عرضه‌ای که زیان به بار می‌آورد
رقیه ندایی|
مدتی می‌شود که هیچ عرضه اولیه‌ای در بازار سهام نداریم و باتوجه به وضعیت بازار اگر هم عرضه‌ای باشد بی رونق خواهد بود. بازار سرمایه روزهای ناگوار و عجیبی را پشت سر می‌گذارد و این عجایب در مدتی رخ داد که بازار یک صعود حدود دو میلیون واحدی را در کارنامه خود ثبت کرده بود و درحال حاضر در محدوده کانالی یک میلیون و 300 هزار نوسان می‌کند. درست است دولتی‌ها و مسوولین جلسات متعددی برای بازگشت بورس انجام می‌دهند و امیدوارند به حالت تعادل بازگردد اما؛ با حواشی پیش آمده این تعادل کمی با سختی به بورس باز می‌گردد.
شاید چند درصد سهامداران فکر می‌کردند که بازار سرمایه با این نوع رشد روند نزولی به خود بگیرد اما؛ در سایه حمایت‌ها و عرضه‌ها این روند نزولی که ابتدا با اصلاح قیمت‌ها شروع شد سه ماه است ادامه دارد و اغلب کارشناسان بر این نظرند که تا پایان آبان ماه این روند ادامه‌دار باشد. حال که بازار سهام از نوسانی‌ترین و قرمز‌ترین روزهای خود عبور می‌کند اخباری از عرضه‌های اولیه شنیده می‌شود اما؛ یک سوال اینجا مطرح می‌شود که آیا عرضه در روزهای قرمز بازار می‌تواند تالار شیشه‌ای را متعادل سازد؟ درست است که عرضه‌های اولیه میزان معادلات در بازار سهام را افزایش می‌دهد اما؛ عرضه‌ای که میزان انبوهی بدهی ارزی دارد می‌تواند بازار را متعادل کند؟ این نکته نیز حائز اهمیت است که از زمان سرخ پوشی بازار تا کنون هیچ عرضه‌ای رخ نداده و مسوولین نیز مانند سهامداران خرد در انتظارند.
درست که هر مسوول و نهادی در خصوص عرضه‌های اولیه اظهار نظر می‌کند اما؛ مجید نوروزی معاون امور ناشران شرکت بورس در گفت‌وگوی اخیر خود درباره علت توقف عرضه‌های اولیه می‌گوید: علت عدم عرضه اولیه سهام این شرکت‌ها، بخشی به دلیل نیاز به تکمیل برخی اقدامات از سوی شرکت‌ها و بخش دیگر ناشی از فضای هیجانی فعلی حاکم بر بازار سرمایه است. از این رو عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در روزهایی که بازار در وضعیت نرمال و به دور از هیجان به سر ببرد با استقبال مناسب‌تری مواجه می‌شود. این مقام مسوول در پاسخ به اینکه آیا درخواستی از سوی شرکت‌ها برای عرضه در بازار سهام ارسال شده یا نه عنوان می‌کند: در حال حاضر ۶ شرکت در بازار دوم بورس تهران درج نماد شده و در مرحله عرضه اولیه قرار دارند.
نوروزی اظهار می‌کند: یکی از اقداماتی که همواره در راستای افزایش عمق بازار سرمایه سرلوحه اقدامات بورس تهران قرار دارد، پذیرش و عرضه سهام شرکت‌های جدید است. بازار اوراق بهادار نیازمند عرضه‌های اولیه است که به دلیل زمان‌بر بودن آماده‌سازی شرکت‌ها از طرف ناشر در فرآیند پذیرش و درج، باید در دوران عدم رونق بازار این اقدامات انجام شود تا در زمان درخواست شده آمادگی عرضه اولیه وجود داشته باشد. در حال حاضر نیز فرآیند پذیرش و درج نماد شرکت‌های جدید متوقف نشده و از ۱۹ مرداد ماه ۱۳۹۹ تا کنون بالغ بر ۴۲ شرکت در بورس تهران پذیرفته شده و ۳۱ شرکت نیز درج نماد شده‌اند. علاوه بر این پرونده بالغ بر ۶۰ شرکت نیز به منظور طرح در جلسه هیات پذیرش در حال تکمیل مدارک و بررسی است.
