چالش بر سر چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان
گروه جهان| آیت وکیلیان|
کریستین لاگارد رییس بانک مرکزی اروپا، و استیون منوچین وزیر خزانه‌داری امریکا، در حاشیه نشست داووس دیدار کرده و درباره چگونگی دستیابی به فرآیندی که بستری برای حفظ و صیانت از محیط‌زیست باشد گفت‌وگو کرده‌اند. فایننشال‌تایمز با پرداختن به این نشست نوشته که دیدار این دو مقام بلندپایه اقتصادی به جدل کشیده شده است. این روزنامه تنش این دو را اینگونه تحلیل کرده که این چشم‌انداز تفاوت عملکرد اقتصادی بین ایالات متحده و سایر اقتصادهای مهم جهانی را برجسته می‌کند. رییس بانک مرکزی اروپا خواستار تلاش بیشتر برای اندیشیدن در مورد سرمایه‌گذاری در فناوری سبز در کنار مالیات و مقرراتی شده تا شرکت‌ها را به سمت پیش‌بینی انتقال سوق دهند.
بنا براین گزارش، به‌گفته کریستین لاگارد، ایجاد بسترهای لازم برای حفظ محیط‌زیست می‌تواند رشد اقتصادی بهتری در پی داشته باشد و علاوه بر آن هدف بانک مرکزی اروپا این است که با ایجاد بستر اقتصادی سالم هم تورم را مهار کند و هم رشد اقتصادی اروپا که تا مدت زمان طولانی از دست رفته است را بازگرداند.
اما استیون منوچین وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، کریستین لاگارد را متهم کرده که برخی عقاید سیاسی او غیرقابل اجراست. منوچین گفته دسترسی به انرژی ارزان برای رشد مهم‌تر از سرمایه‌گذاری در فناوری‌های سبز است. این مقام امریکایی همچنین گفته: «شما می‌توانید افراد زیادی را ترغیب کنید که به این موضوع توجه کنند و از آن الگو بگیرند، اما من قصد ندارم در اینگونه موارد کودکانه عمل کنیم و به‌گونه‌ای از خطراتی که طی 30 سال آینده در زمینه آب و هوا وجود دارد، مدل‌سازی کنیم. این در حالی است که ما نمی‌دانیم طرح این مباحث چقدر اطمینان‌بخش هستند.» منوچین در ادامه گفته معتقد است که «جهان به داشتن انرژی مناسب و معقول در 10 یا 20 سال آینده وابسته است مگر اینکه نخواهیم اشتغال ایجاد کنیم یا قصد ایجاد رشد و توسعه در این زمینه نداشته باشیم.»
اینگونه اختلاف‌نظرها که ناشی از دیدگاه‌های مختلف اقتصادی است، هفته گذشته در اجلاس داووس نیز بین دونالد ترامپ و سایر سیاستمداران و مقامات کشورهای دیگر هم اتفاق افتاد. اوایل هفته جاری، ترامپ اقتصاد ایالات متحده را با اختلاف بهترین اقتصاد جهان خواند. مقامات اروپایی و ژاپنی اما با اکراه اعتراف کردند که عملکرد اقتصادی امریکا در یک دهه گذشته بهتر از عملکرد آنها بوده است. اما کمتر کسی به اندازه ترامپ در این مورد خوش‌بین بود. چنانچه بسیاری از این مقامات (شرکت‌کننده در اجلاس اخیر) سیاست‌های تجاری ترامپ را به‌دلیل ضعف اقتصادی جهانی در سال گذشته مورد سرزنش قرار دادند. اقتصاددانان صندوق بین‌المللی پول در آخرین گزارش چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان هشدار دادند که «هیچ نشانه روشنی از نقطه عطف» در رشد جهانی وجود ندارد و پیش‌بینی‌های خود را به سمت پایین اصلاح می‌کنند.
صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی رشد جهانی خود را برای سال 2020 از 3.4 درصد در ماه اکتبر به 3.3 درصد کاهش داد و پیش‌بینی سال آینده را از 3.6 درصد به 3.4 درصد کاهش داد. این ارقام فقط کمی بهتر از 2.9 درصد در سال 2019به دست آمده است. این اقتصادانان در پیش‌بینی‌های خود، سال 2020 را بدترین سال برای اقتصاد جهانی از زمان بحران مالی بیش از یک دهه قبل می‌دانند.
فایننشیال‌تایمز نوشته: کمتر کسی به این مساله فکر می‌کند که دنیا در وضعیت کنونی در حال ورود به یک مدار رشد یا روندی رو به رشد است. این در حالی است که نرخ رشد بهره‌وری در اقتصادهای پیشرفته و در حال ظهور ناامیدکننده است. همچنین بسیاری نگران هستند که عملکرد بهتر سال 2020 ممکن است به این دلیل باشد که نرخ پایین بهره باعث انباشت بدهیهایی می‌شود که در نهایت تورم صعودی خواهد شد.
کریستالینا جورجیووا رییس صندوق بین‌المللی پول، در اخرین روز نشست داووس گفته رشد کُند باقی مانده، اما با توجه به آتش‌بس اخیر تجاری امریکا و چین می‌توان به بهبودی فرآیند تسریع پولی جدید توسط بانک‌های مرکزی پیشرو در این داده‌ها امیدوار بود. این مساله در واقع با عملکرد صنعت تولید در سراسر جهان ارتباط نزدیک دارد. جورجیووا در ادامه گفته که ما در ژانویه 2020 نسبت به اکتبر 2019 در مکان بهتری هستیم.
دونالد ترامپ استدلال کرده که تعرفه‌های او کاتالیزوری بوده است که چین را به میز مذاکره آورده و پکن مرحله اول توافقنامه تجاری را در این ماه تحویل داده است. ترامپ این توافقنامه را یک اعتماد به نفس اقتصادی جهانی ارزیابی کرده که به‌گفته او، ایالات متحده باید برای آن اعتبار کسب کند. اما ایالات متحده از تهدید خود برای اعمال تعرفه در کالاهای فرانسوی عقب مانده و پس از برگزاری جلسات پرتنش در این زمینه، آماده حذف موانع موجود در مذاکرات چند ملیتی در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی شده است. هشدار ترامپ اما مبنی بر اینکه «ما نیز از [تعرفه‌ها] برای دیگران استفاده خواهیم کرد» در واقع پیشنهادی است که در دو سال گذشته نه تنها نتوانسته معیاری مناسب در راستای تجارت جهانی قلمداد شود، بلکه مشکلاتی نیز در این راستا پدید آورده است. برخی از مقام‌های حاضر در اجلاس داووس ادعا کردند که امریکا نباید به‌خاطر اقدامات خود برای فرو نشاندن تنش‌های تجاری، اعتبار لازم را به دست آورد، زیرا تعرفه‌ها هنوز برقرارند. اقتصاددانان هشدار می‌دهند این مساله می‌تواند اقتصاد جهانی را برای مدتی تحت‌الشعاع قرار دهد. «چاد باون»، عضو ارشد انستیتوی اقتصاد بین‌المللی پترسون، در این مورد گفته که اهداف اقتصادی دولت امریکا در جنگ تجاری خود با چین نامشخص و ابهام‌آمیز است. باون گفته: «ما اساسا هیچ زمانی، قبل از آغاز جنگ تجاری که ذیل مبادلات تجاری سیستماتیک (با چین) بودیم، اینگونه دچار مشکلات مربوط به تعرفه نبودیم.»
