جنگ عریان قدرت در ریاض

گروه جهان|

 برادر پادشاه و ولیعهد سابق عربستان به اتهام طراحی کودتا بازداشت شده‌اند. گفته می‌شود این بازداشت‌ها توسط گارد سلطنتی و به دستور محمد بن‌سلمان ولیعهد کنونی عربستان سعودی، انجام شده است.

روزنامه وال‌استریت ژورنال به نقل از منابعی که هویت‌شان فاش نشده نوشته دست‌کم سه عضو ارشد خاندان سلطنتی عربستان سعودی بازداشت شده‌اند. احمد بن عبدالعزیز برادر پادشاه، و محمد بن نایف ولیعهد پیشین عربستان سعودی، متهم به خیانت از طریق طراحی یک کودتا شده‌اند. برخی منابع خبری از جمله وب‌سایت میدل‌ایست‌ای شمار شاهزاده‌های بازداشتی‌را 20 تن اعلام کرده است.

محمد بن نایف برادر ملک سلمان پادشاه عربستان است و گفته می‌شود برادر او نیز توسط گارد سلطنتی بازداشت شده است. به نوشته وال استریت ژورنال، بازداشت شماری از اعضای خاندان سلطنتی سعودی به دستور محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان انجام شده و گام دیگری در جهت کنار زدن رقبا و تثبیت قدرت او به شمار می‌رود.

محمد بن نایف برادر پادشاه، و برادرزاده او هر دو زمانی وزیر کشور بوده‌اند و از این طریق بر فعالیت نیروهای انتظامی نظارت داشته‌اند. این دو نفر در دوره‌ای در جایگاهی قرار داشتند که می‌توانستند جانشین پادشاه شوند. محمد بن نایف حدود دو سال و تا ماه ژوئن ۲۰۱۷ ولیعهد عربستان بود. در این تاریخ سلمان بن عبدالعزیز او را از این سمت کنار گذاشت و محمد بن سلمان را که وزیر دفاع بود با حفظ سمت به عنوان ولیعهد و جانشین جدید خود معرفی کرد.

ناظران معتقدند اگر خبر بازداشت‌های صحت داشته باشد، محمد بن سلمان گام بلند دیگری برای کنار زدن تمام رقیبان احتمالی و مستحکم کردن پایه‌های قدرت خود به عنوان پادشاه آینده عربستان را بر داشته است.

 ولیعهد عربستان پیش از این نیز دستور بازداشت شمار دیگری از اعضای خانواده سلطنتی را صادر کرده بود. او متهم است که شخصا دستور قتل فجیع جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی، در کنسولگری عربستان در استانبول را صادر کرده است. بازداشت احتمالی سه عضو ارشد دربار عربستان به اتهام طراحی کودتا علیه پادشاه و ولیعهد می‌تواند به صدور احکام سنگین حبس و حتی اعدام آنها منجر شود.

 گمانه‌زنی درباره دلایل بازداشت شاهزادگان

رأی‌الیوم نوشته: اقدام محمد بن‌سلمان برای بازداشت احمد بن عبدالعزیز عموی خود، و محمد بن نایف پسرعمو، ولیعهد و وزیر کشور اسبق و نیز متهم کردن این دو به خیانت بزرگ و تلاش برای کودتا می‌تواند دو دلیل اصلی داشته باشد.

