بازار ثانویه و دسترسی به منابع خارج کشور

افزایش چشمگیر نرخ ارز و عرضه ۳۰۰ میلیون درهم به بازار ارز 

گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|

رییس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد برنامه‌های بانک مرکزی برای بازار ثانویه به‌تدریج عملیاتی می‌شود.  عبدالناصر همتی، رییس‌کل بانک مرکزی در خصوص شرایط این روز‌های بازار ارز تأکید کرد: عدم تعادلی که از ابتدای سال بین عرضه و تقاضا به‌خاطر شیوع بیماری کرونا در بخش حواله تجاری ایجاد شد، به‌خاطر تعلل برخی صادرکنندگان برای عرضه ارز و تداوم روند تقاضا در ماه‌های گذشته خصوصاً به‌خاطر توجیه قیمت برخی کالا‌های وارداتی تشدید شد.

از سوی دیگر جو سیاسی ــ تبلیغاتی ناشی از اقدام امریکا در اعلام عملیاتی شدن مکانیزم ماشه فضای لازم را برای جهش قیمت ارز در هفته‌های اخیر به وجود آورد.

همانطور که قبلاً گفتم، بانک مرکزی تمام تلاش خود را برای ایجاد تعادل در بازار حواله تجاری و کنترل نرخ آن به‌کار خواهد بست. بر پایه اقدامات انجام‌گرفته به‌ویژه در خصوص دسترسی به برخی از منابع ارزی‌مان در خارج از کشور، برنامه‌هایی برای بازار ثانویه داریم که به‌تدریج عملیاتی خواهیم کرد.

    عرضه ۳۰۰   میلیون درهم به بازار ارز

در نخستین روز هفته

بازار ساز با هدف پاسخگویی به نیازهای واقعی بازار و در راستای اظهارات  رییس کل بانک مرکزی مبنی بر اقدامات تدریجی این بانک برای تعمیق بازار ثانویه ۳۰۰ میلیون درهم به صورت حواله در بازار ثانویه عرضه کرد.

همزمان با افزایش فعالیت دلالان و سفته بازان، در روزها و هفته‌های اخیر، عرضه ارز توسط بازار ساز رو به فزونی گذاشته به طوری که به گفته کارشناسان، نیاز  واقعی بازار به ارز، تامین شده و کمبودی در این بخش وجود ندارد. بر این اساس،  ۳۰۰ میلیون حواله درهم توسط بازارساز در بازار ثانویه عرضه شده است که نشان‌دهنده پاسخ گویی کامل به نیاز متقاضیان و اشباع بازار است.

اقتصاد کشور در حالی سال ۱۳۹۹ را آغاز کرد که بعد از دو سال مقاومت در برابر جنگ اقتصادی امریکا علیه ایران، توانسته بود پایداری نسبی را بر شاخص‌های اصلی اقتصاد کشور حاکم سازد، اما بروز بحران کرونا، تعادل حاکم بر تجارت و بازرگانی کشور را بر هم زد، این فرصت را برای دشمنان کشور از یک سو و فرصت طلبان اقتصادی از سوی دیگر فراهم آورد تا فشار بیشتری را بر اقتصاد کشور وارد کنند.

اما ارکان اقتصادی کشور همچنان به مقاومت خود ادامه می‌دهند و در این راستا عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی روز گذشته در گفت وگو با ایرنا در این خصوص تاکید کرد: بانک مرکزی تمام تلاش خود را برای ایجاد تعادل در بازار حواله تجاری و کنترل نرخ آن به کار خواهد بست.

ثبت ۴۵۰ میلیون یورو معاملات در سامانه نیما طی هفته آخر شهریور که رکورد انجام معاملات هفتگی در این سامانه را شکست، نشان دهنده حمایت جدی بانک مرکزی برای تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان و صادرکنندگان کشور است.به گفته کارشناسان افزایش سرعت بازگشت ارزهای حاصل از صادرات به بازارهای داخلی مهم‌ترین دلیل ثبت این رکورد می‌تواند باشد.

مساله‌ای که بانک مرکزی با حمایت دولت طی سه ماه گذشته به صورت مجدانه در پی برخورد با صادرکنندگان متخلف بوده است که از آخرین اقدامات در این زمینه ارجاع سومین لیست از صادرکنندگان متخلف، از ابتدای مردادماه تاکنون به قوه قضاییه برای طی کردن تشریفات مخصوص حقوقی برخورد با این متخلفان است.

