جریمه 2 میلیارد تومانی در انتظار اپراتورهای متخلف
افزایش تعرفه‌های اینترنت یا حذف بسته‌های پرمخاطب از برخی درگاه‌ها، واکنش کاربران اینترنت را در پی داشت و با توجه به اینکه بیشتر بسته‌های اینترنتی ازطریق USSD و اپلیکیشن اپراتورها خریداری می‌شود، باوجود اعلام رگولاتوری مبنی‌بر تخلفی که از سوی اپراتورها صورت گرفته، این بسته‌ها به درگاه‌های مورد استفاده کاربران برنگشت. درنهایت رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرد اپراتورها برخلاف مصوبات رگولاتوری عمل کردند و باید قیمت را به شرایط قبل بازگردانند و اگر این کار را نکردند، جریمه نقدی دو میلیارد تومانی در انتظار آنهاست.
کاربران فضای مجازی در روزهای گذشته، از افزایش قیمت بسته‌های اینترنتی در اپراتورهای همراه خبر داده و اعتراض کردند. هرچند این بسته‌ها در وب‌سایت این اپراتورها موجود بود و تنها از درگاه‌های دیگر از جمله اپلیکیشن‌های مربوط به‌این اپراتورها و USSD آنها حذف شده بود، اما از آنجایی که کاربران بیشتر مواقع برای خریداری بسته به وب‌سایت مراجعه نمی‌کنند و از اپلیکیشن یا USSD خرید می‌کنند، با حذف بسته‌ها از این درگاه‌ها مواجه شدند. این موضوع منجر به واکنش حسین فلاح جوشقانی، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی شد که اعلام کرد بالابردن قیمت اینترنت همراه بدون هماهنگی با رگولاتوری تخلف است و البته از سوی مدیرکل دفتر حفاظت از حقوق مصرف‌کننده رگولاتوری اعلام شد که افزایش تعرفه‌ای در بسته‌های اینترنتی اپراتورها صورت نگرفته و تنها برخی از بسته‌های پرمصرف از درگاه آنها حذف شده است. اما در نهایت اعلام شد اپراتورها تخلف کردند و گرانفروشی و افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه اینترنت در دو اپراتور موبایل، به سازمان حمایت و تعزیرات حکومتی ارسال شده است.
زورمان به اپراتورها می‌رسد
از طرفی محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که پیش از این به بازنشر اظهارات رگولاتوری بسنده کرده بود، بالاخره در یک گفت‌وگوی رادیویی با بیان اینکه اپراتورها بدون رعایت قوانین و با تبانی تعرفه بسته‌های اینترنتی را افزایش دادند تصریح کرد: اپراتورها اعلام کردند که با هماهنگی سهامداران این کار را انجام دادیم. باید بگویم سهامداران هرکسی باشند و محترم هم هستند، حق ندارند مقررات جاری کشور را زیر سوال ببرند. برخی بسته‌ها را حذف کردند، برخی را اضافه کردند و اعلام کردند در سایت ما این بسته‌ها وجود دارد اما در اپلیکشن‌ها جا‌به‌جا شده است.» وی در پاسخ به این سوال که این اقدام نوعی کلاه‌برداری محسوب می‌شود، گفت: «هر چیزی که شما اسمش را بگذارید می‌شود. ما به اپراتورها اخطار داده‌ایم و باید ظرف ۱۰ روز رفع اثر کنند در غیر این صورت وارد کمیته جرایم می‌شوند، این موضوع را به سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تعزیرات حکومتی هم ارجاع دادیم.» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا زور شما به اپراتورها می‌رسد؟ تصریح کرد: «زور ما حتماً به اپراتورها می‌رسد و قیمت بسته‌های اینترنتی را به قبل برمی‌گردانیم.» آذری جهرمی با بیان اینکه یکی از مدیران اپراتورها تلفنی به بنده گفت تعرفه اینترنت را برای حمایت از «پیام‌رسان بومی» بالا بردیم، افزود: «به وی پاسخ دادم آمارهای مصرف در این چند روز که چنین چیزی را نشان نداده، اما چرا برای حمایت از پیام‌رسان بومی همیشه فشار رو به مردم می‌آورید؟ یک دقیقه مکالمه با واتس‌آپ ممکن است دو تومان باشد اما همین مکالمه با شبکه داخلی بیش از ۹۰ تومان است اگر موافق هستید در راستای حمایت از پیام‌رسان داخلی مکالمه شبکه داخلی دقیقه‌ای یک تومان باشد، البته این کار انجام نمی‌شود.»
