رشد 5‚1 درصدی تلفات جاده‌ای در سال جاری
سردار هادیانفر: هر نیم ساعت بر اثر تصادفات جاده‌ای یک نفر جان خود را از دست می‌دهد
گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
درحالی که طی یک دهه گذشته، تعداد قربانیان سوانح رانندگی روندی کاهشی داشت و از 24 هزار نفر در اواسط دهه 80 به حدود 17 هزار نفر در سال 96 رسیده بود، در سال 97 روند نزولی کشته‌شدگان حوادث جاده‌ای متوقف شد و براساس آمار جدید پلیس راهور ناجا طی 9ماهه ابتدایی سال 98، شاهد افزایش 5‚1 درصدی تعداد جان‌باختگان این سوانح نسبت به مدت مشابه سال قبل بودیم.
براساس آمار منتشرشده از سوی سردار سیدکمال هادیان فر، رییس پلیس راهور کشور در 9 ماهه نخست سال جاری، حدود 13 هزار و 711 نفر از شهروندان بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند درواقع هر نیم ساعت یک نفر بر اثر تصادفات در کشور فوت می‌کند و متاسفانه روزانه 45 تا 60 نفر بر اثر تصادفات جان خود را از دست می‌دهند، این گزارش در شرایطی از سوی پلیس راهور منتشر می‌شود که براساس گزارش‌هایی که سال‌های گذشته از سوی معاون حمل و نقل وزیرراه و شهرسازی رسانه‌ای شده بود، هر ۷۱ دقیقه یک نفر در جاده‌های ایران کشته می‌شدند. بررسی گزارش تعداد جان‌باختگان سوانح رانندگی یعنی طی یکی دو سال گذشته، حکایت از آن دارد که تعداد قربانیان حوادث جاده‌ای افزایش یافته است، اما سوال این است که چه عامل یا عواملی موجب توقف نمودار کاهشی جان‌باختگان سوانح رانندگی و سپس افزایش آن را به همراه داشته است؟ رییس پلیس راهور ناجا معتقد است، زمانی که تصادفات دغدغه دولت‌ها بوده و به عنوان جدی‌ترین مساله به آن نگاه کرده‌اند ما شاهد کاهش آن در کشور بوده‌ایم، به عبارت دیگر براساس اظهارات سردار هادیان فر، روند افزایشی حجم جان‌باختگان سوانح رانندگی، نشان‌دهنده این است که حوادث جاده‌ای دغدغه کنونی دولت نیست، موضوعی که کارشناسان و فعالان حوزه ایمنی راه‌ها هم بر آن صحه می‌گذارند، آنها معتقدند با وجود ارایه راهکارهای بسیار از سوی نهادهای ذی‌ربط اما مدت‌ها است اقدامی جدی برای کاهش تلفات جاده‌ای انجام نشده است و اگرچه اقدامات مثبتی مانند نصب دوربین‌های هوشمند ثبت سرعت غیرمجاز، راه‌اندازی سامانه سپهتن و... هم طی سال‌های اخیر اجرایی شده است، اما این اقدامات در برابر حجم بالای تخلفات رانندگی، وجود حجم بالایی از خودروهای غیرایمن ساخت داخل و... تاثیرگذاری چندانی نداشته است، ضمن اینکه پتانسیل فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی هم برای کاهش تلفات جاده‌ای در ایران جدی گرفته نمی‌شود.
نیازمند عزم ملی
در این میان، حمید نجف، کارشناس ارشد حوزه حمل و نقل جاده‌ای هم با انتقاد از بالابودن حجم کشته‌شدگان سوانح رانندگی به «تعادل» می‌گوید: مقایسه گزارش مربوط به تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی طی سال‌های گذشته و آمار سالانه جان‌باختگان در جنگ تحمیلی گویای این است که این دو آمار بسیار به هم نزدیک هستند. نجف اظهار می‌کند: براساس آمار طی سال گذشته نزدیک به 17 هزار نفر در تصادفات کشته شدند و 17 هزار خانواده داغدار شدند ضمن اینکه نباید تعداد افرادی که بر اثر سوانح رانندگی معلول می‌شوند و ناهنجاری‌هایی اجتماعی که از وقوع این سوانح طی سال‌های آینده برای این افراد، خانواده‌های آنها و همچنین جامعه ایجاد می‌شود، نادیده گرفت.
این فعال حوزه حمل و نقل بیان می‌کند: برای حل مشکل بالابودن تعداد قربانیان حوادث رانندگی نیاز به یک عزم ملی از سوی تمامی نهادها و ارگان‌ها داریم ضمن اینکه باید از موازی‌کاری و جزیره‌ای عمل کردن پرهیز کنیم. او ادامه می‌دهد: دیدگاه جزیره‌ای در مدیریت کشور، بزرگ‌ترین آفت است، علاوه بر این حجم بالای سوانح رانندگی معضلی ملی است که با این دیدگاه و نگاه قابل حل نیست بنابراین دغدغه آموزش و پرورش، قوه قضاییه، مجلس شورای اسلامی و... باید حل این مشکل باشد.
