چرا اصلاح الگوی مصرف را جدی نگرفتیم؟

مهدی رضایی

مدیرعامل بانک انصار

ده سال پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) با اشراف کامل بر شرایط محیطی و محاطی کشور و آگاهی کامل از آینده جامعه، مهم‌ترین مساله روز اقتصادی را نحوه مصرف آحاد مردم و مسوولان و راه برون‌رفت از مشکلات پیش رو را صرفه‌جویی عمومی و اصلاح الگوی مصرف دانستند و بر این اساس، شعار سال 88 را «حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف» نام نهادند. امروز بیش از ده سال از اعلام شعار «حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف» به عنوان نقطه آغاز اصلاح نظام اقتصادی کشور می‌گذرد، همگان می‌دانیم سال‌های بعد نیز معظم له حلقه‌های دیگر اصلاح نظام اقتصادی را متناسب با اقتضائات محیطی و محاطی و با محوریت تولید و اشتغال تعیین و ابلاغ فرمودند و انتظار داشتند که در خلال این ده سال با پرهیز از اسراف و ایجاد رونق در تولید و همچنین اشاعه قناعت و صرفه‌جویی، الگوی مناسبی در جامعه شکل بگیرد که در آن تولید بر مصرف فزونی گیرد و به‌تبع آن، حال جامعه خوب و عدالت اجتماعی گسترش یابد. هرچند بسیاری از تولیدکنندگان دلسوز کشورمان در عرصه‌های مختلف اقتصادی، نظامی، اجتماعی و[...] همان راهی را رفتند که انتظار می‌رفت و دستاوردهای بزرگی نیز در این خلال کسب کردند ولی بسیاری نیز موضوع را آن‌طور که باید و شاید جدی نگرفتند و سرلوحه اقدامات خود قرار ندادند. لذا روی سخن این نوشتار بیشتر به آن دسته از افراد و مسوولانی است که موضوع را جدی نگرفتند و از تبعات آن آگاه نبودند. مسوولانی که یا باید کار سیستماتیک و قانونمندی انجام می‌دادند تا منجر به اصلاح الگوی مصرف در درازمدت می‌شد؛ یا باید حداقل کاری انجام نمی‌دادند تا امروز شاهد این‌همه رویه‌‌های غلط نمی‌بودیم. به‌هرحال در ادامه تلاش می‌‌شود تا به‌اختصار، برخی از تبعات منفی این تسامح، در حد بضاعت بیان گردد.  خام‌فروشی نفت: امروز همه ما به‌خوبی متوجه شدیم که سنگ‌اندازی دشمنان درراه دریافت پول حاصل از خام فروشی نفت به همان اندازه ما را اذیت می‌کند که سال‌های گذشته فروش بی‌اندازه نفت ما را اذیت کرده است. درواقع، هم فروش نفت و هم نفروختن نفت برای مردم ما مایه دردسر بوده است. چراکه برای توسعه همه‌جانبه کشور و مصرف بهینه انرژی در کشور برنامه‌ریزی صحیحی نکرده بودیم.

مصرف سوخت خودروها: به گزارش منابع معتبر داخلی، در حال حاضر بیش از 7.7 درصد خودروهای کشور فرسوده هستند (بیش از یک‌میلیون و 350 هزار دستگاه) این خودروها به اعتقاد کارشناسان بین 60 تا 100 درصد بیشتر از خودروهای صفرکیلومتر سوخت مصرف می‌کنند که با اسقاط آنها می‌توان سالانه بیش از 400 میلیون لیتر سوخت صرف جویی کرد.  

مصرف نان: در جامعه ما سالانه حدود 2 میلیون تن ضایعات نان به دلیل اسراف و نداشتن الگوی صحیح مصرف به وجود می‌آید که این موضوع باعث هدر رفت حدود 33 درصد نان تولیدشده در کشور می‌شود. 

مصرف آب: گزارش‌های مسوولان حاکی از هدر رفت حدود 55 درصد مصارف آب خانگی دارد.  

مصرف میوه و تره‌بار: در کشور ما سالانه حدود 40میلیون تن محصولات کشاورزی به هنگام برداشت محصول و فرایند پس‌ازآن (حمل‌ونقل) از بین می‌رود!   ضایعات بخش کشاورزی و مواد غذایی سالانه قادر است چیزی بین 16 تا 18 میلیون نفر را سیر کند.