قرارداد ایران و چین برد - برد تنظیم می‌شود
رییس اتاق تهران، سه خواسته بخش خصوصی درباره بازگشت ارز صادراتی از دولت را تشریح کرد
تعادل | گروه تجارت |
«بازگشت ارز صادراتی» و «قرارداد ۲۵ ساله با چین» دو موضوع مهمی بود که در نشست هیات نمایندگان اتاق تهران در دستور کار قرار گرفت. با توجه به پایان ضرب‌الاجل بازگشت ارز صادراتی در ۳۱ تیرماه، رییس اتاق تهران به بیان نکاتی در این باره پرداخت و سه درخواست را از دولت مطرح کرد: «نخست اینکه جزییات 27 میلیارد دلار عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات به تفکیک شخص و بنگاه اعلام شود؛ چراکه محاسبه‌های ما با قول و قرارهای بانک مرکزی در سال‌های ۹۷و۹۸ با این رقم‌ها هم‌خوانی ندارد.» «دوم اینکه باید قبول کرد که آوردن ارز به کشور دچار مشکل شده و در این شرایط باید ببینیم چه راهکارهایی را همه با کمک هم می‌توانیم به دست بیاوریم و اینکه صرفاً بخواهیم برخورد خشن داشته باشیم مشکلی حل نخواهد شد.» «سومین مورد اینکه باید موضوع را شفاف بیان کنیم و اعلام شود چه کسانی خطا کرده‌اند و واقعاً به‌عمد این کار را صورت داده‌اند یا اینکه با توجه به شرایط تحریم‌ها بازگشت ارزشان با مشکلاتی مواجه شده است؟» در بخش دیگری از این نشست، قرارداد همکاری ۲۵ ساله با چین با حضور رییس اداره چین در وزارت امور خارجه مورد واکاوی قرار گرفت. فعالان اقتصادی با ابراز نگرانی و نااطمینانی از عقد این قرارداد بلندمدت و استراتژیک، خواهان احتیاط وپایش قوی عملکرد چینی‌ها در ایران شدند ودر عین حال از دولت درخواست کردند که از نظرات بخش خصوصی برای قراردادها استفاده کنند. برخی از اعضای اتاق نیز پیشنهاد دادند که کارگروهی مشترک میان اتاق تهران و وزارت امور خارجه برای بررسی بیشتر برنامه همکاری 25 ساله ایران و چین تشکیل شود.رییس اداره چین در وزارت امور خارجه، در واکنش به نظرات فعالان اقتصادی، عنوان کرد: وقتی ایران نمی‌خواهد به کشوری مانند امریکا باج دهد، چگونه راضی خواهد شد که به چین باج دهد؟ ما آگاهیم که به این کشور باج ندهیم و قراردادی را تنظیم کنیم که برد- برد باشد.
اسامی متخلفان ارزی را به اتاق اعلام کنید
رییس اتاق بازرگانی تهران در نشست هیات نمایندگان اتاق تهران بیان کرد: بانک مرکزی اعلام کرده که 27.5 میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات به کشور بازنگشته لذا رسانه‌ها به این مساله پرداختند و شاید جو خوبی ساخته نشد و متاسفانه مثل خیلی از مسائل موضوع قطبی شد و صادرکنندگان به یک طرف رانده شدند و حتی موضوع خائن بودن افرادی که ارز حاصل از صادرات را بازنگردانده‌اند مطرح شد؛ بدترین بحث صفر و یک و قطبی کردن جامعه است و کل صادرکنندگان خوب و بد را در یک صف قرار دادیم. مسعود خوانساری افزود: در این مقطع که نمی‌توانیم نفت صادر کنیم اگر صادرکننده هم در حال انجام کاری است با آن هم برخورد شود این موضوع روا نیست و