به گفته این کارشناس ارشد حوزه حمل و نقل جاده‌ای، تمام دنیا توانسته‌اند این معضل را حل کنند و ما هم با عزم ملی می‌توانیم و راهکار آن علاوه بر عزم ملی، بهره‌گیری از تجربیات کشورهای توسعه یافته در این زمینه است.
راهکارهای کاهش حجم تصادفات رانندگی
علاوه بر عزم ملی و استفاده از تجربیات سایر کشورها برای حل مشکل بالابودن تصادفات رانندگی، یکی از راهکارهایی که پیش از این از سوی رییس سابق سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای کاهش تصادفات جاده‌ای و به تبع آن افت جان‌باختگان این سوانح ارایه داده بود، افزایش قیمت سوخت بود، اقدامی که از 24 آبان ماه سال جاری اجرایی شد اما با توجه به آمار 9 ماهه منتشر شده از سوی رییس پلیس راهور ناجا مبنی بر افزایشی بودن حجم تصادفات در 9 ماهه نخست سال، به نظر نمی‌رسد که این اقدام هم تاثیر قابل توجهی بر حجم قربانیان حوادث رانندگی داشته باشد اگرچه در زمان ارایه این راهکار از سوی داوودکشاورزیان، مهرداد تقی زاده، معاون حمل و نقل وزیرراه و شهرسازی وقت اعلام کرد که چندان موافق با افزایش قیمت سوخت نیست و معتقد است که این اقدام اثری مقطعی دارد و برای کاهش تلفات جاده‌ای باید به دنبال تأمین مالی برای افزایش سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل ریلی و هوایی باشیم.
یکی دیگر از راهکارهایی که از سوی مسوولان وزارت راه و شهرسازی طی دوسه سال اخیر مطرح شده بحث کاهش 10 کیلومتری سقف سرعت مجاز در جاده‌های کشور است، طرحی که با روی کارآمدن عبدالهاشم حسن نیا در سال 96 دیگر به صورت جدی مورد بررسی قرار نگرفت، براساس این طرح قرار بود که سقف سرعت در آزادراه‌ها به ۱۱۰ کیلومتر در ساعت و در بزرگراه‌ها به 100 کیلومتر در ساعت برسد، اما این طرح با مخالفت اکثر مسوولان حوزه جاده‌ای از معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی گرفته تا معاون عملیات ترافیک پلیس راهور ناجا مواجه شد به گفته آنها کاهش 10کیلومتری سرعت مجاز مبنای اجرایی ندارد.
در واقع به نظر می‌رسد کاهش حجم تصادفات رانندگی نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی برای کاهش است، ضمن اینکه نهادهای ذی‌ربط و مسوول درحوزه کاهش سوانح رانندگی باید هم راستا و همگرا شوند و فکری برای افزایش ایمنی خودروهای داخلی شود تا بتوان به افت تلفات جاده‌ای درکشور امیدوار بود البته نقش خانواده در نهادینه کردن فرهنگ ترافیک از همان اوایل کودکی از طریق کارکردهای آموزشی و فرهنگ‌سازی بسیار موثر است.
بررسی جزییات آمار کشته شدگان
براساس داده‌های سازمان بهداشت جهانی، از هر ۱۰۰ هزار نفر در جهان به‌طور متوسط ۱۸.۹ دهم درصد در تصادفات جان خود را از دست می‌دهند در حالی که این آمار در کشور ایران به ۲۰ نفر رسیده است.
براساس تازه‌ترین گزارش‌ها درباره حوادث رانندگی در کشور، 82درصد از تصادفات در کشور تحت تاثیر سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، نداشتن توجه به جلو و خستگی و خواب آلودگی است و در این میان در کشور ۱۵ درصد از تصادفات به دلیل سرعت غیرمجاز است.
البته ۱۲ درصد از تصادفات در کشور مربوط به راه‌های روستایی است و این مسیر‌ها به دلیل تردد موتورسیکلت، تراکتور و دیگر وسایل نقلیه کشاورزی، زمینه بروز خطر تصادف در آنها به‌شدت بالاست.
خسارت مالی ناشی از هر فوتی در تصادفات رانندگی، 5.2 میلیارد تومان است که اگر هزینه‌هایی که از بدو تولد صرف رشد و آموزش یک فرد می‌شود را بررسی کنیم می‌توانیم بگوییم سالانه 34 میلیارد دلار ضرر ناشی از تصادفات به کشور متحمل می‌شود.
همچنین در 9 ماهه اول سال 98، حدود 36 درصد تصادفات فوتی ناشی از تخلف نداشتن توجه به جلو بوده که یکی از مصادیق مهم آن، استفاده از تلفن همراه است که میزان بروز خطر تصادف را تا 4 برابر افزایش می‌دهد. ناگفته نماند که 51 درصد از افرادی که دچار تصادفات می‌شوند در صحنه جان خود را از دست می‌دهند، حدود 6 درصد در حین انتقال و 43 درصد در بیمارستان هم فوت می‌کنند.
