چالش خودتحریمی صنعت آی‌تی
در سال‌های گذشته به دلیل محدودیت‌های فراوان اقتصاد ایران ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، در بحث انتقال فناوری، انتقال ارز، تبادلات بندری و کشتیرانی، تولید و صادرات با مشکلاتی روبرو بوده‌ایم و این تجربیات هر روز تلخ‌تر می‌شود اما ویژگی‌های صنعت آی‌تی به‌گونه‌ای است که در این شرایط حساس می‌تواند یکی از مسیرهای اساسی در برون رفت اقتصاد از مشکلات موجود باشد. با وجوداین، صنعت آی‌تی به‌خصوص در سال‌های گذشته با مشکلات عدیده‌ای ازجمله نوسان نرخ ارز، تحریم‌ها، ضرایب مالیاتی و قرار نگرفتن کالاهای آی‌تی در اولویت کالاهای اساسی، روبه رو بوده است و البته صرف نظر از مشکلات بین‌المللی، بخش اعظمی از مشکلات این حوزه به سبب برخی رویکردهای خودتحریمی رخ می‌دهد. همان‌طور که بهرام زاهدی باروق، عضو کمیسیون شبکه نظام صنفی رایانه‌ای معتقد است کشور با توجه به قوانین قدیمی و غیرکاربردی دچار خودتحریمی شده و در بسیاری از نهادهای دولتی معیار تمرکز بر فناوری و نوآوری مربوط به 40 سال گذشته است.
شرکت‌های فناوری اطلاعات جز تحریم‌های خارجی، باید تحریم‌های داخلی را نیز تحمل کنند. قانون‌های یک‌ساعته یا یک‌روزه که بدون فکر اعمال می‌شود، همچنین اولویت برای ثبت سفارش کالا و مشکلاتی که شرکت‌های فناوری اطلاعات در دریافت ارز مبادلاتی دارند، افزایش قیمت در گمرکات و غیره از جمله تحریم‌های داخلی است که ضربات جبران‌ناپذیری بر پیکره صنف فناوری اطلاعات می‌زند و این مشکلات در این سال‌ها کم و بیش وجود داشته‌اند. بهرام زاهدی باروق، عضو کمیسیون شبکه نظام صنفی رایانه‌ای با اشاره به قوانین قدیمی و غیرکاربردی در روند فعالیت‌های فناوری و نوآوری گفت: «فناوری اطلاعات در حال حاضر از لحاظ تفکر کلان و مدیریتی دچار خلأ است به‌طوری که مدیران ما همچنان به این باور نرسیده‌اند که فناوری اطلاعات می‌تواند تأثیر شگرفی بر شؤون مدیریتی داشته باشد.» او با اشاره به مشکلات صنعت فناوری اطلاعات اظهار کرد: «یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در حوزه فناوری اطلاعات وجود دارد این موضوع است که بسیاری از مدیران ما در نهادها و سازمان‌های مختلف حکومتی اعتقاد به فناوری ندارند و نگاهشان به فناوری اطلاعات این است که باید فناوری را کنترل کنند که در این رابطه باید بگویم برعکس تفکری که مدیران دارند باید حاکمیت فناوری اطلاعات ایجاد شود تا نه تنها توسعه اتفاق بیفتد بلکه نگرش سبک زندگی تغییر کند.»
