فراز و نشیب‌های سهام عدالت برای بورس

رقیه ندایی| 

همه‌چیز از اوایل خردادماه شروع شد و پس از پایین و بالای فراوان دولتی‌ها راضی شدند تا سهام عدالت را در بازار سهام عرضه کنند اما؛ این عرضه حاشیه‌های فراوان داشت و اغلب سهامداران بعد گذشت چندین ماه هنوز سود خوبی از فروش این سهام دریافت نکرده‌اند. به‌طور تقریبی بیش از 6 ماه از آزاد‌سازی سهام عدالت در بازار سهام می‌گذرد و 60 درصد این سهام آزاد شده و مردم در رفت و آمد‌های مکرر میان سازمان کارگزاری‌ها و بانک‌ها تنها توانسته‌اند نیمی از سود سهام عدالت آزاد شده خود را بگیرند البته در میان برخی از سهامداران نیز ادعا می‌کنند که تنها 30 درصد از سود اصلی خود را گرفته‌اند و کارگزاری‌ها و بانک‌ها پولی به حساب آنان واریز نکرده‌اند. برخی دیگر از سهامداران گفته‌اند که بیش از 80 درصد سود خود را دریافت کرده‌اند و منتظر مابقی سود این سهام هستند. با این تفاسیر دریافت سود سهام عدالت به شانس شما بستگی دارد یعنی اگر شما خوش شانس باشید سود خود را به درستی و بدون کم و کاست دریافت می‌کنید اما؛ اگر بخت و اقبال با شما یار نباشد این دریافت سود کمی با مشکل و طولانی مدت بودن همراه خواهد بود. با این حال که سهامداران سود خوبی دریافت نکرده‌اند اما؛ دولتی‌ها وعده داده‌اند که قرار است 22بهمن ماه 40 درصد باقی مانده سهام عدالت در بازار سهام آزاد شود. 

البته در این  میان یک نکته‌ای وجود دارد آنکه براساس گفته سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس، طبق توافق‌هایی که توسط مسوولان صورت پذیرفته 30 درصد سوم باقی مانده سهام عدالت تا پایان سال جاری و 10 درصد آخر نیز تا نیمه‌های مردادماه سال 1400 واگذار می‌شود. 

سهام عدالت از اولین روز عرضه خود در بازار سهام مشکلات عمده‌ای برای سهامداران داشت. یعنی آزادسازی و عرضه قطره چکانی و پرداخت نشدن سود پس از گذشت چندین ماه. آزادسازی چند مرحله‌ای برای بازار سرمایه مفید نبود چراکه؛ با مشکلات پدید آمده در اولین مرحله آزادسازی، دومین مرحله صف‌های فروش را در پی داشت و به‌طور کلی برای چندین روز ماهیت بازار سرمایه را به سرخ پوشی کشاند. 

با این وضعیت بورس و بی‌اعتمادی ایجاد شده در عرضه سهام عدالت در بورس پیش بینی می‌شود که مرحله سوم از رونق چندانی برخوردار نباشد و بازار را به سمت و سوی سرخ پوشی بکشاند. دولت باید برای عرضه باقی مانده سهام عدالت فکری کند و سهام عدالت را در زمانی آزادسازی و عرضه کند که بازار به تعادل رسیده باشد زیرا عدم تعادل بازار باعث می‌شود که این سهام به پایین‌ترین قیمت و کمترین استقبال در بازار فروخته شود. 

در این بین راضیه صباغیان، سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس در خصوص عرضه سهام عدالت در بازار سهام می‌گوید: طبق مصوبه شورای عالی بورس پس گذر از تصویب آزاد‌سازی سهام عدالت می‌بایست طی مدت یکسال این سهام واگذار شود. درنتیجه تاریخ ابلاغ و مصوب شدن دستورالعمل مردادماه است و باید تا ماه مرداد واگذاری سهام عدالت به درستی و به صورت تکمیل شده انجام شود. 

