رنج بی‌تدبیری در مبارزه با کرونا

تعادل | گروه صنعت|

پس از آنکه موجی از نارضایتی از نحوه توزیع اقلام پزشکی در مسیر مبارزه با کرونا از سوی مردم، برخی مقامات و نهادهای بالادستی شکل گرفت؛ این پرسش مطرح شد که اقلام پزشکی برگشتی و همچنین موجودی انبارهای کشف شده «ماسک، لباس پزشکی و دستکش» چه سرنوشتی پیدا کرده‌اند و در کجا توزیع شدند؟ حال محمدرضا شانه ساز معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نشستی مشترک با معاونین وزارت صمت، در مورد نحوه توزیع این اقلام اقدام به شفاف‌سازی کرده و به اینکه چرا این روزها داروخانه‌ها یا برخی مراکز درمانی از نبود یا کمبود این اقلام رنج می‌برند، پاسخ روشنی داده است. براساس اظهاراتی که این مقام مسوول در وزارت بهداشت ارایه کرده، اولویت در توزیع این اقلام با مراکز بهداشتی بوده که تعداد پذیرش بیشتری از بیماران دارند. همچنین به گفته او، با راهکارهایی که در نظر گرفته شده، ظرف چند روز آینده به داروخانه‌ها، که محل مطمئنی برای عرضه این محصولات به شمار می‌روند، اقلام مورد نیاز ارایه خواهد شد؛ ضمن اینکه توزیع نیز به صورت متمرکز از طریق شرکت‌های رسمی پخش دارو در داروخانه‌ها شروع خواهد شد. البته قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی نیز در اظهاراتی عنوان کرده که شبکه توزیع خوبی در روزهای گذشته برای توزیع مواد شوینده و الکل شکل گرفته وبه زودی بازار روی آرامش بیشتری خواهد دید. این در حالی است که اگر از همان ابتدای شیوع بیماری کرونا این روند اجرایی می‌شد، شاید حالا بازار از محصولات ضد عفونی‌کننده اشباع شده بود. با اینهمه به نظر می‌رسد، پای نظارت بر روند توزیع اقلام پزشکی وبهداشتی در این ماجرا می‌لنگد وهمچنان انتقاد به نحوه توزیع این اقلام وارد است؛ چراکه اگر نظارت دقیقی بر نحوه توزیع این اقلام از مسیر کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی، انبارهای مکشوفه، گمرکات و...، صورت می‌گرفت، شاید دیگر این روزها بادست نوشته‌های اینچنینی که «ماسک، الکل، ضدعفونی‌کننده و...» نداریم! مواجه نمی‌شدیم. البته یک انتقاد دیگر به متولیان وزارت صمت وارد است که چرا اینقدر دیرهنگام و بدون هیچ گونه برنامه‌ریزی قبلی به فکر تغییر در سیاست‌های تولیدی و تجاری کشور افتادند. آیا نباید از قبل برای تغییر خطوط تولید کارخانجات، چند شیفته کردن تولید این اقلام یا تغییر در مسیر ورودی و خروجی اقلام مورد نیاز پزشکی و بهداشتی، تدبیری می‌اندیشیدند. از سویی، عدم هماهنگی وزارت صمت با وزارت بهداشت و سازمان گمرک ایران را می‌توان از دیگر انتقادات وارده در این مسیر دانست.

   جهش تولید اقلام بهداشتی

معاونین وزارت صمت با محمدرضا شانه ساز معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای تامین اقلام بهداشتی و پزشکی نشست مشترک برگزار کردند. محمدرضا شانه ساز معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این نشست، عنوان کرد: از ابتدای هفته گذشته، به صورت روزانه و مرتب جلساتی با وزارت صمت برگزار شده تا هماهنگی کامل‌تری در توزیع اقلام ضدعفونی‌کننده، ماسک و لباس‌های پزشکی انجام داده و مایحتاج کادر درمانی و مردم را تامین کنیم. شانه ساز با بیان اینکه شیوع کرونا با سایر بحران‌هایی همچون سیل و زلزله که در کشور رخ می‌دهد متفاوت است؛ گفت: چراکه در حوادث طبیعی، ممکن است چند استان را درگیر کند؛ در حالی که ویروس کرونا همه کشور را درگیر کرده و حتی بخش عمده‌ای از جهان نیز درگیر شده است؛ بنابراین اقلامی که هم‌اکنون در کشور به لحاظ دارویی و پزشکی، مورد نیاز است، از خارج از کشور نیز به راحتی قابل تامین نیست. او با اشاره به اینکه وزارت بهداشت و واردکنندگان، در هفته‌های گذشته تلاش بسیاری برای خرید ماسک از سایر بازارهای جهانی داشتند، افزود: شرایط به گونه‌یی بود که حتی حاضر بودیم قیمت بالا هم بپردازیم، اما در لحظه‌های آخری که محموله‌ها در حال حرکت به سمت کشور بود، توسط دولت کشورهای صادرکننده متوقف می‌شد، چراکه خود آنها نیز به این اقلام نیاز دارند. به گفته او، برخی از استان‌ها و دانشگاه‌های کشور، بیشتر درگیر ویروس کرونا شده‌اند؛ بنابراین از ابتدا به صورت ویژه‌تر  روی تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز آنها تمرکز کردیم. البته شانه ساز این موضوع را متذکر شد که تولید اقلام مورد نیاز در کشور ۶ تا ۸ برابر شده، این در حالی است که به تناسب نیاز کشور ۲۰ برابر است. وی اظهار داشت: هنوز گپ عمده‌ای در ماسک‌های N۹۵ داریم؛ این در حالی است که در ابتدای شیوع این ویروس، یک واحد تولیدی در کشور داشتیم که ده هزار عدد در روز تولید می‌کرد، اما هم‌اکنون با کمک صنایع دفاع، به ۴۰ هزار عدد در روز رسیده‌ایم در حالی که نیاز کشور به ۱۰۰ هزار عدد ماسک N۹۵ در روز است.

