیز در قالب بودجه عمومی بود اما در بودجه 99 اینگونه لحاظ شد که درآمدهای نفتی به بخش عمرانی برود که این جابه‌جایی وابستگی بودجه به نفت را کاهش نداده و نظرات مربوط به عدم وابستگی به نفت را تأمین نکرده است. یوسف‌نژاد گفت: اوراق قرضه‌ای که انتشار داده می‌شود، مالیاتی که اخذ می‌شود و درآمدهای نفتی به عنوان سه منبع درآمدی در بودجه مطرح است عدم تحقق در درآمدهای این سه بخش را در بودجه 99 شاهد هستیم و مالیات‌های پیش‌بینی شده قابل تأمین نیست و اوراق در نظر گرفته شده نیز به میزانی که در بودجه 99 آمده قابل انتشار نخواهد بود و درآمدهای نفتی آن طور که پیش‌بینی شده محقق نمی‌شود. وی افزود: انتظار داشتیم که اقتصاد مقاومتی خودش را در بودجه نشان دهد مشاهده نمی‌شود مضافاً اینکه در بودجه در تخصیص اعتبار دستگاه‌محور بودن ملاک است نه برنامه‌محور بودن. عضو هیات رییسه مجلس بیان کرد: اگر یک دستگاهی در سال گذشته پولی را گرفته فقط مقداری اعتبارش در بودجه سال بعد افزایش یافته و این در حالی است که اختصاص بودجه باید بر اساس برنامه و عملکرد باشد که در بودجه 99 این برنامه‌محوری و تخصیص بودجه بر اساس عملکرد دستگاه‌ها مشاهده نمی‌شود.
یوسف‌نژاد اضافه کرد: ما انتظار داشتیم که دولت در بودجه فعالیت‌های زاید، تکراری و موازی را شناسایی و آنها را حذف کند که این خود به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کرد که این موضوع در بودجه 99 مشاهده نمی‌شود و اگر هم باشد بسیار اندک است. وی افزود: دیگر نقاط ضعفی که در بودجه مشاهده می‌شود این است که در امور حمایتی همچون امور رفاهی و فرهنگی شاهد حضور دستگاه‌های چندگانه برای تولیت این امور هستیم و خود همین حضور دستگاه‌های چندگانه در این حوزه آسیبی در بحث بودجه است و می‌تواند جزو نقاط ضعف بودجه به شمار رود. عضو هیات رییسه مجلس گفت: آنچه که ما از احکام و فحوا و سیاست‌های کلی حاکم بر بودجه می‌بینیم این است که امکان تحقق بودجه بسیار کم است و با شرایط و شاخص‌های کلان اقتصادی همچون تورم، رکود و شرایط حاکم بر جامعه تقریباً سازگاری ندارد. یوسف‌نژاد در پایان اشاره کرد: اگر چه به ویژه با توجه به شرایط خاص تحریمی و ... زحمات زیادی برای تدوین لایحه بودجه سال 99 کشیده شده اما در جریان بررسی این لایحه در مجلس در کمیسیون‌های تخصصی، کمیسیون تلفیق و صحن علنی باید زحمات زیادی کشیده شود تا تحقق بودجه را شاهد باشیم و امیدوارم آنچه که اتفاق می‌افتد به نفع مردم و اقشار ضعیف جامعه باشد تا بتوان اتفاق خوبی را رقم زد.
