وقتی آب تصفیه شد

تمدن‌های قدیمی همواره در مجاورت منابع آب شکل گرفته‌اند. با اینکه مقدار آب موجود و قابل استفاده دغدغه اصلی نیاکان ما بوده، اما تعریف درست و جامعی از کیفیت آب وجود نداشته است. با این وجود منابع تاریخی بسیاری حکایت از تلاش انسان‌های عصر گذشته برای تصفیه آب و زدودن ذرات معلق و طعم و بو از آن دارد. اما قرن‌ها طول کشید که انسان‌ها به این نتیجه دست یافتند که حواس بینایی، بویایی و چشایی نمی‌توانند تنها ملاک‌های تشخیص کیفیت آب باشند. استفاده از روش‌های مختلف جهت بهبود طعم و بوی آب به 4000 سال قبل از میلاد بر می‌گردد. در نوشته‌های بر جا مانده از سانسکریت و یونان باستان استفاده از زغال چوب جهت فیلتر کردن آب، قراردادن آب در معرض نور آفتاب، جوشاندن آب و قراردادن تکه‌های فلز داغ در آب قبل از نوشیدن آن توصیه شده است. مصری‌ها 1500 سال قبل از میلاد از آلوم جهت تصفیه آب و ته نشین کردن ذرات معلق در آن استفاده می‌کردند. جابر بن حیان شیمیدان ایرانی از روش تقطیر که در اصل نمونه آزمایشگاهی یکی از روش‌های عمومی تصفیه آب می‌باشد برای مصارف آزمایشگاهی خود استفاده می‌کرد. شرایط جغرافیایی ایران و در دسترس بودن آب شیرین و سالم شاید یکی از علت‌های عدم استفاده گسترده ایرانیان از روش‌های تصفیه آب بوده است. زیرا توجه به آب سالم و آلوده نکردن آن‌که مستلزم شناخت انواع بیماری‌هایی ناشی از آلودگی‌های آب است، از آموزه‌های اشو زرتشت پیامبر باستانی است. امروزه کلرزنی نقش تعیین‌کننده‌ای در تصفیه آب شهری ایفا می‌کند. حدود 98% از تصفیه خانه‌های آب شهری از کلر جهت ضد عفونی کردن آب استفاده می‌کنند. با این حال دانشمندان در سال‌های اخیر متوجه مشتقات به وجود آمده از کلر در آب و عوارض جانبی آنها شده‌اند. آب کلر‌دار در تحریک بیماری‌های دستگاه تنفسی نظیر آسم نقش اساسی ایفاد می‌کند. لذا توجه محققین و دانشمندان به استفاده از سایر روش‌های ضد عفونی کردن آب جلب شده است.  در ابتدای قرن بیستم تلاش در جهت تصفیه آب از پیشگیری انتقال بیماری‌های واگیردار، به تهیه آب غیرسخت و با مواد معدنی کمتر معطوف گردید. سختی‌گیری‌های آب که از یون‌های سدیم جهت جایگزین کردن مواد معدنی سختی زا در آب بهره می‌جستند در سال 1903 به بازار معرفی شدند. در اواخر دهه 1960 مشخص شد که ذرات معلق و پاتوژن‌ها تنها آلودگی‌های موجود در آب نیستند. پیشرفت‌های صنعتی و کشاورزی باعث پدید آمدن مواد شیمیایی مصنوعی بسیاری شده بود که راه خود را به منابع آب، از طریق پساب کارخانجات، نشت مخازن مواد دور ریز صنایع و غیره، باز کرده بودند. امروزه فیلتراسیون و کلرزنی همچنان اصلی‌ترین روش‌های تصفیه آب به شمار می‌روند.