همچنین سیاست جدید بانک مرکزی مبنی بر جواز فروش ارز به پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و معدنی‌ها به صرافی‌های مجاز، نیز تاثیر بسزایی در مقابله با تلاش سفته بازان و نوسان گیران برای تقویت انتظارات تورمی داشته است.

با وجود تمام این اقدامات اما نباید از یاد برد که در موازات این تلاش‌های دولت ایران برای کنترل بازار، دولت ترامپ در امریکا طی هفته‌های اخیر با انجام تبلیغات سنگین رسانه‌ای و سیاسی پیرامون مساله عملیاتی شدن مکانیسم ماشه، تمام تلاش خود را برای به زانو درآوردن اقتصاد کشور انجام داده است.

طبق نظر کارشناسان حوزه بانکی و ارزی در هفته گذشته و پس از ناکامی امریکا در همراه سازی سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در عملیاتی کردن مکانیسم ماشه و همچنین روند سرعت گرفتن بازگشت ارزهای صادراتی طی روزهای اخیر، شاهد توقف میل صعودی قیمت ارز در بازار داخلی بوده ایم و پیش‌بینی می‌شود با اقداماتی مشابه آنچه که بانک مرکزی امروز برای تعمیق بازار ثانویه انجام می‌دهد، شاهد ایجاد تعادل و آرامش در بازار ارز باشیم.

    سکه ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شد

در بازار آزاد  دلار با افزایش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل، برای اولین بار وارد کانال 29 هزار تومان شده و  دلار با قیمت  29 هزار و 200 تومان، یورو 33هزار و 750 تومان و درهم امارات 8 هزار و 50 تومان اعلام شده است.

قیمت فروش دلار در صرافی‌ها با افزایش  750 تومانی نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 28 هزار و 850 تومان و قیمت خرید دلار نیز 28 هزار و 450 تومان درج شده است.

ضمن اینکه قیمت فروش یورو نیز با افزایش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل معادل 33 هزار و 350 تومان و قیمت خرید یورو 33 هزار و 250 تومان تعیین شده است. نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است؛ برهمین اساس نیز در چند نوبت قیمت‌ها در این صرافی‌ها تغییر کرده و با افزایش همراه بوده است. همچنین در بازار طلا هر اونس طلا در پایان معاملات با 0.35 درصد کاهش به 1861 دلار و 58 سنت رسید. فلز زرد در پایان معاملات آتی برای تحویل در ماه دسامبر با 0.56 درصد کاهش به 1866 دلار و 30 سنت رسید. با افزایش چشمگیر قیمت دلار به ۲۹ هزار و ۲۰۰ تومان و اعلام اونس جهانی طلا به قیمت 1861 دلار، قیمت طلا افزایش یافت و  قیمت طلای ۱۸عیار هرگرم یک‌میلیون و ۲۶۱ هزار تومان، مظنه هر مثقال طلای آبشده یا 17 عیار 5میلیون و 465 هزار تومان قیمت سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید ۱۳میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، قیمت سکه طرح قدیم 12میلیون و 600 هزار تومان، نیم‌سکه بهار آزادی 7 میلیون و 200 هزار تومان، ربع‌سکه بهار آزادی 4 میلیون و 200 هزار تومان و سکه گرمی2 میلیون و 150 هزار تومان معامله شد. 

فعالان بازار، علت اصلی افزایش قیمت طلا و سکه در روزهای اخیر را افزایش چشم‌گیر قیمت ارز می‌دانند و می‌گویند: از روزهای گذشته تقاضا برای خرید طلای خام و سکه در بازار افزایش یافته و همین امر موجب افزایش حباب سکه شده است.

در حالی که سرمایه‌گذاران به دلیل ترس از شیوع مجدد کرونا به سرمایه‌گذاری در بازار دلار روی آورده و سبب افزایش ارزش آن شده اند، قیمت طلا روز جمعه کاهش داشت. به علاوه نامشخص بودن سرنوشت بسته محرک مالی جدید دولت امریکا نیز به افت بیشتر قیمت طلا دامن زده است.

