سقوط 70 دلاری قیمت طلای جهانی با تولید واکسن کرونا

گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |

به دنبال انتشار خبر تولید واکنس کرونا، افزایش قیمت سهام در بازارهای جهانی و پیگیری حقوقی انتخابات امریکا توسط تیم ترامپ، قیمت دلار به 27650 تومان افزایش و اونس طلا به 1870 دلار کاهش یافت. به دنبال این تحولات، بازار طلا و سکه نیز با افزایش قیمت مواجه شده و مظنه مثقال طلای آبشده 5 میلیون و 360 هزار، هرگرم طلای 18 عیار 1 میلیون و 237 هزار، سکه طرح جدید 13 میلیون و 600 هزار، سکه طرح قدیم 13 میلیون، نیم سکه 7 میلیون و 300 هزار، ربع سکه 5 میلیون و 100 هزار و سکه گرمی 2 میلیون و 700 هزار تومان اعلام شده است.   صبح سه شنبه در بازار آزاد، دلار 27 هزار و 500 تومان، یورو 33 هزار تومان و درهم امارات 7 هزار و 850 تومان داد و ستد شد.قیمت دلار در صرافی‌های بانکی با افزایش به ۲۶ هزار و ۹۰۰ تومان معامله شد و در ساعات عصر نیز نرخ دلار در صرافی‌های مجاز و نرخ لحظه‌ای سامانه سنا به 27100 تومان و یورو به 32050 تومان رسید. 

