سه راه تامین کسری منابع بودجه
عبدالله مشکانی|کارشناس اقتصادی|
اولین موضوعی که باید در بحث اصلاح ساختاری بودجه به آن پرداخت، لغو معافیت‌های گسترده مالیاتی است. به‌طور مثال معافیت مالیاتی وکلا و پزشکان باید حذف شود. اگر این اقدام به درستی صورت بگیرد از این محل می‌توان حداقل 20 هزار میلیارد تومان درآمد به دست آورد. دومین اقدام حذف ارز ترجیحی یا همان دلار 4200 تومانی است. در حال حاضر بودجه با محدودیت منابع مواجه است و عملا دلار 4200 تومانی فایده‌ای برای مردم ندارد یعنی کالاهایی که با ارز ترجیحی به کشور وارد شده‌اند هیچ‌کدام با این نرخ توزیع نشده است. سومین اقدام اصلاح قیمت حامل‌های انرژی است که عمده آنها گازوییل است که هنوز اصلاحی در آن رخ نداده. اگر دولت این 3 اقدام را در اولویت قرار دهد به جرات می‌توان گفت از این محل حداقل 60 هزار میلیارد تومان منابع حاصل می‌شود.
در رابطه با مالیات نیز باید بگویم بخش‌های بسیار زیادی در کشور وجود دارند که تحت پوشش سیستم مالیاتی نیستند در صورتی که این اقشار درآمدهای بالایی دارند یعنی این‌طور نیست که ما مردم را قشر ضعیف و متوسط در نظر بگیریم، از اقشار مرفه جامعه بخش‌هایی بیرون می‌زند که از پرداخت مالیات یا سر باز می‌زنند یا دولت آنها را تحت پوشش سیستم مالیاتی قرار نداده است. درآمدهای این قشر از جامعه باید تحت پوشش سیستم مالیاتی قرار بگیرد.
زمانی که درآمدهای دولتی تامین نشود دولت به سراغ خلق پول می‌رود. زمانی که دولت خلق پول انجام داد تورم پدید می‌آید. با وجود تورم قشر ضعیف و متوسط فقیرتر خواهند شد. اگر این موضوع برای مردم شفاف شود و دولت بیاید درباره آثار خلق پول توضیح دهد مردم توجیه می‌شوند و در نهایت این اقدام منجر به پرداخت مالیات از سوی قشر متوسط و ضعیف می‌شود. من فکر می‌کنم باید مردم را توجیه کرد که دست آخر باید از طریق درآمدهای مالیاتی کشور را اداره کنیم و نباید به سمت چاپ پول برویم. این موضوع باعث می‌شود که دولت هم پاسخگو باشد یعنی وقتی مردم بدانند پول می‌پردازند از دولت حساب می‌خواهند که شما با پول ما چه می‌کنید؟
ما در بسیاری از بخش‌ها ریخت و پاش‌هایی داریم که ارقام بزرگی هستند. مثلا حداقل برآوردی که تا اکنون در رابطه با دلار 4200 تومانی وجود دارد این بوده که 300 هزار میلیارد تومان منابع از بین رفته است. هیچکس پاسخگوی این منابع هدر رفته نیست. بودجه دولت در سال آتی 470 هزار میلیارد تومان است. ما در یک سال و نیم 300 هزار میلیارد تومان منابع را به خاطر ارز 4200 تومانی از دست دادیم. اگر ارز ترجیحی وجود نداشت ما تا این اندازه هدر رفت منابع نداشتیم ضمن اینکه با نرخ ارز ترجیحی اقلامی دست مردم نرسید. یعنی ما اگر بخواهیم دلار 4200 تومانی را ملاک قرار دهیم باید کالا با ارز 8هزار تومان به دست عموم برسد نه 14 هزار تومان.
ما به صورت جدی به اصلاحات مالیاتی، اصلاحات محل‌های درآمدی و مخارجی نیازمندیم. اما اراده‌ای برای اعمال این اصلاحات وجود ندارد و کسی با افکار عمومی صحبت نمی‌کند و مردم را توجیه نمی‌کند که چرا باید مالیات بپردازند.
این پتانسیل از سوی دولت وجود داشت که جلوی ریخت و پاش‌های هزینه‌ای خود را بگیرد. متاسفانه طی چند سال گذشته دولت اقدامی در این زمینه انجام نداد و به جای کاهش هزینه‌ها بی‌خود و بی‌جهت هزینه‌ها رشد کرد. دولت در بلندمدت باید به سمت اتوماسیون حرکت کند نه که دایما کارمند استخدام کند. این چه روشی است؟ منابعی که ما به صندوق بازنشستگی اختصاص می‌دهیم از خلق پول می‌آید. ما پول خلق می‌کنیم برای اینکه یکسری اقدامات بیهوده و بی‌خروجی انجام دهیم. پول خلق می‌کنیم که حقوق کارمندان خود را پرداخت کنیم. وقتی مدام پول چاپ می‌کنیم تورم آنها بعد از چند سال برمی‌گردد و وقتی تورم برگشت همان اقشاری که پول دریافت کرده بودند متضررهای اصلی داستان می‌شوند. باید پولی در کشور باشد که آن را تقسیم کنیم وقتی پولی نداریم و به هر شیوه‌ای اقدام به توزیع آن میان مردم می‌کنیم خروجی آن وضعیت اکنون جامعه است. چرا دولت با منابع خود درست رفتار نمی‌کند؟ چرا اصرار به از دست رفتن منابع داریم؟
در رابطه با افزایش حقوق و دستمزد کارمندان هم همین است ما باید یک پولی داشته باشیم تا بتوانیم حقوق کارمندان را در بودجه 99 افزایش دهیم وقتی دولت درآمد و منابعی ندارد از کجا پول بیاورد و توزیع کند؟ وقتی پولی نیست عملا امکان افزایش بیشتر دستمزد وجود ندارد. وقتی دولت می‌گوید حقوق کارمندان را افزایش می‌دهد به این معناست که می‌خواهد پول چاپ کند، تورم پولی که امسال دولت چاپ می‌کند سال بعد خود را نشان می‌دهد. همه کسانی که درآمد آنها به صورت غیر واقعی از محل چاپ پول رشد پیدا کرده است، سال بعد با تورم بعدی به منتقدین دولت تبدیل می‌شوند. بنابراین باید مردم را اقناع کنیم که ما باید منابع داشته باشیم تا بتوانیم حقوق شما را افزایش دهیم.
به نظر من روش پلکانی افزایش حقوق روش به نسبت عادلانه‌تری نسبت به باقی روش‌های افزایش دستمزد است اما موضوع این است که حقوق‌های کم یا زیادی که دولت قصد دارد پرداخت کند از محل خلق پول است و ما می‌خواهیم تلاش کنیم منابعی که از محل خلق پول به دست آوردیم را عادلانه توزیع کنیم و این به آن معناست که بخواهیم ذبح اسلامی خوک انجام دهیم. وقتی چاپ پول انجام می‌دهیم و 80 میلیون آدم را فقیرتر می‌کنیم یعنی داریم خوک را با روش اسلامی ذبح می‌کنیم تا به 1 میلیون کارمند دولت حقوق بیشتری پرداخت کنیم.
