کرمان خودرو و مدیران خودرو آغازگران گرانی خودرو شدند

تعادل | فرشته فریادرس |

هنوز فرمان افزایش قیمت خودرو از سوی مرجع رسمی صادر نشده، که دو شرکت خودرویی قیمت‌ محصولاتشان را با شیب تندی افزایش داده‌اند. بررسی آگهی‌های فروش دو شرکت «کرمان خودرو» و «مدیران خودرو» نشان از افزایش ۲۰ درصدی محصولاتشان در اردیبهشت ماه ۹۹ دارد. این در حالی است که محصولاتشان طی یک هفته گذشته با همان قیمت‌های فروردین ماه به فروش می‌رسید.به‌طور نمونه، شرکت مدیران خودرو، برای محصولات خود قیمت‌های جدیدی لحاظ کرده و آنها را با افزایش بین ۱۹ تا ۴۷ میلیون تومانی عرضه می‌کند. از سوی دیگر، محصولات «کرمان خودرو» نیز افزایش قیمتی بین ۴۰ تا ۹۰ میلیون تومانی را تجربه کرده است. حال مشخص نیست که چرا این دو شرکت خودرویی بدون اینکه منتظر مصوبه جدید افزایش قیمت خودرو در سال ۹۹ باشند، محصولاتشان را گران کرده‌اند؟ و اینکه چرا نهادهای ناظر تا به حال واکنشی نسبت به افزایش قیمت محصولات این دو شرکت خودروساز نشان نداده‌اند.؟ البته این برای نخستین‌بار نیست که این شرکت‌ها افزایش پی‌درپی قیمت‌ها را در فواصل زمانی کوتاه در دستور کار خود قرار می‌دهند؛ چراکه پیش‌تر هم کارشان به تعزیرات کشیده شده، اما هیچ‌گاه دلیل قانع‌کننده و پاسخ روشنی برای افزایش قیمت‌های خود عنوان نکردند. ناگفته نماند که افزایش قیمتها، تنها مربوط به این دو شرکت خودرویی نمی‌شود و بازار خودرو این روزها بیش از هر زمان دیگری دچار تشنج قیمتی شده است. به‌طوری‌که رصد قمیت‌ها در بازار نشان از این دارد که قیمت «پراید 111» به مرز 90 میلیون رسیده و شیب تند قیمت‌ها در دیگر محصولات داخلی یا مونتاژ داخل نیز به چشم می‌خورد، که مداخله جدی متولیان امر و نهادهای ناظر را می‌طلبد. 

    استارت افزایش قیمت بدون مجوز

اواخر شهریور سال ۹۷ بود که محمد شریعتمداری، وزیر وقت صمت اعلام کرد شورای رقابت از پروسه قیمت‌گذاری خودرو حذف شده است. به گفته او، حذف شورای رقابت از این پروسه، با مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی سران 3 قوه صورت گرفته است پس از کنار گذاشته شدن شورای رقابت، اعلام شد ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان عهده‌دار تعیین قیمت خودروها هستند و در حال حاضر نیز این دو نهاد قیمت‌گذاری را در دست دارند. با این حال اما شورای رقابت همچنان خود را مدعی تعیین قیمت خودروها می‌داند و می‌گوید از مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوا (مبنی بر حذف شورای رقابت) برداشتی اشتباه صورت گرفته است.

برهمین اساس مقرر شد که دستورالعمل قیمت خودرو در سال ۹۹ با هماهنگی سه نهاد تصمیم‌ساز از جمله «ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و شورای رقابت» صورت گیرد. با این حال، قرار بود که ستاد تنظیم بازار در جلسه روز دوشنبه همین هفته قیمت جدید خودروهای داخلی را اعلام و ابلاغ کند، اما معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت حصول نتیجه نهایی در این مورد را به آینده موکول کرد. در همین رابطه عباس قبادی در گفت‌وگو با «خبرگزاری فارس» عنوان کرده بود، در جلسه اخیر ستاد تنظیم بازار مقرر شده جمع‌بندی نهایی درباره قیمت‌گذاری خودروهای داخلی، توسط سازمان حمایت انجام و تصمیم نهایی نیز در کمیته خودرو اتخاذ شود. به گفته او، سازمان حمایت با دریافت پیشنهاد خودروسازان و نظرات شورای رقابت و اخذ اسناد مربوطه (مبنی بر رشد هزینه‌های تولید)  همچنین بررسی نرخ‌های بازار، جمع‌بندی لازم را در راستای تعیین قیمت جدید خودروها انجام خواهد داد.

