نگاه

کشورهای دنیا به برنامه‌ریزی نیاز دارند

بنجامین کولینگ| فارن افرز|

چین در ژانویه و فوریه 2020، شدیدترین اقدامات جداسازی اجتماعی (social-distancing) را آغاز و صدها میلیون نفر را در خانه‌هایشان محصور کرد. این رویکرد در کاهش انتقال کرونا ویروس تا حدی موفقیت‌آمیز بوده که شمار مبتلایان روزانه در چین در ماه فوریه کاهش یافت. چین تنها پس از ارایه یک اپلیکیشن، برخی از محدودیت‌ها را در نیمه دوم فوریه برداشت. دیپلماسی ایرانی با بیان این مطلب افزود: چین از یک اپلیکیشن برای گوشی‌های هوشمند استفاده کرد که افراد را به سه دسته سبز (فاقد آلودگی)، زرد (نیازمند قرنطینه در خانه به مدت یک هفته) و قرمز (نیازمند قرنطینه در خانه به مدت 14 روز) تقسیم می‌کرد. تنها افراد سبز با رعایت اقدامات پیشگیرانه فراوان می‌توانستند از خانه خارج شوند. اما این کنترل‌های اجتماعی فراگیر در خارج از چین و بسیاری از کشورها امکان‌پذیر نخواهد بود، چرا که بسیاری از افراد کنترل دولت بر فعالیت و رفتارهای‌شان را نخواهند پذیرفت. قرنطینه و ایزوله‌ کارآمد توانست ویروس سارس را در 2003 مهار کند اما این ویروس دو ویژگی داشت که کروناویروس فاقد آنهاست: نخست، سارس علائم تنفسی جدی ایجاد می‌کرد که نیازمند بستری شدن در بیمارستان بود؛ دوم، بیماران سارسی زمانی که علائم‌شان بروز می‌کرد، واگیر بالایی نداشتند و با پیشرفت بیماری، واگیری افزایش می‌یافت. اما کروناویروس اغلب علائم ملایم و از همان شروع بیماری واگیری بالایی دارد. کارشناسان حتی تخمین می‌زنند که این ویروس پیش از بروز علائم نیز، مسری باشد. بنا به دلایل گفته شده، بسیاری از افراد آلوده، شناسایی نمی‌شوند در حالی که می‌توانند ویروس را منتشر کنند و بسیاری نیز هرگز آزمایش نمی‌شوند تا آلودگی آنها تایید شود. حتی اگر مردم داوطلبانه ارتباطاتشان را کاهش دهند بازهم این اقدامات برای کنترل کرونا ویروس کافی نیست. بسیاری از کشورها با کاهش شمار مسافران ورودی به چین و سایر کشورهای آلوده، توانسته‌‌اند از شیوع ویروس پیشگیری کنند. با اقدامات پایشی مسافران ورودی می‌توان یک سوم از مبتلایان را شناسایی کرد. دو سوم باقی‌مانده مسوول انتقال خاموش ویروس هستند. بنابراین گام بعدی باید کاهش سرایت در جامعه باشد. دو راه وجود دارد: نخست، ایزوله کردن افرادی که آزمایش مثبت در بیمارستان‌های ویژه همراه با کنترل دقیق و سپس شناسایی افرادی که اخیرا با گروه اول تماس نزدیک داشته‌اند و قرنطینه کردن دسته‌ دوم. راه دوم، جداسازی اجتماعی است که کاهش دادن تعامل و ارتباط بین مردم در کل جامعه است: لغو گردهمایی‌های پرجمعیت، بستن مدارس، ممنوعیت گردهمایی در فضاهای بسته مانند ورزشگاه‌ها و اماکن فرهنگی و مانند اینها، یافتن راه‌هایی برای ادامه فعالیت کسب و کارها با کمترین نیروی کار و استفاده از ماسک و سایر پوشاننده‌های صورت. مسوولان نظام سلامت باید افزایش تقاضا برای خدمات بیمارستانی، به ویژه مراقبت‌های ویژه، را پیش‌بینی کنند. مسوولان حکومتی و دولتی نیز باید آماده‌ اجرای اقدامات جداسازی اجتماعی باشند. اقداماتی مانند بستن مرزها و محدودیت پرواز، مانع شیوع ویروس نمی‌شود اما می‌تواند برای مسوولان زمان بخرد، البته با هزینه‌ هنگفت اقتصادی. کشورها باید از این زمان برای برنامه‌ریزی و آماده‌سازی جوامع‌شان برای اجرای اقدامات جداسازی اجتماعی استفاده کنند.

چالش‌های خبر بد

دادن «خبر بد» از جمله چالش‌های رفتاری اجتماعی است زیرا از یک سو موجب اضطراب و از سوی دیگر سبب از بین رفتن فرصت‌ها می‌شود. مهدی قاسمی در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه عمده دلیل پنهان کاری در رساندن خبر بد، جلوگیری از اضطراب و افسردگی یا حتی آسیب بیشتر به فرد یا افراد مخاطب عنوان می‌شود، اظهار داشت: برای بسیاری از افراد این اتفاق رخ داده و به خوبی تجربه شده که از دادن خبر بد به دوستان و نزدیکان بر حسب میزان بدی خبر، حس ناخوشایندی در روان انسان به وجود خواهد آمد.وی برای نمونه گفت: خبر فوت یکی از اعضای خانواده یا عزیز دوست‌داشتنی، نمره بد در یک امتحان، قبول نشدن در کنکور، ابتلا به بیماری صعب‌العلاج یا خبر شیوع یک بیماری در سطح ملی، تاثیر این اخبار و چالشی که در بین افراد خانواده یا جامعه ایجاد می‌کند، تماما بسته به پنهان کاری یا اطلاع‌رسانی شفاف دارد. این روانشناس بالینی گفت: بسیاری از افراد نگران این هستند که نتوانند خبر بد را به‌درستی به دیگران برسانند و خود را در این اطلاع‌رسانی ناقص به نوعی مقصر در قسمتی از احساسات منفی به وجود آمده می‌دانند. به‌طور قطع یک بخش مهم این اطلاع‌رسانی، انسانی است زیرا شنیدن و دیدن رنج و ناکامی‌هایی که گاها هیچ درمانی ندارد، بالاخص برای عزیزی یا دیگران، دردناک و ناخوشنود‌کننده است. وی با بیان اینکه در بخش دیگر اطلاع‌رسانی بد، احتمال دارد در همذات پنداری با دیگران به‌طور ناخودآگاه احساس شرم یا گناه کنیم، افزود: شاید ترجیح می‌دهیم در روابط با دیگران پیام آور خبر خوب باشیم و تجربه و احساس خوبی را از خود در فرد یا افراد جامعه به یادگار‌گذاریم. ولی باید اذعان کرد تحمل تبدیل شدن به پیام آور بد، سخت و دشوار است.  قاسمی با بیان اینکه در بیشتر مواقع از جمله دلایل قانع‌کننده فرد یا افراد در پنهانکاری اخبار بد، جلوگیری از اشاعه اضطراب و استرس و آسیب رسانی کمتر به دیگران عنوان می‌شود، گفت: در بررسی‌های به عمل آمده به ویژه در فرهنگ‌های گوناگون، بازگو کردن خبر بد یا ناگوار نه تنها سبب افسردگی و اضطراب نخواهد شد بلکه در بلندمدت موجب تطابق بهتر فرد با آن مشکل یا سازگاری‌ با مصیبت خواهد شد.