وی در رابطه با این تاریخ عرضه اظهار می‌کند: براساس مصوبه مذکور تنها یک سال برای عرضه سهام عدالت در بورس فرصت وجود دارد اما؛ باتوجه به توافقات صورت گرفته قرار است که در دو مرحله 30 و 10 درصدی به ترتیب تا پایان سال و مرداد ماه سال آینده صورت گیرد. در حال حاضر تنها 60 درصد این سهام در بازار عرضه شده و باید 40 درصد باقی مانده تا مرداد ماه سال 1400 در بازار سرمایه آزادسازی شود. صباغیان ادامه داد: دولتی‌ها و مسوولان باید زمان مناسبی برای آزادسازی سهام عدالت در بازار در نظر بگیرند و سیاست‌گذاری‌های لازم را در خصوص این آزادسازی در بازار انجام دهند. سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس در خصوص عرضه‌های سنگین بازار سهام می‌گوید: مصوبات عرضه و به‌طور کلی این حوزه زیرنظر شورای عالی بورس صورت می‌گیرد از این‌رو آزادسازی سهام عدالت باید تا تاریخ مذکور یعنی طی یکسال در بازار سرمایه انجام بگیرد و با برنامه‌ریزی شورای عالی بورس آزادسازی سهام عدالت در بازار سهام تنشی ایجاد نمی‌کند. این مقام مسوول افزود: این آزاد‌سازی و عرضه باید 10 سال قبل رخ می‌داد و سهام عدالت هرچه زودتر در بازار عرضه می‌شد اما؛ بهانه‌ها و مشکلات مختلف این عرضه را به تاخیر انداخت.  در این بین غلامرضا زنگنه، رییس سابق خصوصی‌سازی در رابطه با این عرضه می‌گوید: آزاد‌سازی سهام عدالت رونق بازار سهام را پدید می‌آورد و پرتفوی سهام عدالت از بهترین سهام موجود در بازار تشکیل شده و این موضوع باعث می‌شود که همیشه صف خرید برای سهامداران وجود داشته باشد. در نتیجه منع واگذاری سهام عدالت به بهانه از رونق افتادن بازار سرمایه استدلالی بی‌پایه و اساس و همچنین سودجویانه است که این فروش به ضرر سهامداران بازار تمام شود. وی تاکید نمود: برخی می‌خواهند بر روند فروش سهام عدالت نظارت داشته باشند این درحالی است که بارها بر این نکته تاکیده کرده‌ایم که دولت قیم مردم نیست و مال مردم باید به خودشان واگذار گردد. زنگنه اظهار کرد: کسانی که به سهام عدالت به عنوان یک سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند هرچه زودتر باید سهام خود را به فروش برسانند. وی ادامه داد: سهام عدالت باید مدت‌ها پیش در بازار سهام آزاد می‌شد ولی دولت اجازه آزادسازی و عرضه این سهام را در بازار سهام نمی‌داد. دولت آن زمان خود را متولی سهام عدالت می‌دانست این موضوع در حالی است که هم‌اکنون که سهام عدالت در بازار آزاده شده است آزادسازی آن هیچ گونه سنخیتی با خصوصی‌سازی ندارد و پول مردم در بانک و کارگزاری‌ها حبس شده است. زنگنه خاطرنشان کرد: بسیاری از افراد که سهام عدالت خود را به فروش رسانیده‌اند هنوز بعد از گذشت چندماه سودی از فروش سهامشان دریافت نکرده‌اند.

در نهایت مهم‌ترین کسانی که این سهام را دارند یا سهام خود را فروخته‌اند میزان سود است. این سهام خردادماه عرضه شد و پس ازگذشت 6 ماه هنوز سود قابل توجهی دست فروشندگان سهام عدالت را نگرفته است و مردم از بانک‌ها به کارگزاری‌ها در حال رفت و آمدند تا به سود واقعی خود برسند. در این میان کارگزاری‌های بانکی نیز پاسخ مشخصی به این مشکل نمی‌دهند و تنها برخی از آنان می‌گویند با توجه به میزان حجم فروشندگان سهام، تطبیق اطلاعات و شماره حساب این افراد کمی مشکل و زمان بر است و اگر یک کارگزاری همان روز اقدام به واریز وجه کند پس از گذشت دو الی سه روز کاری اطلاعات مشخص شده و مربوطه در سپرده‌گذاری تطبیق داده می‌شود و پس از گذشت 5 تا 7 روزکاری اگر در لیست فروش سهام مشکل و نقض اطلاعاتی وجود نداشته باشد وجوه مربوطه پرداخت می‌شود.

بدین‌ترتیب ارزش سهام عدالت مانند روزهای گذشته با روند کاهشی همراه بود و 4.3 درصد معادل 614 هزار افت را در کارنامه خود ثبت کرد و ارزش سبد 532 هزار تومانی و یک میلیون تومانی سهام عدالت به ترتیب به 13 میلیون و 688 هزار تومان و 25 میلیون و 774 هزار تومان رسید. براین اساس ارزش 60 درصد قابل فروش سبد 532 هزار تومانی سهام عدالت به 8 میلیون و 212 هزار تومان رسید.