   سقوط 70 دلاری قیمت طلا

 با تولید واکسن کرونا

انتشار خبر امیدوارکننده ساخت و تولید واکسن کرونا، موج مثبتی را در بازارهای جهانی ایجاد کرد و قیمت اونس جهانی طلا در کمتر از دو ساعت ۹۰ دلار سقوط کرد. اما چگونگی واکنش بازار طلای داخلی و همچنین بازار ارز نسبت به این خبر، موضوعی است که گمانه‌های مختلفی را ایجاد کرده که با فعال شدن معاملات امروز بازار نتیجه آن مشخص خواهد شد. در حالی که بازارهای جهانی در روزهای اخیر متناسب با اخبار و نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، در روندهای خود اصلاح ایجاد می‌کردند، اما شب گذشته، انتشار خبری در حوزه بهداشت و درمان، همه معادلات را به صورت جدی تحت تاثیر خود قرار داد. کوتاه زمانی پس از انتشار و اعلام خبر کشف و تولید واکسن کرونا توسط یک شرکت دارویی، از سوی برخی رسانه‌های معتبر جهانی، بازارهای سرمایه همگی واکنش نشان دادند و در بازار جهانی طلا هم قیمت اونس طلا، بلافاصله حدود ۹۰ دلار کاهش یافت. این درحالی است که از 10 روز پیش قیمت اونس جهانی طلا همزمان با نزدیک شدن به روز برگزاری انتخابات امریکا از محدود ۱۸۷۰ دلار روند افزایشی خود را آغاز کرده بود و با اعلام پیروزی جو بایدن در این انتخابات به یک‌باره شاهد افزایش قیمت بیش از ۵۰ دلاری بود و به قیمت ۱۹۵۰ دلار رسید. این روند افزایشی به نحوی بود که عموم کارشناسان پیش‌بینی‌ گذر مجدد قیمت اونس طلا از مرز ۲۰۰۰ دلار را داشتند. اما حالا با انتشار خبر ساخت واکسن کرونا، تمام تاثیرات 10 روز گذشته در کمتر از دو ساعت از میان رفت و قیمت اونس جهانی که دیروز (دوشنبه) به ۱۹۶۵ دلار هم رسیده بود، به قیمت 10 روز پیش خود یعنی محدوده ۱۸۷۰ دلار بازگشت. روند افزایش قیمت طلا در بازار داخلی ایران اما طی 10 روز گذشته، نسبت به بازار جهانی معکوس عمل کرده بود که علت این رفتار متناقض به تحولات بازار ارز ایران باز می‌گردد. بازار ارز در ایران طی ماه‌های شهریور و مهر با موج ناشی از افزایش انتظارات تورمی همراه شد که این مساله قیمت هر دلار امریکا را تا ۳۲ هزار تومان نیز افزایش داد. بنابراین قیمت در بازار طلا و سکه نیز که به‌طور مستقیم تحت تاثیر قیمت بازار ارز قرار دارد، پیرو این انتظارات تورمی، با افزایش شدید همراه بود. البته در این بازه زمانی روند هجوم تقاضا به این بازار به نحوی بود که در بخش سکه، قیمت‌ها حتی از بازار ارز هم پیشی گرفته بودند و شاهد تشکیل حباب‌هایی بزرگی در این بخش بودیم. تا جایی که در میانه مهرماه سکه تمام بهار آزادی در حالی که قیمت دلار در بازار آزاد ۳۲ هزار تومان بود، مطابق با دلار ۳۶ هزارتومانی قیمت‌گذاری می‌شد و نیم سکه مطابق با دلار ۳۹ هزار تومانی و ربع سکه که گوی سبقت را از همگان ربوده بود معادل با قیمت دلار ۵۲ هزار تومانی در بازار معامله می‌شد. اما این روند افزایشی از اواخر مهرماه با اقدامات جدید بانک مرکزی در بازار ارز، متوقف شد. در همان ایام عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی، در مصاحبه‌ای تاکید کرد فشار حداکثری برای دمیدن بر انتظارات تورمی جامعه در روزهای پایانی خود است و به عموم مردم هشدار داد که ریسک بازار ارز بسیار بالاست. پس از این تحولات، بازار ارز و پیرو آن بازار سکه و طلا، روند کاهشی به خود گرفت. البته این روند با رسیدن به موعد برگزاری انتخابات امریکا و مشخص شدن نتیجه آن با شوک روانی هم مواجه شد و در حالی که دلار بازار آزاد در هفته گذشته در محدوده ۳۰ هزار تومانی معامله می‌شد، در هفته جاری قیمت دلار در صرافی‌های بانکی در کانال ۲۳ و ۲۴ هزار تومان به فروش می‌رود و در بازار آزاد هم از کانال ۲۲ هزار تومان تا ۲۷ هزار تومان در نوسان قیمتی قرار گرفته است. بنابراین بازار طلا و سکه هم با آغاز آبان‌ماه، روند کاهشی خود را حفظ کرد و در روز ابتدایی هفته جاری قیمت سکه تمام بهار آزادی در کف قیمتی دو ماه اخیر قرار گرفت و ۱۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان معامله شد. در این روز هر گرم طلای خام ۱۸ عیار نیز حدود یک میلیون و ۱۴۰ هزار تومان به فروش رسید. البته در روزهای یکشنبه و دوشنبه قیمت‌ها روندی صعودی به خود گرفته بودند، اما از بعدازظهر دیروز با اعلام خبر تولید واکسن کرونا، معادلات بازار به کل متحول شده است. پیش‌بینی می‌شود همانطور که در بازارهای جهانی پس از انتشار این خبر و تایید سازمان جهانی بهداشت مبنی بر بسیار مثبت ارزیابی شدن تاثیر این واکسن، تمامی عامل‌های دیگر موثر بر بازار در حاشیه قرار گرفته‌اند، بازارهای داخلی نیز از این روند متاثر شوند. 

    بانک مرکزی: نرخ ارز کاهشی خواهد بود

بانک مرکزی اعلام کرد که همزمان با روند کاهشی ریسک‌های غیراقتصادی، با قدرت و توان بیشتری قیمت بازار را به سمت نرخ‌های پایین‌تر که متکی بر عوامل بنیادین اقتصاد است، هدایت می‌کند. طبق اعلام بانک مرکزی  به‌رغم روند نزولی اخیر در بازار که البته مانند هر روندی گاهی با اصلاح روبه‌رو می‌شود، برخی به غلط اینگونه القا می‌کنند که سطوح مشخصی از نرخ بازار، کف قیمتی بانک مرکزی است  همچنین با انتشار اخبار و شایعات سعی در بر هم زدن چشم‌انداز کاهش ریسک‌های غیراقتصادی دارند تا به هر شکل ممکن از کاهش نرخ بازار جلوگیری کنند. این گروه درصدد جبران زیان ناشی از فروکش کردن چشمگیر انتظارات منفی در بازار ارز کشور و متعاقبا سایر بازارها هستند. اما می‌توان تأکید کرد که روند نزولی شکل گرفته و ثبات در بازارهای دارایی به‌رغم اینگونه مقاومت‌ها تداوم خواهد داشت. ضمن آنکه بانک مرکزی انتظار دارد تا نهادهای مسوول، در پی شناسایی و معرفی گروه‌هایی باشند که با ایجاد این شایعات و القائات در تلاش هستند تا نگذارند کام مردم از ایجاد فضای باثبات در اقتصاد کشور شیرین شود.  بر این اساس، بانک مرکزی همزمان با روند کاهش ریسک‌های غیراقتصادی، با قدرت و توان بیشتری قیمت بازار را به سمت نرخ‌های پایین‌تر که متکی بر عوامل بنیادین اقتصاد است هدایت می‌کند و بدیهی است با استمرار عرضه بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و سایر صادرکنندگان و گشایش‌های ارزی در جریان، بازار ارز از ثبات بیشتری برخوردار خواهد شد.  گفتنی است معاملات واقعی در سامانه نیما و بازار متشکل ارزی در حال انجام است و نرخ‌های معاملاتی بسیار پایین‌تر از نرخ‌هایی است که بعضا در برخی از کانال‌های غیررسمی گزارش می‌شود.   براساس گزارش‌های دریافتی، آخرین نرخ معامله شده درهم در سامانه نیما حدود ۶ هزار و ۶۶۵ تومان بوده که معادل دلاری آن حدود ٢۴ هزار و ۴۶۰ تومان است.