دراین میان گمانه زنی‌هایی درباره رشد قیمت خودرو‌ها در سال جاری مطرح شد. برخی گمانه‌ها حکایت از موافقت وزارت صمت با رشد ۳۰ درصدی قیمت‌ها دارد. اما برخی شنیده‌ها حاکی از موافقت با افزایش ۵۰تا ۶۰ درصدی قیمت‌ها دارد. البته خودروسازان که همچنان با قیمتگذاری دستوری مخالف هستند، به نظر می‌رسد، خواهان قیمت‌گذاری در حاشیه بازار باشند. با این حال خبری از نشست کمیته خودرویی به بیرون درج پیدا کرد مبنی بر اینکه ستادتنظیم بازار، سازمان حمایت با شورای رقابت برای تعیین فرمول جدید قیمت‌گذاری خودرو، توافق کردند که بر این اساس، قیمت مصرف‌کننده هر خودرو با توجه به فرمول «قیمت تمام‌شده به علاوه حداکثر ۵ درصد سود تولیدکننده» محاسبه خواهد شد؛ اما لحاظ کردن سود حداکثری منوط به رعایت بهره‌وری ۷۰ درصدی در خطوط تولید خودرو است. اما این خبر واکنش شورای رقابت را در پی داشت. به‌طوریکه رضا شیوا رییس شورای رقابت، عنوان کرد که ما هیچ توافقی با ستاد تنظیم بازار نداشته‌ایم و اگر قیمت‌های جدید بدون هماهنگی با شورای رقابت اعلام شود غیر‌قانونی است.از سوی دیگر، هرچند وزیر صمت هم در اظهاراتی عنوان کرده که هنوز تعیین تکلیف برای افزایش قیمت خودرو در سال ۹۹ در ستاد تنظیم بازار نهایی نشده است، اما گفته می‌شود که وزارت صمت، فرمول جدید تعیین قیمت خودرو در کارخانه‌ها را تصویب کرده و بر این اساس قرار است قیمت مصوب خودرو بازنگری شود. آن هم با فرمول قیمت تمام شده به اضافه 5 درصد سود. 

با همه اینها، اما برخی از شرکت‌ها منتظر ابلاغ دستورالعلمل جدید قیمت خودرو در سال ۹۹ نشده‌اند، و افزایش قیمت محصولاتشان را استارت زده‌اند. به‌طور نمونه، دو شرکت «مدیران خودرو و کرمان موتور» که منتظر مصوبه وزارت صمت نماندند، قیمت‌هایشان را افزایش دادند. بررسی آگهی‌های فروش خودرو‌های صفرکیلومتر نشان می‌دهد این روز‌ها راحت می‌توان جک S۳ و جک S۵ را در بازار پیدا کرد، اما جک J۴ و محصولات‌ام وی‌ام فروشنده‌های زیادی ندارند.

    لیست گران قیمت محصولات کرمان خودرو 

کرمان موتور از ابتدای سال تا حالا قیمت محصولاتش را حدود بیش از ۲۰ درصد افزایش داده است. نمونه آن جک S۳ است که ابتدای سال در کارخانه با قیمت ۲۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عرضه می‌شد، اما اکنون کرمان موتور آن را با قیمت ۲۶۹ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان می‌فروشد که نشان‌دهنده افزایش ۲۴ درصدی نسبت به یک ماه گذشته است. افزایش قیمت جک S۳ در کارخانه، تاثیر خود را روی بازار هم گذاشته. نمایشگاه‌دار‌ها قیمت روز جک S۳ را حدود ۲۷۵ میلیون تومان در نظر می‌گیرند. رصد قیمت روز جک S۵ در بازار نیز نشان از قیمت این محصول در محدوده ۳۸۵ میلیون تومان دارد، که در مقایسه با اسفندماه ۹۸ حدود ۹۰ میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است. از این رو، کرمان موتور همگام با بازار، قیمت مصوب این محصول را بالا برده و از ۳۰۷ میلیون تومان اول سال به ۳۷۴ میلیون تومان فعلی رسانده است. این مورد نشان می‌دهد کرمان موتور جک S۵ را حدود ۲۲ درصد گران کرده است. از سوی دیگر، جک J۴ در بازار حدود ۲۲۵ میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شود و نرخ مصوب کارخانه برای این محصول در سال جدید فعلا تغییری نکرده است. اما مقایسه قیمت فعلی جک J۴ در بازار با قیمت‌های اسفندماه نشان می‌دهد این محصول کرمان‌موتور در یکی، دو ماه گذشته تقریبا ۳۵ میلیون تومان گران شده است. اسفندماه نمایشگاه‌دار‌ها جکJ۴ را ۱۹۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌کردند.

