جاه طلبی قیمت‌ها در بازار خودرو
تعادل | فرشته فریادرس |
«پراید در مدل ۱۱۱، یکصدو ۳۵ میلیون تومان شد.» این تنها یک نمونه از جاه‌طلبی قیمت‌ها در بازار خودرو است و دیگر خودروها نیز قیمت‌های شگفت‌انگیزتری را به ثبت رسانده‌اند؛ به‌طوری‌که «پژو ۲۰۰۸ میلیاردی شد یا تندر-۹۰ که قیمت ۴۰۰ میلیون تومانی را یدک می‌کشد.» افزایش عجیب و غریب قیمت خودروها در حالی است که این روزها نه خبری از عرضه جدید است و نه وعده فروش‌های فوق‌العاده خودروسازان محقق شده. وضعیتی که موجب شده تا بازار معاملات قفل و نه خبری از خریدار باشد ونه فروشنده. برخی از روایتگران بازار خودرو معتقدند روند صعودی قیمت‌ها در بازار سکه و ارز باعث شده تا هیچ‌کس حاضر به خرید خودرو آن هم با قیمت‌های نجومی نباشد. در این میان، بررسی وضعیت بازار خودرو هر چند نشان می‌دهد، سه فاکتور«نرخ ارز، تورم انتظاری و عرضه»، بیشترین وزن را در ایجاد آشفتگی بازار خودرو دارند، اما «درج قیمت‌های غیرواقعی و حبابی در سایتها و کانال تلگرامی و دپوی خودروها در خانه به امید گرانتر شدن»، بر این آشفته بازار بیشتر دامن زده است. در این میان، صاحبان نمایشگاه‌های خودرو در پایتخت توصیه می‌کنند که مردم در شرایط فعلی اقدام به خرید خودرو نکنند. البته برخی از فعالان حوزه خودرو نیز امیدوارند که نسخه «رزم‌حسینی» بتواند بازار خودرو را متعادل سازد. اما برنامه وزیر جدید صمت برای بازار خودرو چیست؟ «افزایش عرضه خودرو، کاهش قیمت تمام شده خودرو از طریق کاهش قیمت مواد اولیه و افزایش تولید و شکستن انحصار در بازار» از جمله وعده‌های خودرویی وزیر جدید است که قبل از آنکه از پیچ بهارستان عبور کند، به عنوان اولویت‌های کاریش ترسیم کرد. حال باید دید، رزم‌حسینی که به تازگی توانسته بر صندلی وزارت صمت تکیه بزند، به وعده‌های خودرویی عمل می‌کند و اینکه می‌تواند قیمت‌ها در بازار خودرو را به تعادل برساند یا خیر.
قیمت‌های نجومی در بازار خودرو
آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صمت، نشان می‌دهد، در نیمه نخست سال جاری ۴۶۸ هزار و ۶۹۹ دستگاه انواع خودرو در کشور تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۳.۴ درصد رشد داشته است. در این مدت ۴۲۵ هزار و ۹۲۵ دستگاه انواع سواری در کشور تولید شد که نسبت به ۶ ماهه اول سال ۹۸ رشد ۲۱.۹ درصدی را تجربه کرده است. در مورد تولید انواع خودرو در شهریورماه ۹۹، باید به عدد ۸۶ هزار و ۲۹۳ دستگاه اشاره کرد؛ به‌طوری که نسبت به شهریور سال گذشته رشد ۳۶.۴ درصدی را شاهد هستیم. در این مدت ۷۷ هزار و ۵۹۸ دستگاه سواری در کشور تولید شد که نسبت به شهریور سال قبل رشد ۳۵ درصدی را داشته است.آمارها در حالی حکایت از افزایش تولید خودرو دارد که قیمت خودروها در بازار نیز به صورت نجومی و غافلگیرانه در حال افزایش است. این در حالی است که با افزایش تولید باید تا حدی شاهد کاهش یا متعادل‌سازی قیمت‌ها باشیم. بررسی وضعیت بازار خودرو نشان می‌دهد سه شاخص «نرخ ارز، تورم انتظاری و عرضه»، بیشترین وزن را در ایجاد آشفتگی بازار خودرو دارند. هرچند هر سه بخش یادشده از متغیرهای کلان اقتصادی تاثیر می‌پذیرند با این حال بازار خودرو را متاثر از خود کرده‌اند. در همین حال، مشاهدات بازار خرید و فروش خودرو نیز نشان می‌دهد، قیمت خودرو با سرعتی عجیب و غریب در حال تاخت وتاز است. اما قیمت انواع خودروها آنقدر غیرمنطقی است که عملاً نه کسی حاضر به خرید خودرو است و نه کسی قصد فروش دارد. این در حالی است که قیمت‌ها به صورت سلیقه‌ای در آگهی‌ها و توسط دلالان اعلام می‌شود؛ به‌نحوی‌که اختلاف قیمت‌ها برای محصولات وارداتی در آگهی‌های مختلف، اختلاف فاحش چند صد میلیون تومانی دارد. البته در محصولات داخلی هم اختلاف قیمت‌ها تا چند ده میلیون تومان می‌رسد. از سوی دیگر، بررسی‌های میدانی نیز نشان می‌دهد که متقاضی برای این قیمت‌های نجومی وجود ندارد. گویی با این قیمت‌ها بازار خودرو در یک خواب کامل به سر می‌برد. بازاری که به نقطه صفررسیده و معامله‌ای انجام نمی‌شود. تحلیلگران بازار خودرو، نرخ‌های فعلی را غیرواقعی و حبابی می‌دانند. در این میان برخی نیز منتظرند تا منحنی قیمت نزولی شود و آنگاه اقدام به خرید کنند. اما ببینیم عجیب‌ترین قیمت‌ها از آن کدام خودروهاست؟ مشاهدات میدانی از قیمت‌ها در بازار خودرو نشان می‌دهد که قیمت پراید ۱۱۱ در بازار ۱۳۱ میلیون تومان، پراید ۱۳۱ در حدود ۱۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، پراید ۱۳۲ در حدود ۱۱۸ میلیون تومان است؛ قیمت‌هایی که مشتریان را بیشتر شگفت زده کرده است. در گروه محصولات پژو در هفته گذشته پژو۲۰۰۸ قیمتی میلیاردی و حدود یک میلیارد و ۱۴۵ میلیون تومان را پیدا کرده است. پژو۲۰۶ تیپ دو نیز در بازار با قیمت ۲۲۰ میلیون تومان، پژو۲۰۶تیپ پنج ۲۷۳ میلیون تومان، پژو۲۰۷ اتومات ۴۲۳ میلیون تومان، پژو۲۰۷ دنده‌ای ۴۲۴ میلیون تومان، پژو۴۰۵ GLX دوگانه‌سوز ۲۲۰ میلیون تومان، پژو۴۰۵ GLX بنزینی ۲۰۰ میلیون تومان و پژوپارس اتوماتیک ۳۷۱ میلیون تومان دیده می‌شود . در این میان، در بازار خودرو تیبا هاچ‌بک ای‌ایکس ۱۵۱ میلیون تومان، تیبا هاچ‌بک پلاس ۱۵۶ میلیون تومان، دنا معمولی ۳۱۵ میلیون تومان، دناپلاس دنده‌ای توربو ۴۳۸ میلیون تومان و رانا ال‌ایکس ۲۳۰ میلیون تومان قیمت دارد. رصد این قیمت‌ها بیانگر این است که در آشفته بازار اقتصاد کشور، هر کسی هر طور دلش می‌خواهد اقدام به قیمت‌گذاری می‌کند. اوضاع به گونه‌ای است حتی نمایشگاهداران خودرو، نیز به مشتریان توصیه می‌کنند که در شرایط کنونی از خرید خودرو اجتناب کنند.
دپوی خودرو از سوی مصرف‌کنندگان!
اما برخی از فعالان حوزه خودرو، یکی دیگر از دلایل این وضعیت در بازار خودرو را تقاضای کاذب می‌دانند. به گفته آنها ۲۰ درصد خریداران مصرف‌کننده واقعی هستند و در این میان برخی افراد اقدام به دپوی خودرو در خانه‌هایشان کرده‌اند، تا وقتی قیمت‌ها به اوج رسید، اقدام به فروش کنند. موضوعی که باعث شده، تقاضای کاذب در بازار شکل بگیرد که خود عامل اصلی گرانی‌ها در بازار است. عامل دیگر اما به گفته روایتگران بازار خودرو، درج قیمت‌های غیرواقعی در سایتها و کانال تلگرامی است که بر این آشفته بازار دامن می‌زند. به عبارتی دیگر، با اشتراک‌گذاری قیمت‌های عجیب و غریب بازار را ملتهب می‌کنند و مردم با توجه به این قیمت‌ها گمان می‌کنند قیمت خودرو بسیار گران شده است. اما آنچه مهم است اینکه در این شرایط مصرف‌کننده در بازار سرگردان است و نمی‌داند کدام قیمت منطقی و کدام قیمت صوری است. بنابراین برخی فعالان بازار خودرو توصیه می‌کنند که افراد در شرایط کنونی از خرید خودرو اجتناب کنند، چراکه معلوم نیست با گذشت هر ساعت قیمت خودرو چگونه رقم می‌خورد. در این میان برخی نیز این احتمال را می‌دهند که با روی کار آمدن «علیرضا رزم‌حسینی» وزیر جدید صمت، بازار خودرو متعادل شود.
نسخه رزم‌حسینی جواب می‌دهد؟
افزایش عجیب قیمت خودرو در بازار در شرایطی است که وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت در جریان گرفتن رای اعتماد از مجلسی‌ها، با تاکید بر ساماندهی بازار خودرو، عنوان کرده بود که براساس شرایط موجود و به صورت همزمان هم تولید افزایش می‌یابد و هم فضا برای رقابت مهیا می‌شود تا قیمت‌ها در بازار به تعادل برسد. علیرضا رزم‌حسینی، همچنین افزایش عرضه خودرو را جزو مهم‌ترین اولویت‌های وزارت صمت دانسته و اظهار کرده که اگر شرایط اجازه دهد، باید مقداری انحصار در خودروسازی شکسته شود تا فضا برای تنوع خودرو در بازار مهیا شود. وزیر صمت با بیان اینکه قیمت تمام شده خودرو در ایران بالا است، نیز گفته است: خودرو هزینه‌های مالی بالایی دارد و احتمال دارد طی سه تا چهار ماه آینده براساس بررسی کارشناسی که پیش از قبول مسوولیت و با استفاده از ظرفیت تیمی انجام دادم، با همکاری کارشناسان دولت و مجلس تدابیری اتخاذ کنیم که براساس آن قیمت‌های مناسبت‌تری برای تامین مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات خودرو تعیین کنیم تا قیمت خودرو تا حدودی کاهش یابد. از این رو، باید منتظر ماند و دید طی روزها یا هفته‌های آتی، رزم‌حسینی برای متعادل‌سازی بازار خودرو، چه اقداماتی انجام خواهد داد و اینکه وعده‌هایش را تحقق می‌بخشد یا خیر.