معاون امور ناشران شرکت بورس در ادامه خاطرنشان می‌کند: سهام شرکت‌ها پس از درج نماد در بورس تهران، با انجام مجموعه اقداماتی از قبیل اخذ توکن و بارگذاری صورت‌های مالی، اطلاعات فعالیت و... در تارنمای اطلاع‌رسانی ناشران اوراق بهادار (کدال)، ارایه گزارش ارزش‌گذاری، تعیین بازارگردان، سپرده کردن سهام و... آماده عرضه اولیه می‌شوند.
نوروزی درخصوص شرکت‌هایی که آماده عرضه در بازار سهام هستند خبر داده بود که: در حال حاضر سهام ۶ شرکت بزرگ و متوسط در بازار دوم بورس تهران درج شده ودر مرحله عرضه اولیه هستند. این شرکت‌ها عبارتند از: شرکت صنعت غذایی کوروش «سرمایه ۳.۰۰۰ میلیارد ریال»، شرکت تأمین سرمایه تمدن «سرمایه ۵.۵۰۰ میلیارد ریال»، شرکت سپید ماکیان «سرمایه ۱.۰۰۵ میلیارد ریال»، شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس «سرمایه ۲۰.۰۰۰ میلیارد ریال»، شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه مدار«سرمایه ۲.۳۰۰ میلیارد ریال» و شرکت پتروشیمی بوعلی سینا «سرمایه ۳.۵۰۰ میلیارد ریال».
این مقام مسوول به زمان مناسب عرضه‌های اولیه اشاره می‌کند و می‌گوید: عرضه اولیه به منزله بزرگ شدن بازار است و هر چه بازار بزرگ‌تر شود، در راستای تأمین مالی که کارکرد اصلی بازار است سوق پیدا کند. در همه زمان‌ها می‌توان عرضه اولیه انجام داد، به شرط آنکه عرضه جذابیت لازم را برای خریداران داشته باشد. تکمیل بودن مدارک و مستندات، به ویژه افشای اطلاعات روی تارنمای کدال و بدون ابهام بودن گزارش ارزش‌گذاری سهام شرکت از جمله شرایط لازم برای عرضه اولیه سهام شرکت‌ها است.
براساس داده‌های موجود در تالار شیشه‌ای از زمان آغاز روند نزولی و اصلاح قیمت در بازار سهام، میزان نقدینگی وارد به صورت عمده‌ای کاهش یافته است و صف‌های طولانی خرید سهام به صف‌های فروش تبدیل شده است و سهامداران دیگر تقاضایی برای خرید سهام و ورود به بازار سرمایه ندارند بلکه سعی دارند از این بازار خارج شوند.
عمده کارشناسان بازار سرمایه بر این نظرند که عرضه‌های اولیه نمی‌توانند رونق را به بازار بازگردانند و این عرضه‌ها دیگرخریدار عمده‌ای ندارد. غلامرضا زنگنه؛ رییس سابق سازمان خصوصی سازی در خصوص عرضه‌های اولیه اظهار می‌کند: عرضه اولیه، مشتری خاص خود را داراست و باتوجه به اینکه سهام موجود در بازار این روزها در کف قیمتی خود عرضه می‌شود سهامداران زیادی در این شرایط برای خرید اعلام آمادگی می‌کنند.
این مسوول عنوان می‌کند: این روزها لازم است که خون جدید به بازار سهام تزریق شود و از این رو با عرضه‌های جدید میزان انگیزه سهامداران بورسی برای خرید و فروش در بازار بیشتر خواهد شد. رییس سابق سازمان خصوصی درباره توقف عرضه‌های اولیه بیان می‌کند: توقف عرضه‌های اولیه در حالی که می‌تواند منجر به رونق بازار سهام شود، سیاستی غیر منطقی بوده و بازار را به حاشیه و سایه فرو می‌برد.
غلامرضا زنگنه می‌گوید: عرضه شرکت‌های معتبر و شناخته شده و شرکت‌هایی که پشتوانه مالی مستحکمی دارند در این مقطع سرعت جذب نقدینگی در بازار را بیشتر و روند فعلی معاملات را تغییر خواهد داد وتا زمانی که شرکت‌های جدید وارد بازار سرمایه می‌شوند بورس می‌تواند نفس بکشد.