رفتار اپراتورها انحصارگرایانه است
فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز روز گذشته با بیان اینکه تعریفی در بازار به نام اپراتور مسلط وجود دارد که می‌تواند بازار را در اختیار بگیرد، گفت: «اگر اپراتوری بیش از 50 درصد سهم بازار را در اختیار داشته باشد، اپراتور مسلط است که هر دو اپراتور اول و دوم اپراتور مسلط بازار هستند و حالا هر دو اپراتور به‌صورت هماهنگ بسته‌های پرمخاطب خود را از کانال‌هایی که خرید مردم بیشتر از آنها انجام می‌شود مثل USSD خارج کرده‌اند و این یعنی بازار را به سمتی برده‌اند که مشترک مجبور شود تا نیازش را بر‌اساس بسته‌های موجود با قیمت خیلی بالاتر تأمین کند. این کار مصداق گرانفروشی است. اگر معادل‌سازی کنیم متوجه می‌شویم که مردم باید بیش از دو برابر پول بدهند. علاوه بر اینکه بسته‌هایی که جذابیت داشته‌اند مثل بسته‌های یک، دو و سه‌ماهه را که باعث مدیریت مصرف می‌شد، حذف شده‌اند. اپراتور مسلط برای هرگونه تغییر قیمت، حذف بسته و افزایش قیمت حتی در چارچوب مصوبات را باید به تایید سازمان تنظیم برساند، اپراتورها حتی محدودیت در بسته‌ها را هم باید به تایید سازمان تنظیم برسانند ولی این اتفاق نیفتاده است. اپراتورها ظاهر را درست کرده‌اند یعنی در حالی که گرانفروشی اتفاق افتاده، بسته‌های بلندمدتی که مردم برای خرید آنها تمایل بیشتری داشته‌اند را حذف کرده‌اند تا مردم بسته‌های گران و نامطلوب را بخرند. این کار اپراتورها شفاف نیست و دقیقاً مصداق این است که چون 95 درصد بازار را در اختیار داریم و با هم جلو آمده‌ایم پس همینه که هست. و این عملاً یک نوع رفتار انحصارگرایانه است.» فلاح جوشقانی با بیان اینکه اپراتورها حدود یک ماه پیش درخواست افرایش قیمت و تغییر بسته را ارایه داده بودند، گفت: «سازمان تنظیم به‌صراحت با افزایش قیمت‌ها مخالفت کرده بود و این نشان می‌دهد که اپراتورها می‌دانند برای هرگونه تغییر باید به رگولاتوری مراجعه کنند و چون نتیجه مطلوب موردنظر خود را نگرفته‌اند به‌صورت غیرقانونی اقدام کرده‌اند. از طرف دیگر ما گزارش‌هایی داریم که این کار حتی مورد تایید هیات‌مدیره آنها هم نبوده است.»
اپراتورها موظف به برگرداندن قیمت‌ها هستند
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با اشاره به اخطار پروانه‌ای به اپراتورها که موظف به برگرداندن قیمت و نوع بسته‌ها به شرایط قبل در مهلت 10 روزه هستند، گفت: «اپراتورها پس از تکمیل اطلاعات سازمان تنظیم از میزان خسارت به مشترکان باید آن را به‌طور کامل جبران کنند و بسته‌ها را به حالت قبل برگردانند و هرچه زودتر قیمت‌ها را به حالت سابق برگردانند به نفع آنهاست. اگر این کار را نکردند جریمه نقدی دو میلیارد تومانی در انتظار آنهاست و اگر تخلف استمرار داشته باشد مجازات‌های دیگری مانند کاهش مدت اعتبار پروانه نیز قابل اجراست.» فلاح جوشقانی با اشاره به استدلال اپراتورها که تغییرات در بسته‌ها را برای حمایت از تولید محتوا و ترافیک داخلی می‌دانند، گفت: «اپراتورها محدودیت در استفاده از ترافیک داخلی و خارجی را اعمال کرده‌اند تا با این کار برای خودشان درآمد ایجاد کنند. اینکه اپراتورها تصور می‌کنند با گران کردن ترافیک بین‌الملل، مردم به سمت استفاده از ترافیک داخلی می‌روند اشتباه محض است کما اینکه قبلاً در مورد ارزش‌افزوده آن را تجربه