   متولیان بدون تدبیر!

صحبت‌های این مقام مسوول در وزارت بهداشت نشان از این دارد که اقلام مورد نیاز مردم فراتر از آنچه چیزی است که تاکنون تولید شده یا بتوان آن را از طریق واردات آنهم در شرایطی که اکثر کشورها خود با این ایپدمی درگیر هستند، تامین شود. بر همین اساس، در چنین شرایطی نیاز به تدوین یک برنامه فورس ماژور داشتیم که در دستور متولیان صنعتی کشور قرار گیرد. به عبارتی دیگر، با شروع این اپیدمی، وزارت صمت باید از همان ابتدا از تولیدکنندگان درخواست می‌کرد تا خط تولید خود را برای تامین این اقلام تغییر دهند. اگرچه در روزهای اخیر تولید سه شیفته یا تغییر خطوط تولید برخی از کارخانه‌ها در دستور کار قرار گرفته، اما مبارزه با این ویروس بدون مرز آنهم با این سرعت شیوع، دیرهنگام و نیاز به یک برنامه‌ریزی قبلی داشت که متاسفانه متولیان وزارت صمت، تدابیر خاصی برای ورود این ویروس به کشور اتخاذ نکردند. البته شانه ساز در خلال صحبت‌های خود عنوان کرد که اکنون با زیر بار بردن ظرفیت‌های تولید مردمی و دستگاه‌های جهادی از جمله صنایع دفاع، بسیج، بسیج اصناف و واحدهای تولیدی- صنفی به مرور در حال تکمیل ظرفیت مورد نیاز هستیم.

   پای لنگان نظارت بر توزیع

اما مساله دیگری که در حال حاضر به یک چالش اصلی در مسیر مبارزه با این ویروس تبدیل شده، نحوه توزیع این اقلام پزشکی است. به‌طوریکه که وقتی به بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، دروخانه‌ها و... مراجعه می‌شود، گلایه‌مندی‌ها زیاد و همگی خبر از نبود اقلام بهداشتی یا کمبود آن می‌دهند. این در حالی است که همین اقلام به راحتی از سوی بازاریان و دستفروشان آنهم با قیمتی گزاف به فروش می‌رسد. پیگیری‌ها نشان می‌دهد، که اقلام پزشکی صادراتی برگشت داده به داخل کشور و همچنین محموله‌های مکشوفه در اختیار وزارت بهداشت قرار می‌گیرد. هرچند طی روزهای گذشته برخی از مقامات وزارت بهداشت مدعی شدند که اقلام پزشکی مورد نیاز را دریافت نکردند، اما شانه ساز معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نشست با معاونین وزارت صمت از نحوه توزیع این اقلام رمزگشایی کرد. براساس اظهارات او، اولویت در توزیع این اقلام با مراکز بهداشتی بوده که تعداد پذیرش بیشتری از بیماران دارند. البته به گفته معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با راهکارهایی که در نظر گرفته شده، ظرف چند روز آینده به داروخانه‌ها نیز که محل مطمئن عرضه این محصولات هستند، اقلام ارایه خواهد شد؛ ضمن اینکه توزیع نیز به صورت متمرکز از طریق شرکت‌های رسمی پخش دارو در داروخانه‌ها شروع خواهد شد. با این حال، اما به نظر می‌رسد، پای نظارت بر روند توزیع اقلام پزشکی و بهداشتی می‌لنگد؛ چراکه اگر نظارت دقیقی بر نحوه توزیع این اقلام از مسیر کارخانه و واحدهای تولیدی، انبارهای مکشوفه یا گمرکات و...، صورت می‌گرفت، شاید این روزها دیگر با این نوشته که «ماسک، الکل، ضدعفونی‌کننده و...» نداریم!، مواجه نمی‌شدیم. البته قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی همچنین در اظهاراتی نیز عنوان کرده که شبکه توزیع خوبی در روزهای گذشته برای توزیع مواد شوینده و الکل شکل گرفته و به زودی بازار روی آرامش بیشتری خواهد دید.