صف عرضه‌های اولیه در بازار
مدت طولانی است که خبر عرضه اولیه «پالایشگاه ستاره خلیج فارس» در بازار مطرح می‌شود و پس از بررسی وضعیت این شرکت قرار شد پس از تسویه بدهی ارزی خود وارد بازار شود، بعد از گذشت مدتی این شرکت ادعا کرد که بدهی ارزی خود را به پایان رسانده و آماده است در بازار عرضه شود اما؛ آخرین بررسی‌های ما نشان می‌دهد که هنوز این شرکت بدهی ارزی دارد و قرار است از طریق بورس بدهی ارزی خود را تامین کند و این میان نه بورسی‌ها و نه پالایشگاه ستاره خلیج فارس هیچ زیانی نمی‌کنند بلکه سود کسب می‌کنند تنها در این میان سهامداران هستند که قرار است زیان را در پرتفوی خود ثبت کنند. گفتنی است، هرچند درباره رقم دقیق این عرضه اولیه سنگین تاکنون نرخی اعلام نشده اما، پیش‌بینی می‌شود بزرگ‌ترین عرضه اولیه امسال باشد. این عنوان تا الان در اختیار عرضه اولیه شستا قرار داشت که در آن به هر متقاضی بیش از سه میلیون و 100 هزار تومان رسیده بود.
بنابراین به نظر می‌رسد متقاضیان برای خرید سهام ستاره خلیج فارس می‌توانند رقم حداقلی سه میلیون و 100 هزار تومان را از هم‌اکنون هدف‌گذاری کنند و با این اوضاع و بررسی ما از بدهی‌های ارزی این شرکت شاهد زیان سهامداران در بازار خواهیم بود. پس از این عرضه اگر تزریق نقدینگی و حمایت به‌طور کامل در بازار صورت نگیرد شاهد یک نزول بسیار عمیق باتوجه به میزان عرضه این سهام خواهیم بود. یک مثال دیگر وضعیت عرضه ستاره خلیج فارس را کمی روشن‌تر می‌سازد پس از عرضه اولیه زیرمجموعه‌های تامین اجتماعی همانند شرکت‌های «سرمایه‌گذاری سیمان تامین»، «تامین سرمایه امین»، «سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» و «سرمایه‌گذاری صدر تامین» بازار روند نزولی گرفت و مسوولین هیچ نوع واکنش خاصی نشان ندادند و این عرضه احتمالا این چنین است و اگر پس از عرضه بازار منفی شود هیچ مدیر و مسوولی واکنش نشان نمی‌دهد.
درست است که وضعیت بازار قرمز است و دیگر شاهد آن نوع صعود عمده و بازدهی بیش از 300 درصدی در بازار نخواهیم بود اما؛ قرار است که در چندماهه باقی مانده سال چندین عرضه در بازار رخ دهد که به شرح زیر است:
عرضه‌های اولیه «استقلال و پرسپولیس»، «پتروشیمی الوند»، « پتروشیمی بوعلی»، «شرکت پالایشی ستاره خلیج فارس»، «شرکت حمل و نقل ریلی رجا»، «پتروشیمی اروند»، «شرکت تامین‌سرمایه تمدن»، «شرکت صنایع غذایی کورش»، «شرکت اوپال پارسیان سنگان»، «شرکت چوب خرز کاسپین»، «فروشگاه شهروند و روزنامه همشهری» از مهم‌ترین عرضه‌های اولیه احتمالی پاییز امسال خواهند بود. با این حال طبق آخرین اخبار به نظر می‌رسد از میان این لیست عرضه اولیه «غکورش» از همه نزدیک‌تر باشد.
این لیست عرضه‌ها تا پایان سال جاری است و ممکن کمی بیشتر و یا کمتر شود حال در اینجا یک سوال مطرح می‌شود که آیا هسته بورس و وضعیت بازار تحمل این تعداد عرضه را در بازار دارد و یا خیر؟ با یک نگاه کلی به بازار می‌توان گفت بازار توان این عرضه‌ها را ندارد و وضعیت نوسانی بورس به گونه‌ای است که از عرضه اولیه شرکت‌ها استقبال خوبی نخواهد داشت.
در نتیجه عرضه‌های اولیه در این وضعیت می‌تواند جو بی اعتمادی در بازار تزریق کند و باتوجه به رونق کم این عرضه‌ها سود خوبی عاید شرکت‌ها و سهامداران نخواهد شد.
