افزایش قیمت با کدام مصوبه؟
تعادل |
براساس اعلام رییس شورای رقابت، برای ۸ محصول دیگر ایران خودرو شامل «پژوپارس اتوماتیک تیوفایو، هایما s۵، s ۷، سورن بنزینی، پژو ۲۰۷ دنده‌ای و اتوماتیک، دنا و دنا پلاس» فرمول قیمت‌گذاری تعیین و افزایش چهار تا ۴۸ درصدی و متوسط ۲۳ درصد مصوب شده است. این محصولات قرار است با شرایطی که برای دیگر خودروها تعیین شده بود به صورت قرعه‌کشی در آینده نزدیک پیش‌فروش شود. شورای رقابت از افزایش متوسط ۲۳ درصدی محصولات غیرمشمول ایران‌خودرو خبر داد؛ ضمن اینکه قیمت خودروهای سایپا نیز قرار است به زودی مورد بازنگری قرار گیرد. البته چندی پیش با تعیین فرمول قیمت‌گذاری در شورای رقابت محصولات ایران خودرو و سایپا که پیش از این مشمول قیمت‌گذاری بود بین ۱۰ تا ۲۳ درصد گران شد. این در حالی است که ارزیابی نشان می‌دهد، بین نرخ فروش فوق‌العاده خودروسازان با مصوبه ابلاغی شورای رقابت اختلاف قابل توجهی وجود دارد. به‌طوری که در برخی خودروها این اختلاف قیمت به۱۰ میلیون تومان هم می‌رسد که مشخص نیست این افزایش قیمتها براساس کدام مصوبه و با مجوز چه نهادی صورت گرفته است؟
اختلاف قیمت در فروش فوق‌العاده
با مصوبه شورا
اردیبهشت ماه ۹۹؛ پس از اوج گرفتن قیمتها در بازار خودرو وتمامی حواشی به وجود آمده، شیوه قیمت گذاری محصولات دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور (ایران خودرو و سایپا) با ورود شورای رقابت به عرصه تعیین قیمت، مشخص شد. همچنین پس از هفته‌ها کشمکش بین سازمان حمایت، ستاد تنظیم بازار و شورای رقابت با خودروسازان، در نهایت فرمولی که شورای رقابت برای تعیین قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا مصوب کرد، افزایشی بین ۱۰ تا ۲۳ درصدی را نشان می‌داد. البته قرار بود که لیست قیمت خودروها متعاقبا اعلام شود که این اتفاق هیچ گاه نیفتاد. اما چندی پیش لیستی از قیمت ۱۹ محصول ایران خودرو و سایپا روی خروجی برخی خبرگزاری‌ها قرار گرفت که واکنش رییس شورای رقابت را در پی داشت و آن لیست قیمتی تکذیب و رد شد. اما نکته جالب ماجرا در پروسه اعلام قیمتها اینکه هر چند هیچ کدام از نهادهای دخیل در تعیین قیمت خودرو، لیست افزایش قیمت خودروها را به‌طور رسمی منتشر نکردند، اما طرح پیش فروش فوری خودرو آن‌هم به شیوه قرعه کشی از سوی دو خودروساز کلید خورد که تمامی افکار عمومی ورسانه‌ها را به خود معطوف کرد. این در حالی است که مقایسه نرخ‌های اعلام شده در فروش فوق‌العاده خودروسازان با قیمت‌های ابلاغی شورای رقابت، اختلاف زیادی دارد. به‌طوری‌که در برخی خودروها این اختلاف قیمت براساس مصوبه شورای رقابت با آنچه در لیست پیش فروش آمده است، حتی به ۱۰ میلیون تومان هم می‌رسد که مشخص نیست این افزایش قیمتها براساس کدام مصوبه یا دستورالعمل و با مجوز چه نهادی صورت گرفته است؟ به نظر می‌رسد، خودروسازان را می‌توان از همین حالا برنده شیوه فروش آن‌هم از نوع قرعه کشی و سرگرم کننده آن دانست که زیرکانه محصولاتشان را با قیمتی بالاتر از آنچه مصوب شده، به فروش می‌رسانند و هر روز یک شرط جدید می‌گذارند اما با اوج گرفتن انتقادات، شروط تدوین شده خط می‌خورد. از این منظر، پاسخ این پرسش نیز مشخص نیست که افزایش قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا در طرح پیش فروش براساس مصوبه شورای رقابت صورت گرفته است یا خیر؟
روند قیمت گذاری ۸ محصول
