تضاد در عرضه داراسوم
پس از گذشت از رکود عمیق در بازارهای مالی متعدد و بازدهی بسیار عالی بازار سرمایه استقبال مردم نسبت به بورس افزایش یافت و دولت به منظور هدایت نقدینگی‌های سرگردان در بازارهای متعدد به سوی بازار سهام، بالابردن سطح درآمد جامعه و کاهش نرخ بیکاری تصمیم به سرمایه‌گذاری عمده در این بخش گرفت و اقداماتی مانند آزادسازی سهام عدالت و ارایه سهام خود در قالب سه صندوق سرمایه‌گذاری در بورس کرد. عرضه اولیه صندوق دولتی استقبال بی نظیری در پی داشت اما؛ عرضه دوم کم رونق بود و تنها علت این کاهش رونق را می‌توان اختلافات دولتی‌ها دانست. پس از دو عرضه دولت تصمیم به عرضه سوم گرفت تا میزان سهام باقی مانده خود در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات را در بازار عرضه کند. خبر این عرضه را چند روز پیش فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد داد و گفت: باقیمانده سهام دولت در سه بانک ملت، تجارت و صادرات عرضه خواهد شد و امیدواریم این موضوعات تداوم داشته باشد تا به ثبات بازار سرمایه کمک کند. حسین علایی معاون سازمان خصوصی وزارت اقتصاد در مرداد ماه سال ۹۹ گفته بود، احتمالا آذر ماه ۹۹ است. البته او قبلا گفته بود که دارا سوم، ترکیبی از سهام فلزی و خودرویی است و با اعلام اخیر وزیر اقتصاد در تضاد است. اگر فرض را بر نهایی بودن دارا سوم با سهام بانکی بدانیم، احتمالا دارا سوم در آبان پذیره نویسی شود و عرضه و ثبت نماد آن در بورس در آذر ماه انجام شود. در این بین یک سوال مطرح می‌شود براساس آخرین سخنان دولتی‌ها قرار بود این عرضه خودرویی باشد اما؛ چرا خبر عرضه بانکی مطرح شد؟
این سوال را نمی‌توان به صورت مشخص و درستی جواب داد. دولت قرار بود میزان دارایی‌های خود را در بازار عرضه کند و این عرضه‌ها باید متنوع باشند تا اعتماد سهامداران را به خود جلب کنند. اما؛ عرضه سوم نیز حاشیه‌هایی در پی دارد و احتمال می‌رود به عاقبت عرضه دارا دوم دچار شود. در این بین یک سوال دیگر مطرح می‌شود؛ صندوق دارا سوم چیست؟ سومین صندوق ETF سرمایه‌گذاری دولت با عنوان صندوق سرمایه‌گذاری دارا سوم است که متشکل از باقیمانده سهام دولت در سه بانک ملت، تجارت و صادرات می‌باشد. زمان عرضه صندوق دارا سوم در حال حاضر به‌طور دقیق اعلام نشده است اما با توجه به تاریخ عرضه دو صندوق دارا یکم و دارا دوم و فاصله زمانی که بین تاریخ پذیره نویسی این دو ETF وجود داشت پیش‌بینی می‌شود که زمان عرضه صندوق دارا سوم در 3 ماهه سوم سال و حداکثر تا قبل از دی ماه صورت پذیرد. پس از شروع مهلت پذیره‌نویسی سرمایه‌گذاران می‌توانند در بازه زمانی مشخص شده اقدام به خرید سهام این صندوق از طریق کد بورسی و یا مراجعه حضوری به بانک‌ها و ارایه کارت ملی خود کنند . اما؛ مهم‌ترین سوال اینجا مطرح می‌شود که با توجه به منفی بودن بازار و سهام موجود در پرتفوی این صندوق در اغلب روزهای یک ماه و نیم اخیر، آیا خریداران صندوق داراسوم بازدهی مطلوبی خواهند داشت؟ و یا تخفیفی برای عرضه این صندوق در نظر گرفته شده است؟
پاسخ به این سوالات مشخص نیست و نمی‌توان به صورت دقیق و درست پاسخ این سوال را داد. در این بین برخی از مخالفین این عرضه‌ها گفتند: این عرضه‌ها تنها برای جبران کسری بودجه دولت است و سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها برای سهامداران یک نوع ریسک محسوب می‌شود. همچنین فروش سهام دولت در پالایشگاه‌ها و بانک‌ها در بورس مخالف عدالت اجتماعی است.