منافع ملی به خطر می‌افتد. او در ادامه عنوان کرد که اتاق بازرگانی می‌خواهد که اجزای 27 میلیارد دلار و جزییات میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات به صورت دقیق اعلام شود زیرا با توجه به مراجعات طی هفته‌های اخیر و صادرکنندگان سال 97 که گفته می‌شد ارز را بازنگردانده و به آنها اعلام کردیم که برای بررسی مراجعه کنید وگرنه کارت بازرگانی تعلیق می‌شود، نشان داد اگرچه بازگشت ارز حاصل از صادرات این افراد در گزارشات بانک مرکزی صفر بوده، اما عدد و ارقام موجود ما اینگونه نبود. به گفته خوانساری، 27 میلیارد دلار جای بحث بسیار زیادی دارد و لذا دو هفته قبل نامه‌ای به رییس کل بانک مرکزی از سوی اتاق بازرگانی تهران ارسال شد و از وی خواستار شدیم که جزییات 27 میلیارد دلار عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات اعلام شود. ما می‌خواهیم به تفکیک شخص و بنگاه جزییات اعلام شود اما هنوز آماری دریافت نشده است. او همچنین با اشاره به اینکه نامه‌ای نیز به رییس‌جمهور ارسال شده، گفت: از رییس‌جمهور هم خواسته‌ایم که جزییات عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات اعلام شود زیرا این موضوع حق همه مردم و حداقل حق اتاق بازرگانی است که در جریان قرار گیرد که کدام عضو خطا کرده و کدام عضو درست عمل کرده است. خوانساری ادامه داد: قطعا خطاهایی وجود دارد ولی همه را به یک چشم نگاه کردن قطعا خطایی بزرگ است. خوانساری تاکید کرد که عدم بازگشت ارز باید مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد و دلیل آن بررسی شود و علت اصلی آن است که بدون اینکه مشورت با ذینفعان انجام شود دستورالعمل تنظیم می‌شود و با این مشکلات برخورد می‌کنیم لذا از رییس‌جمهور خواستار شدیم که با صادرکنندگان خوشنام جلسه‌ای برگزار شود و موانع عدم بازگشت ارز بررسی شود.
نقد اتاق به دولت
او در اینجا نقدی هم به دولت زدو گفت: دولت مقادیر زیادی نفت صادر کرده؛ در حالی که ارز حاصل از صادرات آن را ندارد. آیا اگر دولت توانایی بازگشت دلار را ندارد یا دیر برمی‌گردد، بخش خصوصی یا صادرکننده می‌تواند ارز را برگرداند؟ اگر عادی نیست و مشکل وجود دارد مشکل را حل کنم. فقط برخورد کردن موجب لطمه به صادرات می‌شود. خوانساری در بخش دیگری از صحبت‌هایش عنوان کرد که از دولت می‌خواهیم که 27 میلیارد دلار به صورت دقیق تفکیک شود؛ زیرا آنچه ما محاسبه کردیم و با توجه به قول و قرارهای بانک مرکزی با این ارقام مطابقت ندارد. موضوع بعدی اینکه باید قبول کرد که آوردن ارز به کشور دچار مشکل است. لذا باید بررسی کرد که چه راه‌هایی برای بازگشت ارز و تسهیل بازگشت وجود دارد و برخورد خشن مشکل را حل نمی‌کند. نکته بعدی ازنگاه رییس اتاق ایران این بود که این موضوع باید کاملا شفاف شود و کسانی که ارز را بازنگردانده‌اند به‌صورت شفاف مشخص شود و با آن طیف خاص برخورد شود و همه را در یک صف قرار ندهیم.