    گرانی‌های بی‌ضابطه در «مدیران خودرو»

 اما این افزایش قیمت‌ها تنها مربوط به کرمان خودرو نمی‌شود، چراکه مدیران خودرو هم در کورس افزایش قیمتها در سال جدید عقب مانده و قیمت محصولاتش در کارخانه را ۲۰ درصد افزایش داده است. این گروه خودروسازی که عرضه‌کننده محصولات «‌ام وی‌ام و چری» است، از اسفند ۱۳۹۸ تا فروردین چندبار قیمت محصولات خود را افزایش داده است. به‌طور نمونه در لیست جدید قیمت‌های منتشر شده در گروه محصولات MVM برای فروش اردیبهشت ماه، قیمت محصول  MVM X۵۵ اتوماتیک اکسلنت اسپورت ۴۳۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان اعلام شده است. این در شرایطی است که همین برندی خودرویی در فروردین ماه ۳۹۴ میلیون و ۱۶۳ هزار تومان قیمت داشته است. این امر نشان از افزایش نزدیک به ۴۰ میلیون تومانی در این محصول آن هم در عرض یک‌ماه دارد.  قیمت کارخانه برای‌ام وی‌ام X۲۲ دنده‌ای ابتدای سال ۱۷۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در نظر گرفته می‌شد. حالا بعد گذشت حدود یک ماه و نیم، کارخانه مدیران خودرو قیمت این محصول را ۱۷ درصد افزایش داده و ۲۰۲ میلیون تومان در نظر گرفته است. مدل اتوماتیک‌ام وی‌ام X۲۲ هم در کارخانه ۲۵۲ میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شود. این رقم نسبت به ابتدای سال ۲۴ درصد افزایش داشته. آن زمان قیمت‌ام وی‌ام X۲۲ اتوماتیک حدود ۵۰ میلیون کمتر، یعنی ۲۰۳ میلیون تومان در نظر گرفته می‌شد. همچنین در این لیست قیمتی جدید محصولات این شرکت، MVM X۳۳ اتوماتیک اسپرت نزدیک به ۳۴ میلیون تومان، MVافزایش قیمت داشته است.  اما گروه محصولات «چری» این شرکت خودرویی، چه افزایش قیمتی را تجربه کرده اند؟ رصد لیست منتشرشده شرک مدیران خودرو از قیمت محصولات چری نشان از این دارد که بیشترین افزایش قیمت مربوط به خودرو تیگو ۷ است که با افزایش ۴۷ میلیون و ۴۳۷ هزار تومانی ظرف مدت یک‌ماه از ۴۷۳ میلیون و ۴۶۳ هزار تومان اکنون به ۵۲۰ میلیون و ۴۳۷ هزار تومان رسیده است. پس از آن آریزو ۶، ۴۱ میلیون و ۱۳۷ هزار تومان تیگو ۵، نزدیک ۳۶ میلیون تومان و آریزو ۵ دنده‌ای هم ۲۸ میلیون و ۶۷۰ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. 

    عجیب‌تر؛ پراید ۹۰ میلیونی است!

اما افزایش قیمت محصولات خودرویی تنها مربوط به این دو شرکت خودرویی نمی‌شود و بازار خودرو این روزها بیش از هر زمان دیگری دچار تشنج قیمتی شده است. به‌طوری‌که طی یکی، دو روز اخیر خبری منتشر شد که قیمت «پراید 111» به مرز 90 میلیون رسیده است. از سوی دیگر، رصد بازار خودرو نیز نشانگر این است که فرمان قیمت خودروها خیلی عجیب و غریب به سمت افزایش قیمت می‌چرخد. به‌طور نمونه قیمت خودروی پراید که به‌نوعی شاخص هم تلقی می‌شود طی 20 روز با افزایش 10 میلیون تومانی همراه بوده است. طبق این گزارش، قیمت پراید روز گذشته به 89 تا 90 میلیون تومان رسیده و پراید 131 هم برچسب قیمتی 80 میلیون تومان را بر خود دارد. بر اساس این گزارش، محصولات ایران‌خودرو خصوصاً خانواده پژو نیز با افرایش قیمت مواجه شده؛ به‌طوری‌که قیمت پژو 206 تیپ 2 مدل 99 هم‌اکنون به 145 میلیون تومان و تیپ 5 آن نیز به قیمت 170 میلیون تومان رسیده است. شیب تند قیمتها در دیگر محصولات داخلی یا مونتاژ داخل نیز به چشم می‌خورد؛ به‌طوری‌که هم‌اکنون قیمت مزدا 3 که در آخرین روزهای اسفند 98 حدود 500 میلیون تومان بود به 630 میلیون تومان افزایش‌یافته است. هر چند دلایل مختلفی برای افزایش قیمت‌ها عنوان می‌شود، اما «کاهش عرضه خودرو به بازار، حضور واسطه‌ها و دلال‌ها و همچنین سرازیر شدن نقدینگی به بازار خودرو» را می‌توان از جمله دلایل افزایش قیمت از سوی کارشناسان عنوان کرد. وضعیت حبابی در بازار قیمتی خودروها، مداخله جدی متولیان امر را می‌طلبد تا جلوی رشد افسار گسیخته قیمت‌ها در این بازار گرفته شود.