سیل با تاریخِ سیستان و بلوچستان چه کرد

مدیر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان خبر می‌دهد: به جز آسیب کمتر از پنج درصدی به کوه خواجه و خانه شمسی در استان، خوشبختانه در سیل اخیر، کمترین آسیب به محوطه‌های تاریخی در سطح استان وارد شده‌اند. علیرضا جلال‌زایی با بیان اینکه کمتر از پنج درصد آسیب به محوطه «کوه خواجه» وارد و بین دو تا پنج درصد آسیب نیز متوجه خانه تاریخی «شمس» در زاهدان شده است، می‌گوید: در حال حاضر تلاش شده تا با کشیدن روکش روی این آثار تاریخی، مشکلات موجود برطرف شود. هر چند آسیب‌های وارد شده به این دو اثر تاریخی بیشتر متعلق به سیل سال گذشته است که مرمت‌های آن هنوز ادامه دارد. به گفته‌ او، احتمالا وسایل برخی از کارگاه‌های صنایع دستی در روستاهای که آسیب‌های بیشتری در سیل دیده‌اند، مانند روستای زرآباد از بین رفته‌اند. او همچنین درباره وضعیت فعالیت موزه‌های سطح استان اظهار می‌کند: خوشبختانه موزه‌ها به صورت مرتب فعال هستند و هیچ تعطیلی متوجه آنها نیست. فقط موزه چابهار که در بارندگی سال گذشته سقف آن آسیب دیده بود و هنوز مرمت آن ادامه دارد، تعطیل شده است. جلال‌زایی با تاکید بر اینکه از زمان وقوع بارش‌ها و سیل تا امروز محوطه‌های تاریخی تعطیل شدند، ادامه می‌دهد: در آن زمان اعلام کردیم محوطه‌های تاریخی مانند «شهر سوخته»، «کوه خواجه»، «سراوان» و قلعه «ناصری» و دیگر محوطه‌های تاریخی مشابه آن، باید تعطیل شوند تا بعد از انجام بررسی‌های کامل در محوطه و جمع‌آوری احتمالی یافته‌های تاریخی توسط یگان حفاظت و حراست فیزیکی، محوطه بار دیگر فعال شود که اکنون آن سایت‌های تاریخی فعال شده‌اند. وی اما از تغییر جهت مسیر بادهای سیستان به خصوص در منطقه‌ای مانند «آسبادهای سیستان» خبر می‌دهد و می‌گوید: خوشبختانه آسبادها دیگر در معرض تخریب نیستند، چون جهت باد که غربی شرقی بود، اکنون تغییر کرده و هیچ آسیبی وارد نمی‌کند. مدیرکل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان همچنین در توضیح انجام اقدامات پیشگیرانه برای محوطه‌های تاریخی در زمان بارش‌های موسمی یا رگباری که چند سال است از سمت افغانستان وارد سیستان می‌شوند، بیان می‌کند: برنامه‌ریزی‌هایی برای جلوگیری از وقوع آسیب‌ها داریم، تاکنون نیز هماهنگ شده تا روکش‌های پلاستیکی توسط همکاران محوطه‌ها در زمان نزدیک به آغاز بارش‌ها روی آثارو محوطه‌ها کشیده شوند، این کار حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از آسیب جلوگیری می‌کند. او با تاکید بر رصد انجام موارد ایمنی برای این محوطه‌های تاریخی، اظهار می‌کند: آموزش‌های مدیریت بحران در این مناطق به همکاران داده شده است. باید نگاه‌مان پیشگیرانه باشد. در این شرایط همه‌چیز به سبک نگاه و مدیریت‌ها بستگی دارد که چه میزان نسبت به این اتفاقات حساس باشیم، دغدغه داشتن برای جلوگیری از آسیب به محوطه‌های تاریخی خود موردی است که می‌تواند به عنوان یک مطالبه از سوی مسوولان میراث فرهنگی پیگیری شود که خوشبختانه در میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان این اتفاق رخ می‌دهد.