عبور سایه تحریم‌ها از اقتصاد ایران

گروه اقتصاد کلان|

آن‌گونه که بانک جهانی گزارش داده است، گرچه رشد اقتصادی ایران در سال 2020 صفر درصد پیش‌بینی شده است و در واقع اقتصاد ایران در سال پیش روی میلادی نسبت به سال جاری درجا خواهد زد ولی در سال آینده یعنی سال 2021 به یک درصد رشد اقتصادی خواهد رسید. به این ترتیب سایه تحریم‌ها از اقتصاد ایران عبور می‌کند.

به گزارش «تعادل»، بانک جهانی گزارش ماه ژانویه خود از چشم‌انداز اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۰ را منتشر کرد. بر اساس این گزارش اوضاع اقتصاد جهان امسال به دلیل کاهش تنش‌های تجاری، بهتر می‌شود و رشد اقتصادی جهان به ۲.۵ درصد می‌رسد. رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۱۹ به میزان ۲.۴ درصد بود.

اقتصادهای پیشرفته به دلیل ضعف تولید صنعتی رشد اقتصادی‌شان نسبت به ۲۰۱۹ کاهش ۰.۲ درصد می‌یابد و به ۱.۴ درصد می‌رسد، اما رشد بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه افزایش خواهد داشت و از ۳.۵ درصد در سال ۲۰۱۹، به ۴.۱ درصد در سال ۲۰۲۰ می‌رسد.

همچنین بانک جهانی در گزارشی وضعیت اقتصاد خاورمیانه را هم تحلیل کرده است. بانک جهانی در تحلیل اقتصاد خاورمیانه به این نکته اشاره دارد که مجموع اقتصاد خاورمیانه از اقتصاد ایران تاثیر گرفته است. بانک جهانی در گزارش خود می‌نویسد: «رشد اقتصادی این منطقه در سال ۲۰۱۹به ۰.۱ درصد کاهش یافته بود که علت اصلی آن کاهش رشد شدید اقتصاد ایران در پی تحریم‌های امریکا و افزایش تنش‌های ژئوپلتیکی بود.

همچنین تقاضای ضعیف جهانی برای نفت نیز این اوضاع را تشدید می‌کرد. اما در سال ۲۰۲۰، رشداقتصادی خاورمیانه به ۲.۴ درصد افزایش خواهد یافت. علت اصلی آن به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری دولت‌ها در زیرساخت‌ها و بهبود محیط کسب‌وکار است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که اقتصاد ایران باثبات و تاثیر تحریم‌ها کم شود.»

گفتنی است بانک جهانی پیش از این در گزارش پایان سال ۲۰۱۸ خود اعلام کرده بود که ایران سال ۲۰۱۹ را در رکود خواهد گذراند، اما از سال ۲۰۲۰ به مدار رشد بازگشت می‌کند.اما مدتی بعد گزارش خود را اصلاح کرد و برای 2019 نیز وضعیت درجا زدن را برای اقتصاد ایران پیش‌بینی کرد.

البته بانک جهانی برای سال 2021 رشد اقتصادی را برای ایران پیش‌بینی کرده بود ولی این رشد اقتصادی طبق محاسبات بانک جهانی کمتر از 0.5 درصد تخمین زده می‌شد.

حالا ولی در گزارش نخستین ماه میلادی، این محفل بین‌المللی اقتصادی اعلام کرده است که گرچه امسال اقتصاد ایران بهبود محسوسی نسبت به سال قبل نخواهد داشت ولی با ورود به سال 2021 اوضاع تغییر کرده و اقتصاد ایران به یک درصد رشد می‌رسد.

گزارش بانک جهانی، رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۹ را منفی ۸.۷ درصد اعلام کرد و برای سال ۲۰۲۰، صفر درصد رشد اقتصادی پیش‌بینی کرده به این معنی که اقتصاد ایران برای یک سال درجا خواهد زد. همچنین پیش‌بینی بانک جهانی رشد اقتصادی ایران را در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ نیز یک درصد نشان می‌دهد.

به این معنی که تحریم‌ها که عمدتا روی فروش نفت ایران تاثیر گذاشته‌اند دیگر بیش از این نمی‌توانند بر اقتصاد ایران اثر منفی بگذارند.

البته گفتنی است که چنین پیش‌بینی تا حدودی مورد انتظار بود چرا که بخش نفت ایران به اندازه کافی از تحریم‌ها اثر گرفته است و در واقع فروش نفت ایران به اندازه‌ای رسیده است که دیگر بیش از آن امکان کاستن از آن نباشد. به این ترتیب می‌توان گفت که سایه تحریم از اقتصاد ایران در حال عبور کردن است. به این ترتیب حتی اگر گشایش قابل توجهی در اقتصاد ایران و روابط اقتصادی کشور با جهان بین‌الملل هم ایجاد نشود باز امریکا قادر نخواهد بود بیش از این اقتصاد ایران را کوچک کند.

     افق تاثیر تنش بین ایران و امریکا

بر اقتصاد ایران

تنش‌های سیاسی معمولا بر اقتصاد مناطق به ویژه رشد اقتصادی آنها تاثیر می‌گذارند. طبیعی است که تنش‌های میان ایران و امریکا هم بر اقتصاد برخی کشورها تاثیر خواهد گذاشت. در همین زمینه مقام‌های بانک جهانی اعلام کرده‌اند که نتوانسته‌اند تأثیر تنش‌های ایران و امریکا را در رشد اقتصاد جهانی ارزیابی کنند.

اما بانک حهانی در گزارش خود آورده است که این تنش‌ها منجر به ناامنی می‌شود. ناامنی هم در نهایت به چشم‌انداز سرمایه‌گذاری و در نتیجه رشد اقتصادی بسیار آسیب خواهد زد. براساس گزارش بانک جهانی، رشد تجارت جهانی در سال ۲۰۲۰ از ۱.۴ درصد سال گذشته به رقم ۱.۹ درصد می‌رسد که البته کمترین رقم از سال ۲۰۰۹-۲۰۰۸ یعنی زمان بحرانی مالی تاکنون محسوب می‌شود. این در حالی است که نسبت به میانگین پنج درصد نرخ رشد تجارت سالانه از سال ۲۰۱۰ رقم بسیار کمی است.