سیگار، از هدیه پرتغالی‌ها تا اِشنو ویژه
سوغات پرتغالی‌ها برای شاهان صفوی توتون و تنباکو اولین بار در دوره صفویه و توسط پرتغالی‌ها وارد ایران شد. از این رو سیگار سابقه‌ای 300 ساله در کشورمان دارد. شواهد تاریخی نشان می‌دهند، بذر توتون به احتمال زیاد از بنادر جنوبی کشور وارد و به تدریج در نواحی جنوبی، مرکزی و شرقی کشت شده است.
بذر توتون سیگارت در سال 1251 و به توصیه محمدخان ناصرالملک همدانی فرمانفرما و توسط دکتر استپان هاراطونیانس که در گیلان به نام «حکیم فانوس» مشهور بود، به ایران وارد شده و ابتدا در گیلان و بعد در مناطق دیگر کشور کشت شد. اما تولید سیگارت در کشور به این شکل صنعتی و در حجم بالا، سابقه زیادی ندارد زیرا تا سال 1300 تولید این محصول در کارگاه‌های کوچک و به‌طور دستی انجام می‌گرفت.
از سال 1294، دولت‌ها اقدام به وضع قوانینی درباره چگونگی توزیع و مالیات و... در رابطه با سیگار کردند و طبق مصوبه اسفند 1307 مجلس، تولید سیگار به انحصار دولت در آمد.
در سال 1317 اولین مجتمع صنعتی تولید سیگارت در زمینی به مساحت 10 هکتار در خیابان قزوین تهران به بهره‌برداری رسید که هم‌اکنون نیز فعال است. دو سال قبل از شروع به کار کارخانجات سیگارت‌سازی تهران، مزرعه آزمایشی توتون در سال 1315 به منظور پشتیبانی از کشت این گیاه، در منطقه تالش گیلان ایجاد شده بود. البته چند سال بعد، این مزرعه که اولین مرکز تحقیقات توتون قلمداد می‌شود، به منطقه تیرتاش شهرستان بهشهر منتقل شد. پس از افتتاح کارخانه‌های تولید سیگارت در سال 1317، صنایع مرکزی دخانیات به سرپرستی گروهی از کارشناسان آلمانی، انگلیسی و یونانی شروع به کار کرد. نخستین فرآورده‌هایی که با اقبال عامه مردم مواجه شدند، شامل سیگارهای اِشنو، فومن، گرگان، افسر، تارج، اردیبهشت، تیر، بهمن، انواع سیگار برگ و جیگاره (نوعی سیگار دست‌پیچ با نیمکوب توتون چپق) و انواع تنباکو، توتون چپق و توتون پیپ بودند. پس از آن، کارخانجات عمل‌آوری در شهرهای ساری، رشت، گرگان، ارومیه و خوی راه‌اندازی شدند. به‌طور کلی، سال‌های 1315 تا 1350 بستر پیدایش و تحولات صنعت دخانیات ایران بوده است. پس از آن، با توجه به روند رو به رشد مصرف سیگار در کشور، شرکت دخانیات ایران در سال 1372 طرح ساخت و توسعه مجتمع سیگارت‌سازی گیلان با ظرفیت تولید 20 میلیارد نخ سیگارت در سال را به مرحله اجرا گذاشت. در حال حاضر از معدود برندهای
باقی مانده از دوران قدیم، سیگار بهمن است که کیفیت خوبی در میان سیگارها دارد.
ناگفته نماند که استفاده از گیاه توتون، اولین بار در قرن 15 میلادی و پس از سفر اکتشافی کریستف کلمب به قاره امریکا در میان بومیان منطقه مشاهده شد.