توضیحاتی درباه سند همکاری با چین
در بخش دیگری از این نشست، ابوالفضل علمایی‌فر، رییس اداره چین در وزارت امور خارجه که به منظور ارایه توضیحاتی در باب کم و کیف برنامه راهبردی 25 ساله ایران و چین در نشست هیات نمایندگان اتاق تهران حضور یافته بود، سخنان خود را ایراد کرد. او سخنانش را با اشاره به سرعت تحولات چین آغاز کرد و گفت: اگر سایر کشورها طی 400 سال، تحولات را تجربه کردند این فرآیند در چین30 سال به طول انجامید. علمایی‌فر سپس به حجم تجارت چین در مقایسه با دیگر اقتصادها اشاره کرد و گفت: ارزش صادرات چین در سال 2019 حدود 2 تریلیون و 499 میلیارد دلار برآورد شده است و ارزش صادرات امریکا، یک تریلیون و 645 میلیارد دلار عنوان شده است. در عین حال، از 500 شرکت برتر اقتصادی در جهان، 121 شرکت مربوط به چین، 119 شرکت مربوط به امریکاست و ژاپن 5 شرکت، فرانسه 31 شرکت و آلمان 29 شرکت را به خود اختصاص داده است. او در بخش دیگری از سخنانش به اختلافات چین و امریکا که پس از شیوع کرونا تشدید شده، اشاره کرد و گفت: ایده یک کمربند یک راه به منظور پویا کردن حضور چین در خشکی اجرایی شده و چین ظرف 12 سال توانسته، میزان خطوط ریلی خود را به 31 هزار کیلومتر برساند. بدین‌ترتیب چین قصد دارد سرعت در آسمان را به زمین بیاورد. به‌طور کلی حرکت چین از شرق به غرب تحت عنوان کمربند- راه فرصت‌های بسیاری را برای آسیا ایجاد خواهد کرد. او با بیان اینکه چین به قدرت نوظهور در شرق آسیا تبدیل شده، گفت: لازم است با تدوین استراتژی مشخصی برای روابط با این کشور، ضمن کاهش تهدیدات از فرصت‌ها استفاده کنیم. البته ایران تنها کشوری نیست که به دنبال روابط راهبردی با این کشور است، چه آنکه اکنون چین شریک نخست تجاری130 کشور در جهان است. علمایی‌فر با اشاره به سفر رییس‌جمهوری چین به ایران در سال 1394 عنوان کرد که دو کشور به دنبال این ملاقات، بیانیه‌ای برای ارتقای سطح مشارکت راهبردی صادر کردند که بند 6 آن به تدوین برنامه 25 ساله همکاری اختصاص دارد. او افزود: در سفر اخیر آقای ظریف به پکن، طرف ایرانی پیشنهادات خود را برای تدوین این سند ارایه کرده و در مرحله بعد، طرف مقابل نیز پیشنهادات خود را ارایه خواهد کرد و پس از آن برای نهایی شدن این سند رایزنی‌هایی صورت خواهد گرفت. در واقع سند همکاری 25 ساله با چین با توجه به مزیت‌های نسبی و مطلق و استراتژی کلان تدوین خواهد شد.
واکاوی قرار داد ۲۵ ساله با چین
در ادامه این جلسه، نوبت به اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران رسید تا دیدگاه‌ها و دغدغه‌های خود را درباره این سند همکاری مطرح کنند. ابتدا رییس اتاق تهران به اهمیت تفاهم‌نامه با چین در جذب سرمایه‌گذاری خارجی اشاره کرد وگفت: این موضوع در چند هفته اخیر رسانه‌ای شد، با توجه به اطلاعات کسب شده این موضوع اصلا قرارداد نبود بلکه تفاهم نامه بوده است. آنچه مسلم است که این تفاهم نامه در حد یک پیش نویس بوده و تا اندازه‌ای در این زمینه کارشناسی انجام شده، هنوز در دولت مطرح نیست و اگر قرار باشد که به تصویب برسد باید به مجلس برود و مراحل را طی کند. خوانساری با بیان اینکه پیش داوری‌های زیادی در مورد این موضوع انجام شد در حالی که با توجه به مطالعه پیش نویس متوجه شدیم بسیاری از مسائل مطروحه اصلا در پیش نویس وجود ندارد، بیان کرد: یک اصل را همه باید بدانیم که هیچ کشوری توسعه نیافته مگر اینکه با سرمایه‌گذاری خارجی شروع کرده باشد، بنابراین اگر چین امروز چین شده قطعا سرمایه‌گذاری خارجی باعث آن شده است. « کره جنوبی، ژاپن، مالزی، اندونزی» و شاید تمامی کشورهای توسعه‌یافته با ورود سرمایه‌گذاری خارجی و ورود تکنولوژی‌های جدید به این مهم دست یافته‌اند.