البته روز گذشته رضا شیوا رییس شورای رقابت در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به آخرین جلسه شورای رقابت برای تعیین فرمول و دستورالعمل قیمت‌گذاری محصولاتی که تاکنون برای آنها قیمت‌گذاری نشده بود، به ارایه توضیحاتی پرداخت. به گفته او، تا پیش از این برای محصولات «پژو، پراید و سمند » فرمول قیمت‌گذاری تعیین و براساس آن قیمت‌گذاری می‌شد ولی یکسری از خودروها با توجه به اینکه واردات باز بود و شرایط رقابتی وجود داشت مشمول قیمت‌گذاری نمی‌شدند اما با توجه به توقف واردات اکنون محاسبات قیمت‌گذاری آنها در شورای رقابت انجام شد. شیوا افزود: با توجه به اینکه برای قیمت‌گذاری باید تورم بخشی را از بانک مرکزی گرفته و در محاسبات لحاظ کنیم خودروهایی که تا پیش از این مشمول قیمت‌گذاری نبودند تورم بخشی در بانک مرکزی نداشتند و خواسته‌ایم تا با ارایه اطلاعات خودروسازها به آنها این تورم را مورد محاسبه قرار دهند اما در دو هفته گذشته کارشناسان این شورا تورم خودروهای غیرمشمول قیمت‌گذاری را که حتی تا ۵۰ درصد ارزبری دارند را مورد محاسبه قرار دادند که در نهایت به تصویب رسید. به گفته شیوا براساس مصوبه شورای رقابت ۸ محصول دیگر ایران خودرو مشمول افزایش خودرو شدند که «پژوپارس اتوماتیک تیوفایو، هایما s۵، s ۷، سورن بنزینی، پژو ۲۰۷ دنده‌ای و اتوماتیک، دنا و دنا پلاس»» از چهار تا ۴۸ درصد و متوسط ۲۳ درصد افزایش قیمت دارد که این افزایش قیمت نسبت به قیمت گذاری سازمان حمایت تا بهمن ۱۳۹۷ است. او عنوان کرده که این محاسبات در شورای رقابت نهایی و به سازمان حمایت اعلام شده است و نامه آن را به سرپرست وزارت صمت اعلام می‌کنیم. به گفته رییس شورای رقابت، برای این محصولات جدید ایران خودرو پیش فروش انجام می‌شود که طبق شرایط تعریف شده از جمله انجام قرعه‌کشی خواهد بود.
چرا قرعه کشی شیوه خوبی نیست
در این میان، اما کارشناسان همچنان عرضه خودرو به شیوه قرعه کشی را روش مناسبی نمی‌دانند. آنها بر این باورند که این شیوه ابزاری است برای افزایش تقاضا و تقاضاهای خاموش را بیدار خواهد کرد. اما فارغ از تمامی اشکالاتی که به صنعت خودروسازی کشور وارد است، اصل ایراد به کارگماشتن مدیرانی است که نه تنها تجربه، تخصص و کارایی لازم برای پیش بردن اهداف کلان این صنعت مهم را ندارند، حتی توان ترسیم شیوه‌ای مناسب برای عرضه محصولاتشان را هم به مردم ندارند و هر مدیری که آمده به جای برنامه‌ریزی صحیح و سرعت بخشی به تولید و تسهیل فرایندها، تلاش کرده با متصل شدن به جریان‌های سیاسی وبعضا افراد نظامی، جایگاه مدیریتی خود را حفظ کند. غافل از اینکه چرخ صنعت خودروسازی کشور با این شیوه‌ها نمی‌چرخد و هر روز لنگان‌تر وضعف‌های آن آشکارتر می‌شود، چراکه در گام نخست، راه ماندگاری صنعت خودروسازی در افزایش تولید و بالا بردن کیفیت محصولات است.یک صنعت برای بقای خود نیاز به یک اتاق فکر دارد، صنعت سیاست زده، هم نظم بازار را به‌هم می‌زند و هم مردم را بلاتکلیف می‌کند. مسیر توسعه صنعتی با آزمون وخطا هموار نمی‌شود بلکه دست اندازهای آن هر روز برآمده‌تر می‌شود. اگر انحصار شکسته شود، اگر محصول خوب روانه بازار شود، اگر به هر بهانه‌های جلوی واردات گرفته نشود، اکنون نباید شاهد ثبت نام ۵ میلیون نفر برای برنده شدن در قرعه کشی محصولاتی باشیم که بابت خرید آن باید هزینه گزافی هم بپردازیم. از سوی دیگر، در یک صنعت و بازار انحصاری مثل خودرو، وظیفه دولت و نهادهای دولتی این است که سازوکار بازار را به‌گونه‌ای تنظیم کند که تولیدکننده و مصرف‌کننده حمایت شوند و دست دلالی و سوداگری کوتاه شود. در همه جای دنیا خودرو را از کارخانه خریداری می‌کنند؛ چراکه به اندازه تقاضا، عرضه وجود دارد، اما در ایران شرایط این گونه نیست. برهمین اساس، شیوه فروش خودرو با قرعه کشی کارآمد نبوده و نخواهد توانست قیمتها را در بازار به تعادل برساند چراکه خودرو در ایران باافزایش سوداگری‌ها تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده و کمبودعرضه، ایجاد انحصار، وجود رانت و فساد به دلیل دونرخی بودن ونبود مدیریت صحیح و ده‌ها مورد دیگر، این صنعت را بر زمین خواهد زد.
