انفجار مصرف اینترنت در جهان
ترافیک جهانی اینترنت طی یک ماه گذشته حدود 30 درصد افزایش یافته است و البته اپراتورهای تلفن همراه برای کمک به مدیریت این نیازهای بی‌سابقه، همکاری خوبی با دولت‌ها داشته‌اند. در ایران نیز قرار است پس از سال‌ها اینترنت ثابت VDSL از حالت آزمایشی خارج شود و در اختیار کاربران قرار گیرد و این در حالی است که برای استفاده از باندهای فرکانسی 600 و 700 مگاهرتز همچنان بحث‌هایی میان وزارت ارتباطات و صدا و سیما وجود دارد.
در پی محدودیت‌های اجتماعی موجود برای کمک به مدیریت تهدید کووید19، پهن‌باند تلفن همراه، اتصالات بی‌سیم ثابت و برنامه‌های تلفن همراه به اصلی‌ترین ابزار برای میلیاردها انسان در سراسر جهان برای برقراری ارتباط تبدیل شده تا بتوانند با افرادی از متخصصان پزشکی گرفته تا همکاران، مربیان و آشنایان خود ارتباطات برقرار کنند. بر اساس گزارش منتشرشده در وب‌سایت وی‌فروم، تغییر خواسته‌های کاربران به‌دلیل مواجهه با این شرایط خاص باعث شده است خدمات صوتی، متنی و داده‌ها در هر دو بخش آپلود و دانلود افزایش یابد. به گفته آکامای، یک شرکت فناوری که مانیتور دفاعی وب را برای شرکت‌ها انجام می‌دهد، در یک ماه گذشته، ترافیک جهانی اینترنت حدود 30 درصد افزایش یافته است. این بدان معنی است که ما فقط در عرض چند هفته شاهد رشد یک ساله ترافیک اینترنت بودیم و البته این رشد ترافیک، جدای از پخش زنده مسابقات ورزشی است که پیش از گسترش ویروس کرونا، رکور‌دهای جدیدی را بر جای می‌گذاشتند و افزایش ترافیک فعلی تحت تاثیر این مسابقات آنلاین نیست، زیرا در این مدت بسیاری از مسابقات ورزشی در سراسر جهان لغو شده‌اند.
طی این وضعیت بی‌سابقه، اپراتورهای تلفن همراه با ارایه خدمات به مردم و دولت، همکاری نزدیکی با دولت‌ها داشته‌اند تا بتوانند حمایت آنها برای مدیریت شرایط بحرانی و تامین خدمات را به دست آورند. منابع طیفی یا فرکانسی باید توسط دولت‌ها در شرایط بحرانی قابل دسترس باشد. این منابع می‌تواند در بهینه‌سازی زیرساخت‌های شبکه تلفن همراه برای تأمین نیازهای جوامع و خدمات عمومی کمک کند. برخی از مکانیزم‌های در حال اجرا عبارتند از: ارایه مجوزهای طیف کوتاه یا اضطراری به اپراتورهای شبکه تلفن همراه (MNO) برای دسترسی به هر بخشی از طیف که غیرقابل استفاده است. این مجوزها با توجه به نیازهای ملی می‌توانند تمدید شوند؛ سرعت بخشیدن در صدور مجوزهای کوتاه‌مدت و آزمایشی به اپراتورهای تلفن همراه برای استفاده از فناوری‌های جدیدی که قادر به ارایه یا تقویت اتصال و استقرار خدمات به صورت موقت هستند؛ تسریع و تسهیل در دسترسی به طیف بک هال که برای ارتباط میان شبکه‌های پایه و سایر شبکه‌های موبایل و اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اگر انتقال یا تجدید مجوز توسط شرکت‌های ارایه‌دهنده پهنای باند با سرعت بالا یا سایر سرویس‌های ضروری در حال اجراست، دولت آنها را تمدید کند؛ حذف محدودیت‌ها و خطوط قرمز در راه‌های دسترسی سریع به طیف بیشتر از جمله اشتراک طیف.
اقدامات جهانی
برای افزایش ظرفیت پهنای باند
در حال حاضر اپراتورها در برخی کشورها با دولت‌ها برای رفع مشکل اینترنت همکاری می‌کنند. در ایالات متحده امریکا، کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) به‌منظور دستیابی به ظرفیت پهنای باند اضافی مورد نیاز، امکان دسترسی کوتاه‌مدت به طیف‌های تلفن همراه موجود در باندهای مهم را فراهم کرده است. این باندها شامل پوشش باندهای 600 مگاهرتز و ظرفیت 1.7 تا 2.2 گیگاهرتز می‌شود. باندهای طیفی ویژگی‌های متفاوتی دارند و از آنها برای مقاصد مختلف استفاده می‌کنند. به‌طور کلی فرکانس‌های زیر 1 گیگاهرتز می‌توانند مسافت‌های بیشتری را طی کنند و همچنین پوشش‌دهی بهتری دارند. فرکانس‌های بالا می‌توانند اطلاعات بیشتری حمل کنند، بنابراین از ظرفیت بیشتری برخوردار هستند اما پوشش‌دهی بالایی ندارند، بنابراین برای بهبود کیفیت خدمات پیشرفته تلفن همراه به هر دو نوع فرکانس نیاز است.