به گفته او، یقینا ما هم اگر قرار باشد که توسعه یابیم با توجه به رشد منفی سه سال گذشته و با توجه به اینکه روز به روز فقر در حال بیشتر شدن است و با توجه به اعلام مرکز آمار که 5 یا 6 دهک زیر خط فقر هستند، قطعا نیازمند به یک سرمایه‌گذاری خارجی هستیم و باید از آن در بخش‌های مختلف از جمله معدن، نفت و گاز و فولاد و حتی گردشگری استقبال کنیم. به گفته او، در مورد مضر بودن سرمایه‌گذاری خارجی هیاهو می‌شود و به خاطر داریم موضوع قرارداد کرسنت را که 15 سال پیش قرار بود گاز به دوبی صادر کنیم و بحث‌هایی مطرح شد مبنی بر اینکه می‌خواهیم گاز را ارزان بفروشیم در حالی که با گذشت 15 سال همچنان گاز در هوا می‌سوزد اما حتی یک سنت نتوانستیم از آن قرارداد بهره ببریم. وی با تاکید بر اینکه باید نسبت به قراردادهای خارجی هوشیار بود بیان داشت: اما نباید در یک جو قرار‌گیریم . در ادامه، فریال مستوفی رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با اشاره به برخی زیاده‌خواهی‌هایی که گاهاً در قراردادهای تجاری بین طرف‌های ایرانی و چینی دیده شده است، گفت: آیا بهتر نیست که برای عقد اینگونه قراردادها در سطح ملی از بخش خصوصی دعوت و از نظرات آنها استفاده شود؟
سیده فاطمه مقیمی، عضو هیات رییسه اتاق تهران، نیز در این باره گفت: با توجه به آنچه در قانون تعریف شده، قراردادها باید طرف مشاوره سه قوه قرار گیرد. علاوه بر این موضوعی که به عنوان دغدغه بخش خصوصی مطرح می‌شود این است که با یک نگاهی به تاریخ دولت چین و فعالیت‌های اقتصادی این کشور در نقاط دیگر جهان نظیر سریلانکا، ونزوئلا و غیره، سوالاتی مطرح می‌شود که باید به آنها پاسخ داد. مثلا تا به حال کدامیک از قراردادهای چین با دیگر کشورها منجر به شکوفایی اقتصادی کشور طرف قرارداد چین شده است؟
محمد اتابک، عضو هیات رییسه اتاق تهران هم از ضرورت پایش قوی فعالیت چینی‌ها در ایران در صورت انعقاد قرارداد 25 ساله سخن گفت و ادامه داد: در معامله با چینی‌ها باید به‌طور دقیق بدانیم که چه می‌خواهیم.
درادامه، محمد امیرزاده نیز با اشاره به سوابق قراردادهای ایران و چین گفت: نگاهی به قراردادهای قبلی ایران با چین می‌تواند برای ما آموزنده باشد.
ناصر ریاحی، خزانه‌دار اتاق بازرگانی تهران، نیز گفت: چینی‌ها مذاکره‌کنندگانی قوی هستند و افرادی را صرفا برای مذاکره آموزش می‌دهند. او سپس این پرسش را مطرح کرد که آیا وزارت امور خارجه ایران، مذاکره‌کنندگانی هماورد مذاکره‌کنندگان چینی در اختیار دارد که بتواند یک بازی برد-برد را در این قرارداد شکل دهد؟
محمدرضا انصاری، هم از علمایی‌فر درخواست کرد که حامل نگرانی‌ها و دغدغه‌های فعالان اقتصادی در باب قرارداد 25 ساله ایران و چین به مسوولان وزارت امور خارجه باشد. او وزارت امور خارجه را به احتیاط، احتیاط و احتیاط در تعامل با چین دعوت کرد
در ادامه رییس اداره چین در وزارت امور خارجه، در واکنش به صحبت‌های فعالان اقتصادی، عنوان کرد: وقتی ایران نمی‌خواهد به کشوری مانند امریکا باج دهد، چگونه راضی خواهد شد که به چین باج دهد؟ ما آگاهیم که به این کشور باج ندهیم و قراردادی را تنظیم کنیم که برد- برد باشد.