مدیران فاقد عینک مناسب فناوری اطلاعاتند
عضو کمیسیون شبکه نظام صنفی رایانه‌ای با بیان اینکه در حال حاضر متفکرین کشور ما فکر می‌کنند که فناوری اطلاعات باعث تغییر تحولات غیرمنطقی در سطوح مختلف و بخش‌های متنوع کشور می‌شود که نمی‌توان آن را مدیریت کرد، تصریح کرد: «این در حالی است که برای مثال اگر عینک مناسب داشته باشیم به راحتی می‌توانیم به نور مستقیم آفتاب نگاه کنیم و از مزایای آن استفاده کنیم اما بسیاری از مدیران ما فاقد عینک مناسب در حوزه فناوری اطلاعات هستند.» زاهدی ادامه داد: «یکی دیگر از مشکلاتی که در حوزه فناوری اطلاعات در کشور وجود دارد مربوط به تفکر مدیریتی مسوولان نهادهای مختلف است چرا که باید این افراد در آموزش‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات شرکت کنند تا بتوانیم روی این افراد از لحاظ رفتارشناسی در فناوری اطلاعات تأثیر بگذاریم.» عضو کمیسیون شبکه نظام صنفی رایانه‌ای با بیان اینکه در حال حاضر کشور ایران با توجه به قوانین قدیمی و غیرکاربردی که دارد دچار موضوع خودتحریمی است، اضافه کرد: «برای مثال در گمرک از ورود بسیاری از اجناس وارداتی که مربوط به حوزه فناوری اطلاعات است جلوگیری می‌شود. هنوز هم در بسیاری از وزارتخانه‌ها معیار سنجش توسعه و پیشرفت مربوط به ۴۰ سال قبل است، در واقع اکنون فاصله معنی‌داری در فناوری بین سازمان‌های تأثیرگذار در این حوزه وجود دارد. اکنون تصمیم‌گیران در حوزه فناوری اطلاعات هیچ شناختی از این مقوله ندارند و این در حالی است که مسوولانی که اطلاعات و دانش کافی از این حوزه را ندارند، نباید مسوولیت قبول کنند. مقام معظم رهبری ۱۰ سال قبل در سخنانی فرمودند بی‌سواد به کسی گفته می‌شود که فناوری اطلاعات نداند که این جمله رهبری باید در عصر حاضر تبدیل به یک قانون شود چرا که اکنون نبود نگاه مثبت به این مقوله کشور را دچار مشکلات حادی می‌کند.»
ایران در جنگ اقتصادی قرار دارد
زاهدی با بیان اینکه بزرگ‌ترین مشکل کشور ما داخلی است و هیچ‌گونه نقطه منفی در ارتباط با خارج از کشور در حوزه فناوری اطلاعات نداریم، گفت: «با توجه به اینکه در حال حاضر ایران در جنگ اقتصادی قرار دارد باید به جای اینکه در گمرک کشور از ورود نیازهای فناوری اطلاعات جلوگیری شود نسبت به هموار کردن مسیر در این حوزه گام بردارند چراکه رفتارهای غیرمنطقی در گمرک ایران باعث شده بزرگ‌ترین قاچاق خاورمیانه در حوزه فناوری اطلاعات ایجاد شود که در این رابطه باید بگویم بسیاری از شرکت‌های فناور به دلیل نبود استراتژیک منطقه‌ای در جلوگیری از واردات قطعات مورد نیاز در حوزه فناوری اطلاعات ورشکست شده‌اند که این موضوع جای تأمل دارد.» وی همچنین خاطرنشان کرد: «در حال حاضر با جلوگیری از ورود قطعات مورد نیاز در حوزه فناوری اطلاعات در گمرک خودمان باب قاچاق تجهیزات را ناخواسته رونق داده‌ایم این در حالی است که شرکت‌های فناوری و اطلاعات وظیفه تأمین زیرساخت‌های دولت را بر عهده دارد البته باید به این نکته اشاره کنم که در دولت‌های مختلف در این حوزه مشکلاتی وجود داشته است اما اکنون غیرمنطقی رفتار کردن با حوزه فناوری اطلاعات ضربه سختی بر پیکره توسعه کشور وارد می‌کند. در واقع باید بگویم صنعت آی‌تی می‌تواند تعهد دهد در صورت همکاری سازمان‌ها و نهادها در جنگ اقتصادی موفق عمل کند که این موضوع بستگی به همکاری گمرک با صنعت آی‌تی دارد.»