کمیسیون تنظیم ارتباطات (ComReg) در ایرلند به‌طور موقت طیف رادیویی اضافی را در باندهای 700 مگاهرتز و 2.6 گیگاهرتز آزاد کرده تا ظرفیت بالاتری در اختیار شبکه‌های موبایل قرار بگیرد و استفاده از فرکانس 2.1 گیگاهرتزی را آزاد کرده تا بتواند از آن برای توسعه 4G و فناوری‌های دیگر استفاده کرد. اردن باندهای موجود را برای اپراتورهای شبکه موبایل آزاد کرده تا ظرفیت و همچنین پوشش‌دهی آنها بهبود پیدا کند. عربستان سعودی طیف موجود برای بهبود ظرفیت و پوشش‌دهی را در باند ۷۰۰ مگاهرتز برای اپراتورهای موبایل آزاد کرده است. تونس نیز برای کوتاه‌مدت تمام طیف‌های بین‌المللی ارتباطات سیار (IMT) را خنثی کرده است، این بدان معناست که به جای اینکه از این طیف برای یک فناوری خاص (برای مثال 3G و 4G اختصاص داده شود، اپراتورهای تلفن همراه این قابلیت را دارند که برای فناوری‌های دیگری مورد استفاده قرار گیرند.) رگولاتوری آفریقای جنوبی، در حال کار با اپراتورهای موبایل برای آزادسازی طیف و باندهای فرکانسی است که می‌تواند ظرفیت اینترنت را در مواجهه با تقاضای زیاد برای داده‌ها افزایش دهد. پاناما مجوزهای طیف موقت را برای اپراتورهای تلفن همراه برای ظرفیت اضافی در صورت درخواست اعطا می‌کند. توافق‌نامه بینMNOها و تنظیم‌کننده آناتل در برزیل نیز تأیید می‌کند که هرگونه اقدام نظارتی لازم را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که کلیه خدمات در دسترس باشند. در حال حاضر اپراتورهای تلفن همراه در بسیاری از کشورها با افزایش ناگهانی و قابل توجه تقاضای ترافیک مواجه شدند. انجمن جهانی سیستم موبایل (GSMA) از دستیابی به موقع، مقرون به صرفه و عادلانه از طیف مناسب برای صنعت تلفن همراه حمایت می‌کند تا همچنان به ارایه خدمات به مردم و برآورده شدن سریع تقاضای داده بپردازد. در این شرایط بی‌سابقه، انتظار می‌رود همکاری آنها با دولت‌ها در آینده ادامه داشته باشد.
تلاش برای آزادسازی باندهای فرکانسی در ایران
توسعه شبکه‌های پهن‌باند دغدغه همه کشورهاست. ازطرفی فرکانس هرچه پایین‌تر باشد، طول موج آن بزرگ‌تر و پوشش و مقاومت آن در برابر خطا بیشتر است. با استفاده از فرکانس‌های پایین، اپراتورها می‌توانند با کمترین سرمایه‌گذاری پوشش بیشتر و بهتری را ایجاد کنند و شبکه‌های پهن‌باند با هزینه کمتری دست مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد. درحالی‌که هرچه به سمت فرکانس‌های بالاتر بروند، تعداد دکل‌های بیشتری لازم است و هزینه پوشش بالاتر می‌رود. این روزها به دلیل شیوع کرونا ضرورت استفاده از ظرفیت‌های ارتباطی را بیشتر آشکار کرده است. صرف‌نظر از استفاده‌هایی که جنبه سرگرمی، یکی از شاخه‌های اصلی دیجیتالی شدن این است که بتوانیم از ابزارهای ارتباطی استفاده کاربردی کنیم. در روزهایی که کار مردم به شکل دورکاری انجام می‌شود، آموزش از راه مجازی و بر بستر ارتباطی اینترنت صورت می‌گیرد، کسب‌وکارهایی هم که از ابتدا به ساکن در بستر مجازی بودند هم به شیوه مجازی خود ادامه می‌دهند و مصرف اینترنت با رشد ۱.۵ برابری مواجه شده، لزوم افزایش ظرفیت شبکه گریزناپذیر است. در ایران نیز قرار است پس از سال‌ها اینترنت ثابت VDSL از حالت آزمایشی خارج شود و در اختیار کاربران قرار گیرد و البته برای استفاده از باندهای فرکانسی 700 مگاهرتز همچنان بحث‌هایی میان وزارت ارتباطات و صدا و سیما در جریان است. باندهای فرکانسی 700 تا 800 مگاهرتز در اختیار صدا و سیما قرار دارد و با اینکه از آنها استفاده نمی‌کند، حاضر به واگذاری به وزارت ارتباطات نیست. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در این مدت بارها به ضرورت آزادسازی باندهای فرکانسی اشاره کرده و حتی از ارسال نامه‌ای به رییس‌جمهوری برای پیگیری آزادسازی فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتزی خبر داده تا این موضوع به‌صورت فوری در دستور کار ستاد ملی مقابله با کرونا قرار بگیرد و با اختصاص باندهای فرکانسی به شبکه تلفن همراه، سرعت اینترنت افزایش یابد.
