امریکا، اروپا و ب رجام

عباس آرگون

از حدود دو سال قبل که تحریم‌های جدید امریکا علیه اقتصاد ایران اجرایی شد، دولت این کشور با شعار فشار حداکثری تمام توان خود را برای محدود کردن اقتصاد ایران به کار بست. آنچه که در طول دو سال گذشته رخ داد، حتی با تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل در سال‌های قبل نیز قابل مقایسه نیست. در آن دوره ایران امکان صادرات نفت را تا حدی حفظ کرد و ارز حاصل از این صادرات به کشور می‌رسید اما در سال‌های اخیر با توجه به فشار امریکا، عملا دسترسی به درآمدهای نفتی به حداقل ممکن رسیده و با اعمال فشارهای بانکی، جابه‌جایی ارز نیز بسیار دشوار است. با این وجود با حضور بخش خصوصی و صادرات غیرنفتی، ایران توانسته بخشی از نیازهای خود را برطرف کند و در برابر این فشارها بایستد. در چنین شرایطی صحبت از تحریم‌های جدید عملا جز یک بازی رسانه‌ای و جوسازی چیز دیگری نیست و مقامات امریکا باید به این سوال پاسخ دهند که مگر اساسا تحریم و محدودیت دیگری باقی مانده است که هنوز علیه ایران فعال نکرده‌اند. از سوی دیگر با توجه به اخباری که در روزهای گذشته از حوزه دیپلماسی به گوش می‌رسد...

 امریکا در شورای امنیت دچار انزوایی جدی شده و هیچ یک از کشورهای حاضر در این شورا آماده حمایت از طرح جدید امریکا نیستند. دولت ترامپ رسما از برجام خارج شده و دیگر توان استفاده از امکانات این توافق را ندارد. از این رو بعید به نظر می‌رسد که طرح جدید آنها راه به جایی ببرد.

در کنار تمام این مسائل بحث وجهه و پرستیژ کشورهای اروپایی نیز در این میان اهمیت فراوانی دارد. این کشورها در سال‌های گذشته بارها اعلام کرده‌اند که همچنان به برجام پایبند هستند و طرح امریکا را تایید نمی‌کنند. با این وجود هیچ یک از آنها، در عمل نتوانسته‌اند به کاهش فشارهای امریکا کمک کنند و تحریم‌های یک جانبه اثرگذار بوده‌اند.

اینکه با وجود تمام این اظهارنظرها، امریکا باز بخواهد از دل برجام تحریم‌هایی جدید را علیه ایران اعمال کند، برای وجهه بین المللی این کشورها اصلا جنبه مثبتی ندارد و از این رو به نظر می‌رسد در کنار چین و روسیه، کشورهای اروپایی نیز در برابر طرح جدید امریکا بایستند.

دولت ترامپ به ماه‌های پایانی فعالیت خود رسیده و با توجه به اینکه مشخص نیست سرنوشت این دولت در انتخابات پیش‌رو چه خواهد شد، کاخ سفید تلاش کرده طرح‌های پر سروصدایی را کلید بزند که در عمل هیچ جنبه اثرگذاری ندارد. از این رو باید دید در ماه‌های آینده چه تغییراتی رخ خواهد داد و فعالیت کشورهای اروپایی چگونه پیش خواهد رفت.