پیش‌بینی‌ها راجع‌به بورس چه می‌گویند؟
براساس پیش‌بینی‌های موجود بازار سرمایه به ارزندگی کافی خود رسیده است و بازار به صورت زیرپوستی و بسیار آرام روند صعودی به خود گرفته است و پیش‌بینی می‌شود تا نیمه‌های آبان ماه بازار به یک تعادل خوب برسد اما؛ این نکته حائز اهمیت است که با توجه به وضعیت بازار و رفتارهای ضدونقیض برخی از سهامداران ممکن است بازار روند دیگری به خود گیرد همچنین رفتارهای دولت نیز در میان بی تاثیر نیست چراکه؛ دولت با حمایت‌های خود و گاها اختلافات پیش آمده روند بازار را تغییر می‌دهد و بورس را به سوی قرمزی می‌کشاند. در اصل ماهیت بورس به سوی مثبت شدن پیش می‌رود و پیش‌بینی می‌شود بازار این روند را ادامه دهد. همچنین یکی از کارشناسان بازار با اشاره به موضوع ارزندگی و سودآوری بازار سرمایه در زمان کرونا و امکان حباب بودن آن، گفت: بازار سرمایه در حالت تعادل اقتصاد، به سمت P/E محور بودن می‌رفت، یعنی اینکه اگر یک شرکت سود خوبی داشت و P/E آن کمتر از 7 بود شرکت خوبی برای سرمایه‌گذاری بود. اما در حال حاضر و در شرایط تورمی فاکتور تاثیرگذار بر قیمت سهام، تغییر کرده است و تورم بسیار اثرگذار است. چه از نظر دارایی‌ها چه از نظر فروش. البته باید واقعیت ارزش بازار یک شرکت را دانست. در رشد بازار در دو سال گذشته یکسری شرکت‌ها بالاتر از ارزش ذاتی خود رسیده بودند و در همین اصلاح بازار نیز کلی شرکت داریم که در حال حاضر پایین‌تر از ارزش ذاتی خود هستند. یکی دیگر از کارشناسان بازار بیان داشت: محدوده یک میلیون و 500 هزار واحدی شاخص کل هم از نظر تکنیکالی و هم از نظر روانی حمایت مهمی برای شاخص محسوب می‌شود که در کنار جذابیت قیمتی تعداد زیادی از سهام بنیادی و سودساز بازار انتظار می‌رود این محدوده حمایتی حفظ شده و بازار به تعادل برسد. نرخ دلار همیشه پیشران اصلی بازار سهام بوده است. به‌نظر می‌رسد شروع برگشت بازار از سهام دلاری و کامودیتی محور باشد، اما در ادامه با بهبود جو کلی بازار، شاهد توجه سهامداران به سهام شرکت‌های کوچک و متوسط ارزنده که شرایط بنیادی خوبی داشته و در روند صعودی بازار رشد کمتری را تجربه کرده‌اند باشیم.
روز گذشته بازار صف‌های سنگین خرید و فروش را متحمل شدند و پس از رشد هزار و 147 واحدی (در حدود یک درصد) در ارتفاع یک میلیون و 541 هزار واحد قرار گرفت و شاخص کل هم وزن نیز افزایش یک درصدی را در کارنامه خود ثبت کرد. حقوقی‌ها نیز روز گذشته بیش از 270 میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند و ارزش معاملات خرد به 9 هزار و 50 میلیارد تومان رسید. حقوقی‌ها نیز 18 درصد یعنی هزار و 660 میلیارد تومان سهام خریداری کردند و مازاد خرید این سهامداران سه درصد از کل معاملات بود. براین اساس آخرین قیمت 462 نماد حداقل سه درصد نسبت به قیمت روز قبل افزایش داشته و 160 نماد با کاهش بیش از حدودا چهار درصدی قیمت همراه بوده‌اند. «هتل و رستوران» کم اقبال‌ترین صنعت امروز با خالص سفارش فروش حدود 370 میلیارد تومان است و پس از آن گروه «دباغی، پرداخت چرم و ساخت انواع پاپوش» قرار دارد که برآیند سفارشات فروش آن 310 میلیارد تومان می‌شود، از سویی دیگر گروه «خودرو و ساخت قطعات» با تقاضای خرید 440 میلیارد تومانی همراه است. در این بین حقیقی‌ها بیش از 270 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج کردند و نمادهای «آبادا»، «فولاد»، «وتجارت»، «فملی»، «شبندر»، «دی»، «ذوب»، «شگویا» نیز در لیست نمادهای پر بیننده قرار گرفتند و اقبال سهامداران نسبت به این سهام در بازار افزایش یافت. همچنین نماد شرکت‌های بانک «تجارت»، «بانک خاورمیانه»، «بانک اقتصاد نوین»، «بانک سامان»، «پتروشیمی جم»، «باما»، «حفاری شمال» و «کشاورزی و دامپروری ملارد» بسته شد و16 سهم دیگر از جمله پالایشگاه تهران آماده بازگشت به تابلوی معاملات شدند . نماد شرکت‌های «شیشه همدان»، «پمپ سازی ایران»، «شاهد» و «سیمای کارون» برای افزایش سرمایه بسته و به تعلیق درآمدند. در این بین ارزش سهام عدالت نیز افزایشی شد و حقوقی‌ها نیز به خرید این سهام روی خوش نشان دادند. با اینکه بورس نزول را تجربه کرد اما؛ بازدهی 2.4 درصدی را میان بازارهای موازی را به دست آورد و می‌توان گفت بورس پیشتاز بازارهای مالی طی یک هفته اخیر شد.