ادوارد مویا تحلیلگر بازار نفت در این باره گفت: جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها نظر یکسانی در‌خصوص انجام برخی اقدامات محرک مالی دارند اما آنها هنوز نتوانسته‌اند در مورد رقم بسته مالی جدید به اتفاق نظر برسند. همین بلاتکلیفی سبب شده تا سرمایه‌گذاران به سمت سرمایه‌گذاری در بازار دلار حرکت کنند.

در هفته جاری هر اونس طلا شاهد کاهش 4.4 درصدی بود که بیشترین افت هفتگی در طی دست کم 6 هفته گذشته به شمار می‌رود. در عین حال ارزش دلار نیز در این هفته بیشترین جهش خود از اوایل آوریل را به ثبت رساند.

تقویت ارزش دلار سبب گرانتر شدن طلا برای خریدارانی می‌شود که از ارزهای غیردلاری استفاده می‌کنند. 

در این هفته ارزش شاخص‌های بورس در اکثر نقاط جهان و همچنین ارزش یورو و قیمت فلز مس در مسیر ثبت بدترین عملکرد هفتگی از زمان اوج‌گیری کرونا قرار گرفت، زیرا سرمایه‌گذاران با خروج از بازار دارایی‌های پرریسک به سمت سرمایه‌گذاری در بازار دلار حرکت کردند.

 گفتنی است، تشدید نوسانات ارزی و ورود دلار به کانال 27 هزار تومان موجب شد تا بازارساز تصمیم جدی برای مدیریت عرضه و تقاضا بگیرد و برهمین اساس علاوه بر افزایش عرضه در بازار با برداشتن سقف فروش در سامانه نیما، از سرگیری فروش ارز سهمیه‌ای و کاهش اختلاف دلار در بازار رسمی و آزاد و البته آزاد شدن فروش ارز پتروشیمی‌ها در صرافی‌های مجاز مقدمات کاهش نوسانات قیمتی را در بازار ارز فراهم کرد. ولی ظاهرا بازار از سیاست‌های بازارساز استقبال نکرد و همین امر سبب شد تا قیمت ارز در روزهای اخیر مدام رکوردهای جدیدی را به ثبت برساند؛ در صرافی‌های بانکی نیز قیمت ارز به دنبال بازار آزاد درحال رکوردزنی است.

سیاست‌های بازارساز موقتا در روز نخست اجرای طرح در بازار جواب داد و دلار با کاهش 1000 تومانی همراه شد؛ دلار از 27 هزار و 200 تومان به 26 هزار و 200 تومان در پایان معاملات کاهش یافت.اما روند نزولی در بازار خیلی دوام نداشت و  مجدداً بازار ارز با تشدید نوسانات همراه بوده و هست؛ این درحالی است که در روزهای گذشته بازارساز به منظور کاهش اختلاف نرخ رسمی دلار با بازار آزاد، قیمت خرید و فروش ارز در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی را بیش از 3 هزار تومان  افزایش داد.

گفتنی است، با افزایش بیش از 3 هزار تومانی قیمت ارز در صرافی‌های بانکی و کاهش اختلاف قیمت ارز بازار آزاد و رسمی، بانک مرکزی ممنوعیت فروش ارز سهمیه‌ای را به هر کارت ملی برداشت؛ بنابراین صرافی‌ها به هر کارت ملی یک بار در سال 2200 دلار ارز سهمیه‌ای می‌فروشند. پیش از این با دستور بانک مرکزی فروش ارز سهمیه‌ای موقتاً در صرافی‌های بانکی متوقف شده بود.

قیمت هر اونس طلا در پایان معاملات جمعه با ۰.۳۵ درصد کاهش به ۱۸۶۱ دلار و ۵۸ سنت رسید. به گزارش رویترز، در حالی که سرمایه‌گذاران به دلیل ترس از شیوع مجدد کرونا به سرمایه‌گذاری در بازار دلار روی آورده و سبب افزایش ارزش آن شده اند، قیمت طلا روز جمعه کاهش داشت. به علاوه نامشخص بودن سرنوشت بسته محرک مالی جدید دولت امریکا نیز به افت بیشتر قیمت طلا دامن زده است.

بر اساس این گزارش، هر اونس طلا در پایان معاملات دیروز با 0.35 درصد کاهش به 1861 دلار و 58 سنت رسید. قیمت فلز زرد در پایان معاملات آتی دیروز برای تحویل در ماه دسامبر با 0.56 درصد کاهش به 1866 دلار و 30 سنت رسید.