   کاهش نرخ ارز ادامه می‌یابد

بازار ارز از اواخر هفته گذشته در مدار کاهشی قرار گرفته و نرخ‌ها تاکنون ریزش‌هایی را تجربه کرد، با این وجود بعضا برخی مقاومت‌ها برای توقف این روند صورت می‌گیرد. ‌بانک مرکزی در حالی در این چندماهه در مظان اتهام نابسامانی‌های بازار ارز قرار داشت که رییس کل این نهاد مهم پولی، پیش از این، بارها به مردم هشدار داده بود که در بازار ارز سرمایه‌گذاری نکنند، چرا که قیمت‌ها واقعی نیست و به زودی وارد روند کاهشی خواهد شد درست بعد از این صحبت‌ها، سیاست‌های جدید بانک مرکزی مبنی بر عرضه اسکناس ارز در بازار متشکل ارزی و ... در دستور کار قرار گرفت و در کنار جو روانی انتخابات امریکا منجر به ریزش نرخ ارز در بازار شد. بانک مرکزی در حالی میلیون‌ها دلار ارز در بازار متشکل ارزی عرضه کرد که تقاضای واقعی برای آن نبود و میزان خرید قابل توجه نبود. این امر نشان از نبود تقاضای واقعی و موثر در بازار داشت که بیش از پیش قاعده بازار را به سمت دلالی و سودجویی سوق می‌دهد. از سوی دیگر، با توجه به انتخابات ایالات متحده امریکا که از روز ۱۳ آبان به‌طور رسمی کلید خورد، بازار ارز تا حدودی از این رویداد تاثیر گرفت که البته پیش از این نیز پیش بینی می‌شد که با روی کار آمدن جو بایدن نامزد انتخاباتی امریکا و به وجود آمدن فضای خوشبینی، قیمت‌ها در ایران روند کاهشی به خود بگیرد. به هر حال این انتخابات در کنار سیاست‌های مهم و تاثیرگذار بانک مرکزی بازار ارز را به سمت بهبود پیش برده و با توجه به دستور رییس‌جمهور مبنی بر تداوم منطقی سازی نرخ ارز از سوی بانک مرکزی، انتظار می‌رود این روند همچنان ادامه داشته باشد چرا که کارشناسان و فعالان بازار نیز معتقدند با اقدامات بانک مرکزی همچنین روی کار آمدن دموکرات‌ها در کارزار انتخاباتی، نرخ دلار با افت قابل توجهی روبه‌رو خواهد شد. روند کاهشی نرخ ارز در حالی از پنجشنبه گذشته آغاز شد که طی دیروز و امروز نیز اندکی افزایش را تجربه کرد که دلیل آن نیز مقاومت برخی در برابر کاهش بیشتر نرخ‌هاست. برخی کارشناسان معتقدند افرادی که در زمان گرانی ارز خریده و به عنوان نمونه برای واردات برنامه‌ریزی کرده بودند، جزو گروهی هستند که اجازه پایین آمدن بیشتر نرخ ارز را نمی‌دهند. اما به هر حال سیاست‌های بانک مرکزی و همچنین پیگیری‌ نهادهای قضایی به‌طور جد در دستور کار قرار دارد تا این روند اصلاح شود و مدار نرخ ارز در بازار، نزولی باشد. در همین باره مرتضی عزتی تحلیل‌گر اقتصادی نیز از دست‌های پشت پرده در بازار ارز خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: بخشی از نابه‌سامانی‌های ارز از سودجویی و دلالی برخی در داخل نشات می‌گیرد که البته شاید حتی این سودجویان هم از طرف عوامل خارجی وارد این بازار شده‌اند یا دست‌کم از سوی آنها تشویق می‌شوند. وی اشاره‌ای هم به افراد به اصطلاح بازارخراب کن می‌کند و به ایبِنا می‌گوید: قیمت‌ دلار حاصل تقاضای واقعی نیست، بلکه ناشی از فعالیت عده‌ای به اصطلاح بازارخراب کن و سودجویان، است که یا منافع ریالی از معاملات خواهند داشت و یا عامدانه قصد تخریب بازار را دارند.در حال حاضر، با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی به ویژه عرضه فراوان ارز در مدت اخیر در بازار متشکل ارزی و همچنین اقدامات قوه قضاییه برای پیگیری تخلف‌ها در بازار، شاهد روند کاهشی نرخ ارز در بازار هستیم که البته پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا و زمزمه‌های بازگشت به برجام نیز تاثیر محسوسی بر این روند کاهشی داشته است.

