حمایت از تولید گره‌گشای اقتصاد

جمشید عدالتیان شهریاری

اقتصاد ایران در طول سال‌های گذشته با مشکلات و محدودیت‌های زیادی دست و پنجه نرم کرده و اصلی‌ترین فشار این مشکلات بر روی دو گروه از جامعه بوده: اقشار کم‌درآمد و فعالان اقتصادی. نرخ بالای تورم، افزایش قیمت ارز و به دنبال آن کاهش قدرت خرید مردم، باعث شده اقشار کم‌درآمد با مشکلات و محدودیت‌های جدی در برطرف کردن نیازهای روزانه زندگی‌شان مواجه شوند و همین امر باعث شده فشار بر روی آنها بالا رود. از طرف دیگر با توجه به تداوم تحریم‌ها، دست دولت نیز در افزایش حمایت‌های مستقیم از اقشار مختلف مردم بسته است نمی‌توان انتظار داشت ناگهان در کوتاه‌مدت، دغدغه‌ها و نگرانی‌ها برطرف شوند. در کنار مردم، تولید‌کنندگان و سرمایه‌گذاران اقتصادی نیز با مشکلات و محدودیت‌های زیادی مواجه بوده‌اند. از سویی تحریم‌های اقتصادی، شرایط تجارت بین‌المللی را دشوار کرده و دسترسی به بازارهای صادراتی سخت شده است. در چنین فضایی فشار بانک مرکزی به صادرکنندگان برای بازگشت ارزشان نیز مزید بر علت شده تا فشارها به شکل جدی افزایش پیدا کند.

در این فضا، دولت می‌تواند با یک تیر دو نشان بزند. حمایت از تولید اگر به درستی انجام شود، می‌تواند به شکل همزمان هم در بحث رشد اقتصادی و بهبود فعالیت‌های مولد اثراتی مثبت داشته باشد و هم فشار بر اقشار مختلف مردم را کاهش دهد. توسعه تولید، در ابتدا به رشد اقتصادی مثبت و افزایش ثروت ملی منجر می‌شود و در کنار سرمایه‌گذاران، دولت نیز از این فضا بهره خواهد برد. یکی از اصلی‌ترین اتفاقاتی که پس از افزایش تولید صورت می‌گیرد، رشد اشتغال است. امروز بسیاری از اقشار کم درآمد جامعه برای زندگی نیاز به شغل دارند و آمار بالای بیکاری در کشور این موضوع را تصدیق می‌کند. با بهبود سطح تولید و رشد اشتغال دیگر بسیاری از اعضای جامعه نیاز به کمک و حمایت‌های دولت نخواهند داشت. در واقع بر اساس همان مثل معروف، دولت باید به جای ماهی دادن، ماهی گرفتن را به مردم آموزش دهد. تا زمانی که پرداخت یارانه بدون پشتوانه ادامه داشته باشد، مردم تنها برای تامین نیازهایشان به آن وابسته می‌شوند و تا آینده‌ای نامعلوم، باید این حمایت ادامه پیدا کند اما توسعه تولید و افزایش اشتغال باعث می‌شود، به تدریج تعداد افرادی که به کمک دولتی احتیاج دارند کاهش پیدا کند و در کنار کاهش بار هزینه‌ای بر دولت، رشد اقتصادی حاصل از تولید نیز شرایط اقتصاد ایران را در مسیری درست تغییر می‌دهد.