حسین مدرس خیابانی همچنین با بیان اینکه تولید کارگاه‌های داخلی برای ماسک‌های قابل شستشو، با روزانه 2 میلیون ماسک آغاز شده، گفت: در عین حال تعرفه واردات نیز صفر شده و واردگنندگان با حداقل تشریفات گمرگی می‌توانند اقلامی همچون «ماسک و لباس پزشکی» را وارد کشور کنند.  او با اشاره به جلسه‌ای که با حضور نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد، خبر داد که تصمیمات خوبی در رابطه با شبکه توزیع مواد ضدعفونی‌کننده همچون الکل اتخاذ شد که بر این اساس، سازمان حمایت مکلف شد تا بازرس مقیم در تمامی کارخانجات تولیدکنندگان الکل داشته باشد. به گفته او، هم‌اکنون در 22 واحد تولیدکننده مواد شوینده، آرایشی و بهداشتی که زیرنظر انجمن صنایع شوینده هستند، بازرس‌های سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مقیم شده‌اند؛ ضمن اینکه 18 واحد تولیدی الکل دارای کد IRC از وزارت بهداشت نیز، به تولید الکل مشغول بوده و بازرسان سازمان حمایت نیز در این کارخانجات، مستقر شده‌اند. همچنین براساس توضیحات مدرس خیابانی، سهمیه الکل هر یک از کارخانجات تولیدکننده مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده، با نظارت سازمان حمایت تخصیص می‌یابد و بازرسان بدون تایید حواله و تاییدیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اجازه خروج محموله‌های الکل از کارخانجات تولیدی الکل را نمی‌دهند؛ ضمن اینکه مقاصد این محموله‌ها مراکز درمانی یا داروخانه‌های مورد تایید وزارت بهداشت هستند.

قائم مقام وزیر صمت در ادامه با بیان اینکه واردات الکل نیز بلامانع و با کمترین تشریفات گمرکی در حال انجام است، گفت: دپوی قابل توجه 6 میلیون لیتری الکل نیز در کشور وجود دارد که سازمان حمایت به‌شدت مراقبت‌های لازم را صورت خواهد داد تا بتوان شبکه توزیع را به خوبی ساماندهی کرد؛ این در حالی است که کلیه داروخانه نیز در صورت صدور مجوز و ابلاغیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تحت نظارت سازمان حمایت قرار خواهند گرفت تا از حیث دپو و گران‌فروشی نیز کنترل شوند. به گفته او، در حوزه تولید «ماسک و لباس پزشکی» نیز ظرفیت‌های تولیدی خوبی در کشور شکل گرفته و هم‌اکنون کارگاه‌های تولیدی داخلی در حال تولید هستند؛ این در حالی است که میزان نیازی که وزارت بهداشت اعلام کرده، روزانه 100 هزار دست لباس است که براین اساس، تولیدکنندگان شناسایی شده اند؛ ضمن اینکه تعرفه نیز صفر شده است. او از تولید و پخش انیمیشن و فیلم آموزشی مرتبط با تولید ماسک بهداشتی از سوی وزارت بهداشت خبر داد وگفت: با توجه به اینکه فرآیند تولید ماسک پیچیده نیست، مردم خود در منزل می‌توانند آن را تهیه کرده و استفاده کنند.

در همین حال، بختیار علم‌بیگی در گفت‌وگو با «خبرگزاری فارس» با تشریح جزییات جلسه مدیران وزارت صنعت، سازمان غذا و دارو تولیدکنندگان محصولات شوینده اظهار کرد: در این جلسه مصوب شد، روزانه 130 هزار لیتر (130 تن) الکل برای تولید محصولات شوینده از طریق انجمن تولیدکنندگان محصولات شوینده به 22 واحد زیرمجموعه این انجمن تحویل داده شود تا برای تولید محصولات ضد عفونی‌کننده دست و سطوح مورد استفاده قرار گیرد. او با بیان اینکه این میزان الکل از محل الکل دپو شده تامین می‌شود، افزود: این الکل از فردا بین کارخانه‌ها توزیع می‌شود و عرضه آن به مردم نیز از پس فردا آغاز خواهد شد. به گفته او، مواد ضد عفونی‌کننده تولیدی از این محل در داروخانه‌ها توزیع خواهد شد تا سازمان غذا و دارو و سازمان تعزیرات بتوانند بر توزیع آن نظارت داشته باشند. علم بیگی افزود: به این ترتیب روزانه 130هزار لیتر الکل بابت تولید مواد ضدعفونی‌کننده مصرف خواهد شد که با احتساب اضافه شدن 30 درصد این رقم به عنوان مواد افزودنی به محصول نهایی، می‌توان نیاز بازار را برطرف کرد.