ریشه گرانی بلیت هواپیما هم ارزی است

نوید مقصودی

گرانی فزاینده قیمت بلیت‌های هواپیما این روزها باعث بروز اعتراضات و نگرانی‌های فراوانی از سوی مردم و مخاطبان صنعت هوایی شده است، اما نباید فراموش کنیم که در صنعت هواپیمایی، بحث تعمیر و نگهداری یک بحث و ضرورت جدی و غیرقابل جایگزینی است. یعنی بر اساس یک برنامه‌ریزی مدون باید در دوره‌های مختلف این هزینه‌ها را برای تعمیر و نگهداری انجام داد. اکثر این هزینه‌ها هم به صورت ارزی است و بخش قابل توجهی از تعمیرات باید در خارج انجام شود. با توجه به اینکه ایرلاین‌ها هزینه‌های ارزی می‌کنند و درآمد ریالی دارند، طبیعی است که در دخل و خرج خود با مشکل روبه رو می‌شوند و ناچارند برای توازن بخشیدن به این هزینه‌ها و درآمدها قیمت بلیت‌های ارایه شده را افزایش دهند. البته من کارشناس صنعت هوایی هستم و اقتصاددان نیستم که بخواهم با استفاده از تئوری‌های اقتصادی چرایی وقوع این گرانی‌ها را شرح دهم، اما آنچه که بر سر قیمت‌های این صنعت آمده است، زیاد پیچیده نیست و با یک دو دوتا چهارتای ساده می‌توان به پاسخ احتمالی رسید.

همان‌طور که حتما مستحضرید، قیمت ارز در فضای عمومی و اقتصادی کشورمان به عنوان یک متغیر بنیادین عمل می‌کند و زمانی که نرخ ارز و دلار افزایش پیدا می‌کند طبیعتا تمام بخش‌ها و حوزه‌های اقتصادی و خدماتی نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند و از آن تاثیر می‌پذیرند. قطعات موتور و سایر قطعات مورد نیاز صنعت هواپیمایی از خارج تامین می‌شود و وقتی قیمت این اقلام با ارز محاسبه می‌شود طبیعی است که گرانی قیمت دلار باعث افزایش قیمت بلیت هواپیما هم خواهد شد. ضمن اینکه نباید فراموش کرد که صنعت هواپیمایی ما با مشکلات مضاعفی روبه‌روست. اگر کرونا کل صنعت هوایی بین‌المللی را با تکانه‌های متعددی روبه رو ساخته اما صنعت هوایی کشورمان هم باید با تبعات برآمده از کرونا مقابله کنند و هم اینکه باید اثرات تحریم‌های اقتصادی را تحمل کنند. کرونا کل صنعت هوایی بین‌المللی را تحت تاثیر قرار داده و برخی از شرکت‌های مطرح، ریشه‌دار و قدر در این بخش ناچار به اعلام ورشکستگی شده‌اند. دقت کنید که اساسا هواپیما به‌خصوص هواپیماهای مسافربری هر اندازه که بیشتر پرواز داشته باشد و پروازهایش استمرار داشته باشد، صرفه اقتصادی بیشتری دارد و هزینه تعمیر و نگهداری آن کاهش پیدا می‌کند. هر اندازه که عمر هواپیما افزایش پیدا می‌کند و توقف‌های بیشتری دارد، زیان بیشتری خواهد داشت. چرا که آماده کردن هواپیماها برای پرواز دوباره و آماده کردن آن بسیار هزینه‌بر است. در این میان با توجه به اینکه ناوگان هوایی ایران سالخورده است، ضرر و زیان بیشتری را متوجه فعالان این حوزه می‌کند. حتی کشورهایی که ناوگان جوان هم دارند از توقف و کاهش پروازها آسیب زیادی متحمل می‌شوند. بنابراین یکی از برنامه‌هایی که می‌بایست در سطح کلان برای بهبود وضعیت صنعت هوایی تدارک دیده شود، جوان‌سازی ناوگان هوایی کشورمان است که متاسفانه تا زمان تداوم تحریم‌ها این فرآیند مقدور نخواهد بود تا هنگامی که زنجیره تحریم‌های اقتصادی از پیکره اقتصاد و صنعت هوایی کشور گشوده شود.