   تنها اصلاحی کوتاه‌مدت در مسیر نزولی

فضای بازار ارز به دلایل مختلفی همچون نبود تقاضا در برابر عرضه سنگین بازارساز در بازار متشکل ارزی و همچنین سیگنال بین‌المللی از بازگشت امریکا به برجام در دولت بایدن، با کاهش نرخ همراه است. بازار ارز در روزهای اخیر با کاهش معنادار شاخص ارزی مواجه شده است. روندی که از هفته‌های گذشته، همزمان با حضور پِرقدرت بازارساز و سیاست افزایش عرضه اسکناس و تامین نیازهای واقعی ارزی، شکل گرفته بود و در ادامه با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری، شدت بیشتری هم گرفت. انتخاب بایدن به عنوان رییس‌جمهور جدید امریکا، چشم‌انداز مثبتی از بازگشت این کشور به برجام و کاسته شدن از فشار حداکثری بر چرخه اقتصادی و ارزی کشور دارد. به گونه‌ای که قیمت دلار امریکا که در مهرماه به قله ۳۲۰۰۰ تومان نیز رسیده بود، حالا در محدوده ۲۴۰۰۰ تومان قیمت گذاری شده است. همچنین در کنار سیگنال‌های بین المللی در اقتصاد ایران، باید به ادامه سیاست تزریق ارز از سوی بانک مرکزی در بازار متشکل ارزی نیز اشاره داشت. اقدامی که در هفته‌های اخیر نشان داده که در مقابل حجم قابل توجهی از عرضه اسکناس دلار، تقاضای موثر و واقعی در بازار وجود ندارد و تا حدود زیادی از رفتارهای نوسان‌گیری و سوداگری در بازار ارز کاسته است. زیرا با افزایش عرضه ارز در برابر اندک تقاضای موثر، نرخ دلار چاره‌ای جز عقب‌نشینی ندارد و در این میان، تلاش عده‌ای نوسان گیر برای جلوگیری از افت نرخ ارز، تنها برای مدت محدودی می‌تواند ادامه داشته باشد و در نهایت، روند نزولی شاخص ارزی پیش روی فعالان اقتصادی است. جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در گفت‌وگو با ایبِنا اظهار داشت: از یک طرف افزایش عرضه ارز و از طرف دیگر کاهش تقاضا را شاهد هستیم و خواهیم بود. در نتیجه این دو عامل می‌تواند روی نرخ ارز تاثیر کاهشی داشته باشد و قیمت ارز را پایین بیاورد. نماینده مردم در مجلس با اشاره به نقطه پایانی فشارهای حداکثری امریکا بر اقتصاد ایران گفت: دیگر فشاری بالاتر از فشارهای فعلی (دولت ترامپ) وجود ندارد و با توجه به تحولات بین المللی و همچنین تصمیمات داخلی در خصوص واردات و صادرات، روند کاهشی نرخ دلار همچنان ادامه پیدا می‌کند.