نخست این‌که، خاندان حاکم عربستان پس از اینکه صبرشان لبریز شده علیه ولیعهد و سلمان بن عبدالعزیز پادشاه این کشور، شورش کرده و دو شاهزاده بازداشتی در رأس این شورش قرار داشته‌اند و از طرفی هم خاندان حاکم توافق کردند به منظور سازماندهی مجدد کاخ سلطنتی، به ساختار قبلی دولت بازگردند یعنی در پیش گرفتن رویکرد محافظه‌کارانه که با نشستن سلمان بن عبدالعزیز بر مسند قدرت از بین رفته بود و نیز پایان دادن به جنگ یمن در سریع‌ترین زمان ممکن؛ همچنین در پیش گرفتن سیاست عربی و بین‌المللی متوازن از جمله آشتی با کشورهای همسایه و کاهش خصومت با ایران و ترکیه. آنها برای اجرایی کردن این طرح‌ها احتمالا تلاش داشته‌اند تا احمد بن عبدالعزیز را به عنوان پادشاه و بن نایف را به عنوان ولیعهد به قدرت برسانند. دلیل دوم نیز این است که بن‌سلمان خواسته پیش‌دستی کرده و از دست قدرتمندترین دشمنان خود به‌ویژه شاهزاده احمد، عضو هیات بیعت که با او به عنوان ولیعهد بیعت نکرد، خلاص شود و سپس به بهانه بیماری پدرش و عدم توانایی او در انجام وظایف، به عنوان پادشاه بی‌چون و چرای عربستان تاج‌گذاری کند.

خبرهای این بازداشت‌های عجیب توسط دو روزنامه برجسته امریکایی منتشر شد؛ نخست روزنامه اقتصادی راست‌گرای وال‌استریت ژورنال روزنامه محبوب خود ولیعهد سعودی و دونالد ترامپ و دومی نیویورک‌تایمز که از این دو مقام انتقاد می‌کند. انتشار اخبار توسط این دو روزنامه نشان می‌دهند یک طرف ارشد امریکایی شاید در کاخ سفید یا سازمان اطلاعات امریکا این اخبار را به عمد فاش کرده است و شاید هم پیشنهاد خود بن‌سلمان بوده تا به اعضای عصبانی و مخالف حکومتش در داخل خاندان حاکم این پیام را برساند که سکوت کنند و اگر اقدامی یا اعتراضی کرده یا با بازداشتی‌ها اعلام همبستگی کنند، به همین سرنوشت دچار می‌شوند.

شاهزاده احمد بن عبدالعزیز، برادر پادشاه سعودی و کوچک‌ترین پسر عبدالعزیز از شاهدخت حصه السدیری چه داخل خاندان حاکم و چه در میان مردم از محبوبیت بالایی برخوردار است زیرا با بن‌سلمان بیعت نکرده و آشکارا در محافل ویژه‌اش مخالفت خود را با او و سیاستش اعلام کرده و در واقع دفترش به مرکز تجمع مخالفان تبدیل شده است.

مجازات اتهام خیانت بزرگ و دست داشتن در تلاش کودتا در عربستان اعدام است و ممکن است این مجازات فورا اجرایی شود یا اینکه متهمان به مدت طولانی‌ زندانی شوند و در هر دو مورد موضوع به تصمیم خاندان حاکم برای دستگیری و سپس صدور این مجازات بستگی دارد.

بن‌سلمان که سیاست مشت آهنین را در حکومت در پیش گرفته و ارتش و امنیت کشور را تحت کنترل دارد چندین کمپین بازداشت را در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی کرده که برجسته‌ترین آنها ولید بن‌طلال شاهزاده میلیادر سعودی بود اما بازداشت شاهزاده احمد، عمویش و محمد بن نایف، ولیعهد اسبق خطرناک‌ترین و بزرگ‌ترین اقدام از زمان تصرف تاج و تخت سلطنتی توسط پدرش است آن‌هم در شرایطی که کشورش این روزها با شرایط دشوار منطقه‌ای و اقتصادی روبرو است زیرا از یک طرف به‌دلیل شیوع ویروس کرونا قیمت نفت پنج درصد کاهش یافته و از طرفی هم به‌دلیل مازاد عرضه، اوپک با هدف جلوگیری از سقوط قیمت خواستار کاهش تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه در روز است و این امر ممکن است به افزایش کسری بودجه سالانه از ۶۰ میلیارد به حدود ۱۰۰میلیارد به‌ویژه پس از لغو مناسک عمره و در آینده نیز مناسک حج منجر شود چرا که تعداد عمره‌گذاران در سال به ۱۸ میلیون و تعداد حجاج دو میلیون می‌رسد که از خارج از کشور آمده و سالانه ده‌ها میلیارد دلار به خزانه عربستان کمک می‌کنند.