کرده‌ایم و نتیجه‌ای هم در برنداشت. اگر اپراتورها به‌صورت شفاف در مورد دلایل این تغییرات صحبت کنند می‌توان با آنها مذاکره کرد و پس از بررسی به نتیجه و راهکار رسید؛ ولی اینکه خودشان بدون هماهنگی با رگولاتوری و به‌صورت هماهنگ این کار را بکنند اصلاً قابل‌پذیرش نیست.» رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با بیان اینکه علاوه بر جریمه نقدی اپراتورها می‌توان از شیوه‌های دیگری نیز استفاده کرد، گفت: «در طول مدت پروانه می‌توان تجدیدنظر کرد چرا که در پروانه اپراتورها مصادیق کاهش مدت پروانه و تعلیق آن ذکر شده که یکی از دلایل تعلیق پروانه استمرار بر تخلف است. اگر اپراتور به رفتار متخلفانه خود ادامه دهد می‌توان از شیوه‌های دیگری نیز آنها را محدود کرد. دست رگولاتوری برای محدود کردن اپراتورها باز است ولی ما استفاده از این شیوه‌ها را در حال حاضر مصلحت نمی‌دانیم. این تخلف اپراتورها تنها به وزارت ارتباطات مربوط نیست و پای مصرف‌کننده در میان است. ما تخلف را به سازمان تعزیرات و سازمان حمایت از مصرف‌کننده اطلاع داده‌ایم و هرگونه مستنداتی لازم داشته باشند در اختیار آنها قرار می‌دهیم.»
نارضایتی عمومی
به‌دنبال محدود شدن خدمات
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از تماس اپراتورها برای مذاکره در این مورد خبر داد و گفت: «تنها شرط ما برای مذاکره با اپراتورها بازگرداندن بسته‌ها به حالت قبل است و پس از آن راه برای گفت‌وگو باز می‌شود و اگر بخواهند به رفتار تخلف‌آمیزشان ادامه دهند و توقع مذاکره داشته باشند امکان‌پذیر نیست. تا پیش از کرونا به‌طور میانگین 30 درصد بسته‌های مشترکان در مدت‌زمان تعیین‌شده به پایان نمی‌رسید و بر اساس میزان مصرف نرخ موثری برای اپراتورها به وجود می‌آمد. در ایام کرونا تمام بسته‌های مشترکان مصرف می‌شد و در این حالت سایر هزینه‌ها مانند پهنای باند هم برای اپراتورها بالا رفت و در عین‌حال درآمد اپراتورها افزایش پیدا نکرده است و در مجموع سودی با این افزایش مصرف برای اپراتورها به دست نیامده است. رگولاتوری با این شرایط به دنبال کمک به اپراتورها بود، اما باید این را هم در نظر داشت که با توجه به شرایط کرونا و نیاز مردم به اینترنت برای دسترسی به آموزش و سایر خدمات برای کاهش ترددها اپراتورها نمی‌توانند دسترسی مردم را به خدمات محدود کنند تا مشترکان بسته‌ها را به قیمت بالاتر بخرند چون این شیوه نارضایتی عمومی به دنبال دارد و تغییرات قیمت باید با فرآیندی مناسب همراه باشد.» رییس رگولاتوری با بیان اینکه رگولاتوری افزایش هزینه‌های اپراتورها را تایید می‌کند و راه‌های زیادی برای کمک به اپراتورها برای کاهش هزینه‌ها وجود دارد، گفت: «اپراتورها می‌توانند هزینه‌ها و درآمدهای خود را به سازمان تنظیم اعلام کنند، ما هم درصدد کمک به آنها بر می‌آمدیم برای مثال یکی از راهکارهایی که ما به آنها ارایه می‌دادیم کاهش قیمت پهنای باند شرکت زیرساخت بود. یکی از راه‌های کاهش هزینه اپراتورها استفاده اشتراکی از سایت‌های BTS است. اگر این اشتراک انجام شود هزینه اپراتورها به مقدار زیادی کاهش پیدا می‌کند. اینکه اپراتورها هرجایی کم بیاورند روی قیمت‌ها تغییر ایجاد کنند راهکار درستی نیست، ضمن اینکه رگولاتوری هم شرایط امروز را با دو سال پیش یکی نمی‌داند و تنگناهای اپراتورها را درک می‌کند.»
