اخراج ایرانی‌های عراق
پس از شدت یافتن اختلافات مرزی بین ایران و عراق بر سر حاکمیت بر اروندرود همچنین بالا گرفتن مساله حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه، دولت عراق تصمیم به افزایش فشارها بر شهروندان ایرانی ساکن عراق گرفت و چند هزار ایرانی را که از سال‌ها قبل در عراق ساکن بودند، از این کشور اخراج کرد. بیست و دوم اردیبهشت 1348 دولت ایران تعداد ایرانیان اخراجی از عراق را شش هزار تن اعلام کرد. این موضوع واکنش‌های بین‌المللی و داخلی فراوانی را به دنبال داشت به گونه‌ای که حکومت عراق مجبور شد در پی افزایش واکنش‌ها علیه این اقدام، پس از چند هفته اخراج ایرانیان را به صورت موقت متوقف کند. با موج گسترده اخراج ایرانیان، امام‌خمینی دیدارهای خود را با فرستادگان دولت عراق قطع کرد. نخستین رد پاهای اخراج روحانیون و دیگر اقشار ایرانی از عراق را می‌توان در اردیبهشت ۱۳۴۸ شمسی یافت که پس از شدت یافتن اختلافات مرزی بین ایران و عراق بر سر حاکمیت بر اروندرود و همچنین بالا گرفتن مساله حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه، دولت عراق تصمیم به افزایش فشارها بر شهروندان ایرانی ساکن عراق گرفت. دولت شاهنشاهی ایران، در آن زمان جدی‌ترین هم‌پیمان منطقه‌ای رژیم صهیونیستی بود و پس از آنکه کشورهای عربی در جنگ اعراب و اسراییل در سال ۱۳۴۶ شکست خوردند، بحران در روابط دو کشور ایران و عراق نیز تشدید شد. روزنامه کیهان ۹ دی ۱۳۵۰، خبر از «اخراج ۴۱ هزار ایرانی از عراق در ۲۴ ساعت گذشته» داد. همزمان تحولات داخلی عراق و ایران، به سویی می‌رفت که ایرانیان ساکن عراق، نخستین قربانیان تاریخی تغییر مناسبات دیپلماتیک باشند. دولت شاه پس از بالا رفتن افسانه‌ای قیمت نفت و درآمدهای نفتی در سال‌های پایانی دهه ۴۰ شمسی، تلاش کرد مجد و عظمت حکومت شاهنشاهی را زنده کند و با برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله، یکه‌تاز خاورمیانه شود. همین موضوع، بهانه‌ای شد برای دولت عراق تا بیش از ۶۰ هزار نفر از ایرانیان مقیم عتبات عالیات و مخصوصا کربلا را با عدم تمدید اقامت، وادار به اخراج کند. همچنین در آغاز جنگ ایران و عراق، صدام دستور اخراج عده زیادی از کردهای فیلی را صادر کرد. رژیم بعث اموال آنها را مصادره و دست خالی و پای پیاده در مرزهای ایران رها کرد، غیر از این ۹ تا ۱۲ هزار تن از نوجوانان آنها را از ترس اینکه برای ایران بجنگند به عنوان گروگان در عراق نگه داشت که البته بعدها در «نگره السلمان» همه را به شهادت رساند. از میان این آوارگان تنها کسانی که پدرهایشان شناسنامه ایرانی داشتند موفق به گرفتن شناسنامه شدند و بسیاری از اهالی پشتکوه از گرفتن شناسنامه بازماندند. اروندرود که رودخانه پهناوری در مرز ایران و عراق است و از به هم پیوستن دجله و فرات و کارون پدید می‌آید، بارها بهانه اختلافات شدید میان دو کشور شده است و داستان اخراج ایرانیان از عراق نیز یکی از این موارد است. تاریخ درگیری دو کشور بر سر اروندرود، ۴۰۰ ساله است.
